Gökçe GÜNAÇ / ggunac@sozcu.com.tr
ABD'nin California eyaletinde bulunan eğlence parkı SeaWorld, katil balina olarak da bilinen orkalarla yapılan gösterilere son vermeye hazırlanıyor. Parkın genel müdürü Joel Manby, tartışma yaratan gösterilerin sonuncusunun 2017'de San Diego'da düzenleneceğini söyledi.
KAMPANYALAR İŞE YARADI, ZİYARETÇİ SAYISI YARIYA DÜŞTÜ
Manby, bu kararın hayvan hakları savunucularının tepkisi üzerine ABD genelindeki 11 parkta ziyaretçi sayısının düşmesi sonucu alındığını duyurdu. Su parkı SeaWorld, katil balinaların su parkında tutulmasının gaddarca ve gereksiz olduğunu savunan hayvan hakları savunucuları tarafından eleştirilmiş ve dünyanın pek çok yerinde orkaların doğal yaşama salınması için kampanyalar yapılmış, milyonlarca insan imza toplamıştı.
FARKLI BİR UYGULAMA PLANLANIYOR
Katil balina gösterileri, SeaWorld'ün California, Florida ve Teksas'taki parklarında başlıca ilgi odağıydı, fakat aktivistler ve politikacılar orkaların parkta tutulmasına tepki gösteriyordu.
BBC'nin Los Angeles muhabiri James Cook'un aktardığı bilgiye göre, San Diego'daki gösterinin yerine orkaların daha doğal bir ortamda bulunacakları deneyimler sunulacağı, ancak henüz ne tür bir uygulama planlandığının bilinmediği ifade ediliyor.
Genel müdür Manby, internetten yaptığı yatırımcılara yönelik açıklamasında, "Herhangi bir hayvan, gösteri veya atraksiyonla sınırlı değiliz. Ziyaretçilerimizi dinliyoruz, şirket olarak gelişiyoruz ve her zaman değişiyoruz" şeklinde konuştu.
BLACKFISH BELGESELİNİN ETKİSİ
SeaWorld'ün özellikle California'daki parkına olan ilgi, 2013 yılında gösterime giren 'Blackfish' (Siyah Balık) adlı belgeselden sonra giderek azalmış, şirketin hisse değerleri yarı yarıya düşmüştü.
Belgesel, orkaların eğlence parklarında kullanılmak amacıyla, doğal yaşamından vahşice koparılıp tutsak edilmesini konu ediniyor. Özellikle parkın en gözde katil balinası sayılan Tilikum isimli erkek balinaya odaklanan belgeselde, yaşamını devam ettirebilmek için sürekli yüzmesi gereken katil balinaların, kıpırdamasının dahi mümkün olmadığı hücrelerde tutulması gizli kameralarla görüntülenmiş ve tüm dünyada tepkiyle karşılanmıştı.
SeaWorld ise belgeselin yanıltıcı olduğunu ve hatalı bilgiler içerdiğini savunarak, 35 yıldır hiçbir balinanın doğal ortamından koparılmadığını iddia etse de, görüntüler hayvan hakları savunucularını harekete geçirmek için yeterliydi.
34 YAŞINDAKİ BALİNA TİLİKUM
1981 yılında doğan katil balina Tilikum, 34 yıllık yaşamı boyunca farklı bölgelerde bulunan pek çok su parkında çalıştırıldı, şu anda da SeaWorld'ün Florida'daki parkında bulunuyor. Yaklaşık 7 metrelik boyu ve 5 buçuk tonluk ağırlığıyla gösterilerin en popüler ismi olan Tilikum, 11'i hala hayatta olan 21 yavru balinanın babası oldu.
Yaşamı boyunca gösterilerde kullanılan ve gösteri dışındaki zamanlarda kafeste tutulan Tilikum, doğal ortamında bulunan katil balinalarda hiç görülmemiş olan eğik bir sırt yüzgecine sahip. Uzmanlar, fiziksel olarak sağlıklı bir balinanın yüzgecinin eğilmesinin tek nedeninin, çok yoğun depresyondan kaynaklandığını belirtiyor. Ancak SeaWorld bunun Tilikum'un doğuştan sahip olduğu bir özellik olduğu yalanını söylemeye devam ediyor.
Tilikum'un yapılan kontrollerde hem fiziksel hem ruhsal sağlığını kaybetmeye başladığı uzmanlar tarafından bildirilmiş olmasına rağmen SeaWorld, en çok gelir getiren 'çalışanını' gösterilerden uzak tutmamış ve bunun sonucunda yıllar içinde bir dizi felaket yaşanmıştı. Depresyona girdiği anlaşılan Tilikum, davranış bozuklukları sergilemeye başlamış ve gösteriler sırasında eğitmenlerin kasıtlı olarak üzerlerine atlayarak, 3 eğitmenin ölümüne sebep olmuştu.
İşin ilginç yanı, deniz besin zincirinin en üst noktasında olan ve köpekbalığından kuşa pek çok canlıyı yiyen katil balinaların, insanlar için tehlike arz etmediği kesindir ve bugüne kadar doğada hiç bir katil balinanın insana saldırdığı kaydedilmemiştir.
İnsanlardan sonra dünyadaki en yaygın memeli olan katil balinaların, toplumsal bir gruplaşma yapısı vardır. İnsanlarınkine benzer bir aile yapısı olan katil balinalar, kendi ailesinden oluşan sürülerle beraber yaşar ve küçük bir sülale olan canlıların aksanları bile her aileye göre farklılık gösterir. Yani kendi ailesinden koparılıp başka bir aileye dahil edilen katil balinanın, yeni ortamındaki diğer katil balinalarla anlaşması çoğu zaman olanaksızdır. Dahası, aile bağları çok derindir ve anaerkil bir yapı hakimdir. Ailenin bireyleri yemek aramak veya çiftleşmek hariç, bir kaç saat sürüden ayrılmak dışında asla aileden kopmaz ve bugüne kadar bir aile bireyinin kalıcı olarak dışlandığı da asla gözlemlenmemiştir.
Tilikum'un bu bilgiler ışığında, yaşadıkları sonrasında doğal ortamına salıverilmesi gerekirken aksine cezalandırılarak, yıllarca kendi boyuyla aynı ebatta kafes havuzlarda bekletilmiştir.
Katil balinaların uyurken bile hareket halinde olması yaşamsal bir gerekliliktir ve hareketsiz duran bir katil balinaya da bugüne dek rastlanmamıştır. Aşağıdaki videoda ise Tilikum, hareketsiz duruyor ve ağzını açıp kapatarak ağlamaya benzer garip bir ses çıkartıyor. Uzmanlara göre Tilikum'un bu davranışından çıkan tek görüş, katil balinanın intihar etmeye çalıştığı.
Dünyanın, Gabriela Cowperthwaite yönetmenliğindeki Blackfish belgeseli sayesinde daha detaylı haberdar olduğu; başta Tilikum olmak üzere, eğlence parklarında tutulan diğer orkalar için, aktivistler ve hayvan hakları savunucuları uzun yıllardır kampanyalar yürütüyor ve katil balinaların doğal yaşam alanlarına salınması için uğraşıyordu. Henüz özgür bırakılacaklarına dair net bir haber olmasa da, gösterilerin sona ermesi de bu yolda atılmış önemli bir adım olarak görülüyor. SeaWorld gibi, dünyanın her yerinde canlılara işkence yaparak eğlence hizmeti veren işletmelere destek verilmedikçe, gezegenimiz için yeniden bir umut ışığı doğabilir.
İLGİLİ HABER
