Saygı ÖZTÜRK - ANKARA
Ermenek’te kömür ocağında meydana gelen kazada 18 işçi hayatını kaybetmişti. Bunların cesetlerine aradan 38 gün geçtikten sonra ulaşılabilmişti. Mahkemeye sunulan “Bilirkişi Raporu”nda, ölen maden işçileri “kusursuz” bulunurken, Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü (MİGEM) yetkilileri “asli kusurlu” olarak gösterildi.
İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi’nden Prof.Dr. Işık Ece, Makine Fakültesinden Prof. Dr. Adnan Dikicioğlu, Elektrik-Elektronik Fakültesinden Dr. Ali Saffet Altay, Maden Mühendisleri ve İş Güvenliği Uzmanları Mehmet Uygur, Turgut İnce, Harita Kadastro Mühendisi Rıfat Gelbal’dan oluşan “Bilirkişi Heyeti”nin raporunun sonuç bölümünde şu saptamalarda bulunuldu:
Giderilmeden “ eksikler giderildi” raporu verilmiş
- 2009 yılından kazanın olduğu ana kadar gelen bütün heyetler şantiye duvarında asılı imalat haritasında eski imalatların olmadığını görmediler, ilgilenmediler veya eski imalat haritalarının temini konusunda hiçbir girişimde bulunmadılar.
- Bu yüzden kapatılan madenin 05.09.2014 tarihinde yeniden açılmasına izin veren MİGEM heyeti, firmanın sondaj makinesini temin etmemiş olmasına rağmen ‘ eksiklikler giderildi’ diyerek 21.08.2014 tarihinde olumlu raporu verdiler. Denetmenler nezdinde MİGEM asli kusurludur.
- Ermenek Cenne Linyit Kömür İşletmeleri Ltd. Şti. Yönetim Kurulu Başkanı ve Mesul Müdürü Abdullah Özbey, eski rödevantçı Numune Madencilik Ltd.’ den rödevans anlaşması bitiminde eski imalat haritalarını almadı. Bunları firmanın arşivinde muhafaza etmedi. Yeni anlaşmayı Has Şekerler Ltd. ile yaparken, eski haritaları vermedi. Yasal olarak sondaj makinesi satın alması veya kiralaması gerektiği halde yapmadı. Ruhsat sahibi firma olarak arşivden kaybolmuş olsa bile MİGEM’ den eski haritaları isteyip Has Şekerler Ltd.’ ye teslim etmediği için asli kusurlu.
- Has Şekerler Madencilik, Enerji, Nakliyat, İnşaat San. ve Tic. Ltd. şirketinin tek sahibi ve Mesul Müdürü Saffet Uyar, rödevans anlaşmasını yaparken Ermenek Cenne Ltd.’ ten eski haritaları istemedi. Eğer Ermenek Ltd.’ den temin edemiyorsa, MİGEM’ den kendisi rödevançı firma olarak eski haritaları istemediği ve kontrol sondaj makinesi bulundurmadığı için asli kusurlu.
- 11.03.2009 yılında Has Şekerler Ltd. ile rödevans anlaşması imzaladığı tarihte Ermenek Cenne Linyit Kömür İşletmeleri Ltd. Şti. şirketinin Mesul Müdürü Hüseyin Hüsnü Özbey idi. Eski imalat haritalarının temininden ve muhafazasından ruhsat sahibi firma olarak sorumludur. Dolayısıyla bu kazada tali kusurlu.
Eksiklikleri gizleme çabası
- Teknik nezaretçi Maden Mühendisi Ali Kurt gerekli tedbirlerin alınması için sürekli ve düzenli uyarılarda bulunmadı. Soruşturmaya konu kaza olayının yaşanmasının sonrasında söz konusu eksikliklerin fark edilmesini engellemek amacıyla Teknik Nezaretçi Defterinde tahrifatta bulundu. Deftere geriye dönük eklemeler yaptı. Eski imalatlara ait haritaları temin etmedi, bulundurmadı, bu konuda uyarılarda bulunmadı ve yasal yükümlülüklerini tam olarak yerine getirmediği için tali kusurlu.
- Vardiyada mühendisi olarak görev yapan Nuray Yetiş ve Daimi Nezaretçiler Yavuz Özsoy ve Cemile Karaca ile iş güvenliği uzmanı Engin Yetim, kusursuz.
- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İş Teftiş Kurulu Başkanlığı müfettişleri teftişleri yaptı. 19-20. 06.2014 tarihinde kazanın meydana geldiği yerde herhangi bir madencilik çalışması yoktu. Bu nedenden dolayı Kusursuz.
- Ermenek Cenne Ltd. şirketinin Ermenek şubesine 14.10.2014 tarihinde ortakların aldığı karar sonrasında Şube Müdürü olarak atanan, şirketin rödevanscılarla ve piyasadaki diğer müşterilerle alacak verecek takibini, şirketin ön muhasebesinin takibini yapan ve meydana gelen kaza ile doğrudan veya dolaylı olarak hiçbir bağı olmayan Mehmet Zeybek, kusursuz.
- Ocakta su baskınına maruz kalan ve hayatını kaybeden 18 işçi ve hayatta kalan başçavuş ve çavuşlar, verilen emirleri yerine getirdikleri ve inisiyatif sahibi olmadıkları için kusursuz.
Birinci kusurluyu ilk gün açıklamıştıKazanın hemen ardından CHP Milletvekili Ali Rıza Öztürk, 12 Kasım 2014’de TBMM Genel Kurulunda “12 yılını yer altında geçirmiş, maden kazalarıyla ilgili avukatlık, bilirkişilik yapmış birisi olarak bu kürsüden ilan ediyorum” deyip şunları söylemişti:
“Ermenek’ teki kazanın birinci derece sorumlusu devlettir, onun yansıması Hükümettir, Maden İşleri Genel Müdürlüğüdür. Bunu mühendis olarak söylüyorum. Şimdi duyuyorum, mahkeme aşamasında yeni bir imalat haritası devreye sokuluyormuş olaydan günlerce sonra, o haritanın da nasıl yapıldığını teknik eleman arkadaşlarımız bize iletiyorlar. Kazaları böyle önleyemezsiniz arkadaşlar. Olayın oluş şeklinin nedenini ve sorumluları gizleyerek bu kazalar önlenmez. O nedenle, yapılması gereken gerçekten işçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda önce zihniyeti değiştirmektir, işçinin insan olduğunu unutmamaktır. Üretim sürecinde, insanın, sadece iş gücünün parayla alınıp satıldığı bir meta değil, onun onurlu bir insan olduğu dikkate alınmalıdır diyorum.”
