Türkiye için ciddi sorunlar yaratabilecek bir gelişme, paritede yaşanmaya devam ediyor.
ABD’nin Irak’ı işgal ettiği 2003 başlarından bu yana süren ve giderek hızlanan doların Euro karşısındaki değer kaybı, Türkiye’nin ihracatını kâğıt üzerinde dolar cinsinden büyütüyor ve yüksek gösteriyordu. Şimdilerde ise bu büyüme sona erdiği gibi Euro’daki hızlı değer kaybı, ihracatta karşılaştırmalı olarak daralmayı getirecek seviyelere gelmiş durumda.


Bulunmaz nimet
Hâlbuki dolar karşısında değer kazanmış Euro bizim için bulunmaz nimetti. Zira ihracatımız çok büyük ölçüde Euro bölgesine ve paraları Euro paralelinde hareket eden ülkelere yapılıyor. Irak ve Rusya’nın payı her geçen gün azalıyor. Suriye, Mısır kalmadı gibi...
İhracatçının tutunabildiği yegâne dallardan biri Euro’nun dolar karşısındaki güçlü duruşu idi. Dolar cinsinden hammadde ithalatı ile nispeten ucuza imalat mümkündü...
Euro üzerinden elde edilen ihracat geliri ise dolara çevrilince parite etkisi ile kâr edilebiliyordu.


Satış aynı gelir az
İhracat rakamlarımız dolar olarak değerlendirildiği için mesela; 1.50’lİk paritede, 100 Euro’luk satışın bize dönüşü 150 Amerikan Doları şeklinde gerçekleşiyordu.
Sonuçta ihracat aynı, fakat yansıması oldukça olumlu oluyordu. Özellikle ihracatımızın yarıdan fazlasını, hatta tekstil, beyaz eşya gibi sektörlerde yüzde 70’in üzerinde oranlarda Avrupa’ya yaptığımız düşünülürse paritedeki Euro lehine durum çok avantajlı bir görünüm sağlıyordu.
Şimdi ise bugünkü 1.09 parite ile aynı satıştan 109 Amerikan Dolar’ı kazanmamız söz konusu. Yani dolar bazında yüzde 37 dolar daha az kazanıyoruz.


Şansımız kaçtı
Markalaşmayı başaramadığımız için düşük kâr marjı ile çalıştığımızdan çok önemli bir fark bu...
Gelirlerimiz paritede yaşanan düşüş nedeni ile gerilerken yine aynı nedenle ithalatımızın da ağırlıklı olarak dolar bazında oluşması maliyetleri olumsuz etkiliyor.
İthal edilen ara mamul ve hammaddelerin dolar bazında olmasının yansıra, enerji maliyetleri ve TL girdileri de dolara endeksli bir şekilde yükseliyor.
Diyeceğim odur ki; AKP geldiğinden beri yanımızda olan parite şansı bizi terk etti, ediyor.