Ma­yıs ayı iş­siz­lik ve­ri­le­ri açık­lan­dı. TÜ­İK, her za­man yap­tı­ğı gi­bi, RTE­’yi mem­nun ede­cek kıs­mı, ha­ber bül­te­ni­nin man­şe­ti­ne çe­kip ger­çek­le­ri dip­le­re atı­yor. İş­siz­lik­te- is­tih­dam­da önem­li olan, mev­sim­sel et­ki­le­ri arın­dı­rıp ver­mek­tir. TÜ­İK, bu­nu yap­mı­yor mu, ya­pı­yor ama iş, ka­mu­oyu­na du­yur­ma­ya ge­lin­ce mev­sim­sel et­ki­le­ri gö­zar­dı ede­ni­ni ve­ri­yor, ma­yıs­ta iş­siz­lik yüz­de 8.8’e düş­tü, di­yor. Ni­san­dan ma­yı­sa art­mış gö­rü­nen 344 bin ki­şi­lik is­tih­da­mın yüz­de 71’i , ya­ni 244 bi­ni ta­rım­dan. Ay­rı­ca 58 bin ki­şi tu­rizm­de, 48 bin ki­şi de in­şa­at­ta iş bul­muş gö­rü­nü­yor... Ya­ni hep mev­sim­lik iş­ler... Böy­le olun­ca iş­siz­lik ni­san­da yüz­de 9 olan dü­ze­yin­den ma­yıs­ta yüz­de 8.8’e düş­müş gö­rü­nü­yor. İş­siz sa­yı­sı da 1 ay­da 28 bin azal­mış gös­te­ri­li­yor.

Ger­çek ne?

Oy­sa, mev­sim­sell­li­ği dik­ka­te alan iş­gü­cü-is­tih­dam-iş­siz­lik ve­ri­le­ri ne gös­te­ri­yor TÜ­İK’­in? Ni­san­da yüz­de 9.2 olan işs­zi­lik ora­nın ma­yıs­ta yüz­de 9.5’e çık­tı­ğı­nı gös­te­ri­yor. İş­siz sa­yı­sı­nın 2 mil­yon 619 bin­den 2 mil­yon 727 bi­ne çık­tı­ğı­nı gös­te­ri­yor. Mev­sim­sel et­ki­le­ri dik­ka­te alır­sa­nız 1 ay­da 108 bin ki­şi art­mış iş­siz sa­yı­sı. Ön­ce­ki aya gö­re yüz­de 4’ün üs­tün­de ar­tış de­mek.
Öy­le böy­le de­ğil, çok sert bir ar­tış bu. Ama sür­priz de­ğil. Unut­ma­ya­lım ki, ma­yıs­tan bu ya­na sa­na­yi üre­ti­mi dü­şü­yor, iç sa­tış­lar iyi­ce ya­vaş­la­dı, eği­tim gi­bi ya­zın is­tih­da­mı aza­lan sek­tör­ler­de iş­siz sa­yı­sı art­tı.
Bu yı­lın ma­yıs ayın­da ula­şı­lan 2 mil­yon 727 iş­siz sa­yı­sı , kü­re­sel kri­zin et­ki­si­ne gi­ri­len 2008 yı­lı­nın ara­lık ayı iş­siz sa­yı­sı­na ya­kın. 2008’de içi­ne gi­ri­len yo­ğun iş­siz­lik dal­ga­sı 2009 bo­yun­ca ar­ta­rak sür­müş­tü.

Ağus­tos iş­si­zi...

