Gıda fiyatlarında yaşanan hızlı düşüşle birlikte nisan ayı enflasyonu yüzde 7.46’dan yüzde 6.57’ye geriledi. Ancak, enflasyon oranını farklı hisseden yoksul ve zengin kesim arasındaki makas giderek açılıyor. En yoksul ile en zengin yüzde 20’lik kesim arasındaki aylık enflasyon farkı nisan ayında 21.4 puana çıktı. Konut, enerji, gıda gibi daha çok zorunlu tüketim kalemlerine duyarlı olan yoksul kesim enflasyon altında ezilirken, zengin ise en fazla ulaştırma, lokanta ve otel gibi lüks tüketim fiyatlarından etkilendi.
FAKİRİN ENFLASYONU YÜKSEK
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan enflasyon sepeti ağırlıklandırması ortalama hane halkının harcamalarının bileşimini yansıtıyor. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin (Betam) analizine göre, yoksul ile zengin arasındaki enflasyon farkı 8 yılda 20 puanı aştı. 2016 Nisan ayı verilerine göre, en zengin yüzde 20’lik dilimde TÜFE endeksi (zengin enflasyonu) 274.1’e yükselirken, en yoksul yüzde 20’lik dilimde endeks (yoksul enflasyonu) 295.5 oldu. Öte yandan, 2003 yılından itibaren zenginin tüketim sepetinin Türk Lirası bedeli yaklaşık yüzde 174 artış kaydederken yoksulun tüketim sepetinin bedeli yaklaşık yüzde 196 oranında arttı.
MAKAS 3.3 PUAN DAHA AÇILDI
2007’nin ikinci yarısından bu yana bütün ülkeleri etkileyen enerji ve gıda fiyatlarındaki artışın Türkiye’de zengin ve yoksul kesim arasındaki enflasyonu artırıcı etkisi bulunuyor. Yoksullar aleyhine gelişen enflasyon farkı esas olarak konut ve gıda fiyat artışının ortalama enflasyonun üzerinde artmasından kaynaklanıyor. Zengin ile yoksul enflasyonu arasında 2007’den itibaren oluşmaya başlayan farkın geldiği düzey 21.4 puana ulaştı. 2014 sonunda fark yüzde 18.1 oldu. İki yılda, zengin ve yoksul enflasyonu arasındaki fark 3.3 puan daha arttı.
Analize göre, yoksullar bütçelerinin büyük kısmını gıda, konut gibi zorunlu ihtiyaçlara ayırırken, en zengin yüzde 20’lik dilimde bu ihtiyaçlar bütçenin çok daha sınırlı bir kısmına karşılık geliyor. Buna karşılık en zengin yüzde 20’lik kesim, ulaşım, giyim ve ayakkabı, eğlence ve kültür, eğitim, ev aletleri ve mobilya gibi ihtiyaçlara bütçesinde daha fazla yer veriyor. Betam’a göre, nisan ayında konut ve gıda enflasyonu yoksulların, ulaştırma enflasyonu ise zenginlerin aleyhine işledi.
