Zeynep GÜRCANLI / ANKARA
Biden, israil ile Türkiye arasındaki olası boru hattının geçeceği Kıbrıs'ı da ihmal etmedi; Dün Netenyahu'dan sonra da Kıbrıs Rum Yönetimi Lideri Nikos Anastasiyades'i arayarak, "Kıbrıs sorununun çözümünün önemine" vurgu yaptı. Beyaz Saray'dan yapılan iki ayrı yazılı açıklama ile, Biden'ın Netenyahu ve Anastasiyades ile yaptığı görüşmeler hakkında bilgi verildi. Beyaz Saray'ın ilk açıklamasında Biden'ın Netenyahu ile, "Türkiye İSrail ilişkilerinin geliştirilmesi konusunda devam eden çabaları ve Doğu Akdeniz'deki enerji koridorunu" görüştüğü vurgulandı.
Beyaz Saray'ın ikinci açıklamasında ise, Biden'ın Rum Lideri Anastasiyades'e, "Kıbrıs'ın iki bölgeli, iki toplumlu federasyon olarak birleşmesi konusunda Türk yetkililerle yaptığı yapıcı görüşmeler konusunda bilgi verdiği" ifade edildi. Açıklamada, Anastasiyades'in de Biden'a, Lefkoşa'de İsrail, Yunan ve Rum liderler arasında gerçekleştirilen üçlü görüşmenin ayrıntılarını anlattığı da belirtildi.
TÜRKİYE-İSRAİL 4'LÜ BORU HATTI
Türkiye ile İsrail arasında 2006'da konuşulmaya başlayan, ancak Mavi Marmara olayı nedeniyle dondurulan boru hattı projesi planının 4 ayağı bulunuyordu; Petrol, doğalgaz, su ve elektrik hatları.
Proje petrol boru hattıyla Rus, Azeri ve Kazak petrollerinin İsrail'e indirilmesini, doğalgaz hattıyla İsrail'in Akdeniz'deki gaz yataklarından çıkaracağı doğalgazın Türkiye'ye getirilmesini, su hattıyla Kıbrıs'a ulaştırılan içilebilir temiz suyun İsrail'e de taşınması ve Türkiye-İsrail arasında bir elektrik alış-veriş hattı kurulmasını öngörüyordu.
ENERJİ İŞBİRLİĞİ DE VARDI
Türkiye ile İsrail arasında geçen yılın sonunda kamuoyuna yansıyan, Mavi Marmara sonrasında ikili ilişkilerin düzeltilmesin öngören " ön anlaşmanın" maddelerinden biri de enerji işbirliği idi. Boru hattının kurulması halinde, yılık tüketimi 50 milyar metreküp olan Türkiye İsrail'den yılda yaklaşık 10 milyar metreküp doğalgaz alabilecek. Yetkililer, uzlaşma olması ve doğalgaz işbirliğinin hemen başlaması halinde, İsrail doğalgazının 2019 yılında Türkiye'ye boru hattından akmaya başlayabileceğini de kaydediyorlar.
BORU HATTI KIBRIS'TA ÇÖZÜME BAĞLI
Ancak olabilecek en ekonomik boru hattı, Kıbrıs üzerinden geçiyor. Üstelik bu hatta, Kıbrıs'ta siyasi çözüm bulunması halinde, Kıbrıs'ın çıkaracağı doğalgazın da dahil edilmesi ve Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşınması sözkonusu olabilecek.
Nitekim ABD Başkan Yardımcısı Biden'ın da Türkiye temaslarından hemen sonra, önce İsrail, ardından da Kıbrıslı Rum liderle görüşmesi, Washington yönetimin de bu işe ağırlığını koyması olarak yorumlandı.
TÜRKEŞ İLK İŞARETİ VERMİŞTİ
Başbakan Yardımcısı Tuğrul Türkeş de yıl başında İsrail ile ilişkilerin düzelmesiyle birlikte boru hatları projesinin yeniden masaya gelebileceğinin ilk işaretini vermişti. Türkeş, Büyükelçiler Konferansı'nda yaptığı konuşmada, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın "İsrail'e ihtiyacımız var" açıklamasını bir ileri noktaya taşımıştı. İsrail'le doğalgaz işbirliğinin "içme suyuna da yansıyabileceğinin" işaretini veren Türkeş, KKTC'ye deniz altından boru hattı döşenerek taşınan Anamur suyunun, "Kıbrıs Rum Kesimi'ne, hatta İsrail'e de verilebileceğini" söylemişti.