Bu ve­ri­ler, gö­rü­nen eği­lim, son ve­ri­si açık­la­nan ma­yıs­tan son­ra­ki ay­lar­da, ya­ni ha­zi­ran, tem­muz ve or­ta­sı­nı geç­ti­ği­miz ağus­tos­ta iş­siz­li­ğin sü­rek­li tır­man­dı­ğı­nı, ma­yıs­ta­ki tem­po­yu ko­ru­yor­sa, ra­hat­lık­la iş­siz sa­yı­sı­nın 3 mil­yo­nu bul­du­ğu­nu bi­ze söy­lü­yor.
Ma­yıs ayı­nın iş­gü­cü 28 mil­yon 723 bin ve her ay 100 bin art­ma eği­li­mi için­de. Her ay iş­gü­cü pi­ya­sa­sı­na gi­ren­ler iş bu­la­ma­dık­la­rı, he­le ki işi olan­lar iş­le­rin­den çı­ka­rıl­dık­la­rı tak­tir­de, ağus­tos or­ta­sın­da iş­siz sa­yı­sı­nın, hem de “res­mi­” iş­siz­le­rin sa­yı­sı­nın 3 mil­yo­nu bul­du­ğu­nu söy­le­ye­bi­li­riz.
Ağus­tos ayın­da iş­gü­cü 29 mil­yo­nu geç­miş­se ve iş­siz sa­yı­sı da 3 mil­yo­nu bul­duy­sa, bu res­mi iş­siz­lik ora­nı­nın çift ha­ne­ye ge­çe­rek yüz­de 10.3’ü bul­ma­sı de­mek­tir. Tür­ki­ye, 3 mil­yo­nu aş­kın iş­siz sa­yı­sı ile 2009 kri­zin­de şu­bat ayın­da ta­nış­mış­tı ve o yı­lın ni­san ayın­da iş­siz sa­yı­sı 3 mil­yon 254 bi­ni, ora­nı da yüz­de 14’ü bul­muş­tu.

Ta­rım dı­şı ve genç...

Res­mi ola­rak yüz­de 9.5’e çı­kan iş­siz­lik ora­nı, ta­rım dı­şa­rı­da bı­ra­kıl­dı­ğın­da yüz­de 11.5 ola­rak ken­di­si­ni ifa­de edi­yor. Ma­yıs­ta ta­rım dı­şı iş­siz­li­ğin ni­sa­na gö­re ya­rım pu­an, ge­çen ma­yı­sa gö­re de 1.3 pu­an art­tı­ğı­nı gö­rü­yo­ruz. Bu ora­nın ba­zı met­ro­pol­ler­de da­ha yük­sek ol­du­ğu, geç­miş is­ta­tis­tik­ler­den bi­li­ni­yor. Ör­ne­ğin İz­mi­r’­in iş­siz­li­ği Tür­ki­ye or­ta­la­ma­sı­nın her za­man 4-5 pu­an üs­tün­de sey­re­di­yor. Bu, Ada­na-Mer­si­n’­i içe­ren Çu­ku­ro­va­’nın ta­rım dı­şı iş­siz­li­ği için de böy­le. Gü­ney­do­ğu ise ta­rım dı­şı iş­siz­li­ği yüz­de 20’ler gi­bi deh­şet se­vi­ye­ler­de ya­şı­yor.
Genç iş­siz­li­ği de alarm ve­ri­yor ve ge­çen ma­yıs­tan bu ya­na 1 pu­an ar­ta­rak yüz­de 17.3’e çık­mış du­rum­da.

Bü­yük iş­siz­lik

AKP re­ji­mi, 2015 se­çim­le­ri­ne doğ­ru sa­de­ce iç si­ya­si mü­ca­de­le­sin­de de­ğil, eko­no­mi­de de önem­li kan ka­yıp­la­rı­na uğ­ra­ma­ya baş­la­dı. Dı­şa­rı­dan ser­ma­ye gi­ri­şi bir yıl­da yüz­de 60 azal­dı. Sa­na­yi üre­ti­mi ye­rin­de sa­yı­yor. İçe­ri­de ko­nut, oto­mo­bil, be­yaz eş­ya stok­la­rı dağ­lar gi­bi. İş­siz­ler, bü­tün bun­la­rın so­nun­da 3 mil­yo­nu bul­muş di­ye­bi­li­yo­ruz. Bir de, son 4 haf­ta­da iş ara­ma­dı­ğı için iş­siz sa­yıl­ma­yan 2.5 mil­yon iş­siz var ke­nar­da... On­la­rı da ka­tar­sa­nız 5.5 mil­yon iş­si­zi olan bir mem­le­ket­te, res­mi­si yüz­de 10’u, gay­ri res­mi­si yüz­de 17’yi bu­lan iş­siz­lik ora­nı olan bir mem­le­ket­te, kim, ne­den iş­siz­lik ka­bu­su ya­şa­tan bir ik­ti­dar­dan mem­nun ol­sun?
Hal­ka inip an­lat­mak ge­rek, iş­siz­li­ğe ne­yin ne­den ol­du­ğu­nu ve na­sıl aşı­la­ca­ğı­nı...