“Dolarizasyon, Türkiye’de aldı başını gidiyor” cümlesi size neyi ifade ediyor? Sözcülüğünüzü yapayım; Vatandaş, hafiften Türk Lirası’ndan uzuyor, paralarının değerini korumak için dolar almaya, işlemlerini dolarla yapmaya, mevduatlarını dolar cinsinden tutmaya başlıyor.
Parantez açalım, bu terim sadece Amerikan Doları ile sınırlı değil... Her türlü yabancı para biriminin yerli para yerine kullanılmasına dolarizasyon deniliyor. Eurobond da buna benzer bir terim... O da sadece Euro değil...
Dolarizasyon geniş bir kavram... Ufaktan başlıyor, bir ülkenin parasal bağımsızlığından vazgeçerek bir diğer ülke parasını resmi para birimi olarak benimsemesine kadar gidiyor. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Türk Lirası kullanarak tamamen dolarize olmuş bir ülke... Keza Ekvator, El Salvador, Panama da öyle...

Döviz büroları yaşadı

Türkiye’ye dönersek; Dolarizasyonun en önemli nedeni hükümetin ekonomi politikalarına yatırımcıların güven duymaması ve belirsizlik ortamı...
Tablonun değişim hızı baş döndürüyor. TL’deki değer kaybının yanı sıra TL’ye uzaklaşmaktan dolayı bankalardaki yabancı para birimlerinde faizde değerlendirilen toplam paranın TL karşılığı, 535 milyar liraya ulaşmış durumda. Geçen yıl bu rakam 377 milyar liraydı. Eğer bir ülkede tasarruf ve yatırım birikimi başka bir para birimi üzerine kuruluyor ise o ülke ekonomisinin başı ciddi anlamda derttedir. Hele faizler artıyorken bu durum yaşanıyorsa sorun katmerlidir.
Peki, dolarizasyonun zararı nedir? Dolarizasyon her şeyden önce, para politikası araçlarını kullanmanıza izin vermez. Bu sistem yüzünden Merkez Bankası asli görevi olan fiyat istikrarını koruyamaz.

10 cente basıp 100 dolara satıyor

Daha da kötüsü, banknot basmadığı veya az bastığı için en büyük geliri olan senyoraj gelirlerinden mahrum kalır.
Amerika’yı bugün süper güç yapan işte bu senyoraj gelirleridir. Sıkışınca kendi paralarını basıp gelir kaynağı yaratabilme yetisine sahipler. Nitekim 2008 yılından sonra bilançolarına 4 trilyon dolar eklediler. Sorunu çözdüler.
Amerika’nın en büyük ihracatı maliyeti 10 cent olan 100 dolarlık yeşil banknotlardır. Petrol, altın, emtia almak isteyen ülkelerin önce bu banknotu satın almaları gerekmektedir.
Biz ne yapıyoruz? Daha doğrusu ne yapamıyoruz? Kilitlendik, hiçbir şey yapamıyoruz. Bizim Merkez Bankası, kendi bastığı paranın faizini bırakıp hamle yapmak için başka bir merkez bankasının bastığı paranın faizi ile uğraşıyorsa maç zaten bitmiş demektir. Düdük sesi duydum sanki...