Başbakanlık ve Cumhurbaşkanlığı da dahil neredeyse bütün görevlerde bulunan Şimon Peres, buna karşın hiçbir partiyi seçim zaferine taşıyamadı.

Şu anda Belarus sınırlarında kalan, dönemin Polonya'sındaki Wiszniew'de, 2 Ağustos 1923'te bir kereste tüccarının oğlu olarak dünyaya geldi.

Anne ve babası dindar Yahudiler değildi ancak büyükbabası Şimon Peres'e din eğitimi verdi ve Peres dindar bir Yahudi olarak yetişti.

1934'te ailesiyle o dönem İngiliz yönetimi altında olan Filistin'e taşınıp, Tel Aviv'e yerleşti.

Peres ziraat okulundaki öğreniminden sonra, kibbutz adı verilen bir tarım komününde çalışmaya başladı.

İşçi Siyonist Hareket'in başkanı seçildiği 18 yaşında siyasete atıldı.

FOTO: REUTERS FOTO: REUTERS


1947'de İsrail'in kurucu Başbakanı David Ben Gurion, Peres'i İsrail Ordusu'nun selefi Haganah örgütünün personel işleri ve silah alımıyla görevlendirdi.

Bu dönemde Fransa'yla Mirage avcı uçaklarının alımı için bir anlaşma yaptı ve İsrail'in Dimona'daki gizli nükleer tesisinin kurulmasında yer aldı.

Peres, 1959'da günümüz İşçi Partisi'nin selefi olan Mapai Partisi'nden milletvekili seçildi ve savunma bakanlığı görevine atandı.

1954'te İngiltere'nin Sina Yarımadası'ndaki güçlerini çekmemesini sağlamak için İngiliz ve Amerikan hedeflerinin bombalanmasını öngören Sussanah Operasyonu'yla ilgili yeniden yapılan soruşturmada adı geçince, 1965'te istifa etti.

Peres bunun üzerine Ben Gurion'la birlikte Mapai Partisi'nden ayrılıp yeni bir parti kurdu.

1974'teki Yom Kippur Savaşı'nın ardından Golda Meir başbakanlıktan istifa edince, Peres bu göreve gelmek için İzak Rabin ile yarıştı ancak başarılı olamadı.

Gizli müzakereler


Eşinin de adının karıştığı döviz skandalından sonra 1977'de Uyum Partisi liderliğini bıraktı. Ancak anayasadaki bir boşluk sayesinde başbakanlıktan istifa etmedi.

Peres daha sonra yine parti lideri oldu ve Menachem Begin'in liderliğindeki Likud Partisine karşı seçimi kaybetti.

Daha sonra beş seçim yenilgisi yaşayan Peres, koalisyon görüşmelerinden sonra hep bakanlık görevlerine getirildi.

1992'de İşçi Partisi liderliği yarışını İzak Rabin'e kaybetti.

Peres, İzak Rabin'in hükümetinde dışişleri bakanlığı yaparken, Filistin lideri Yaser Arafat ve Filistin Kurtuluş Örgütü'yle gizli müzakerelere başladı. Bu müzakerelerin sonunda 1993'te tarihi Oslo Barış Anlaşması yapıldı.

Filistin lider kadrosu bu anlaşmayla ilk kez İsrail'in var olma hakkını tanımıştı.

Peres bir yıl sonra Rabin ve Arafat ile birlikte Nobel Barış Ödülü aldı.

Bir dönem Batı Şeria'daki Yahudi yerleşimlerini savunan Peres, sonra önde gelen bir siyasi güvencin oldu. Sık sık Filistinlilerin toprak talepleri konusunda ödün verilmesi gerektiğini söylemişti.

İzak Rabin'in 1995'te suikaste kurban gitmesinin ardından Başbakan oldu. Ancak bu görevde bir yıl bile geçirmeden Benyamin Netanyahu liderliğindeki Likud'a karşı seçimi kaybetti.

2000 yılındaki cumhurbaşkanı olma mücadelesini Moşe Katsav'a kaybetti.

İşçi Partisi liderliğindeki halefi Ehud Barak, 2002 seçimlerinde Ariel Şaron'a yenilince, Peres Likud Partisi'yle yapılan koalisyona ön ayak oldu ve dışişleri bakanlığı görevini aldı.

Şimon Peres 2005'te İşçi Partisi'nden istifa ettiğini duyurdu ve Kadima adlı yeni bir parti kuran Şaron'a destek verdiğini açıkladı.

Şaron felç geçirdiğinden partinin başına Peres'in geçebileceği söyleniyordu, ancak partide çoğunluğu oluşturan eski Likud üyeleri bunu engelledi.

2007'de İsrail Cumhurbaşkanlığına seçildi ve en uzun süre hizmet veren parlamenter olduğu İsrail Parlamentosu Knesset'ten istifa etti. (BBC Türkçe)