Türkiye’nin tartıştığı ‘başkanlık sistemi’ni Amerika’dan örneklerle kitap haline getiren gazeteci Kubilay Çelik, Türk basını için Amerika’da 15 yıl kesintisiz gazetecilik yapan bir isim...
05kubilay20cm

40 yıldır gidip geldiği ABD’nin son 6 başkanının dönemine yakından tanık olduğunu, üç kez Beyaz Saray’a gittiğini, edindiği bilgilerle ‘Amerika’da Başkanlık Sistemi’ kitabını yazdığını söyleyen Çelik, “Mevcut haliyle ABD’deki gibi bir başkanlık sistemi Türkiye’de hayal” dedi.

“BU KİTABI YAZMAK FARZ OLDU”

Çelik, başkanlık kitabı yazma amacını ise şöyle ifade etti: “Başkanlık sistemi Özal ve Demirel dönemlerinde gündeme geldi. Son olarak da gerek başbakanlığı gerek cumhurbaşkanlığı döneminde Recep Tayyip Erdoğan başkanlık sistemini tekrar gündeme getirince bize de bu kitabı yazmak farz oldu.” Çelik, ABD’deki başkanlık sistemini ve neden Türkiye’de olamayacağını verdiği örneklerle anlattı:

“HALK PARTİ BAŞKANINI BİLMEZ”

ABD’de üç ‘Y’ çok önemlidir. Yasama, yürütme, yargı... Bu üç unsur birbirinin işine karışamaz. Yasama kongredir. Kanun yapar. Başkan kongreye yasa teklifinde bulunamaz. Kongreyi fesh edemez. Kongreye karşı da bir sorumluluğu yoktur. 15 bakanı vardır. Hiçbiri milletvekili değildir. İstediğini getirir. Başkan istediği zaman bakanı 10 dakika içinde görevden alır. Kongreye hesap vermez. Biz de bu mümkün olamaz. Çünkü bakanlar milletvekilidir. Bizimkiler yasa teklifinde de bulunabilir. ABD Başkanı Obama aynı zamanda partisinin genel başkanı değildir. Bizde öyle değil. Amerika’da halk partinin başkanını tanımaz dahi... En önemli unsur parti adayı belirlemez aday partiyi belirler.

“FUTBOLCU TRANSFERİ GİBİ”

Amerika’da şehirlerde vali yoktur, en büyük yetkili belediye başkanıdır.
05carter15cm

Polis teşkilatı, milli eğitim, itfaiye gibi en önemli teşkilatlar belediye başkanına bağlıdır. Bunların başındaki yetkililer adeta bir futbolcu transferi gibi başka şehirlerden transfer edilir.

“ETNİK BÖLÜNME ÇIKAR”

Üç türlü yönetim sistemi var. Birincisi federal, eyalet ve yerel. Federal Washington DC’dir. Amerika’da 50 tane eyalet, her eyaletin de ayrı bir başkenti vardır. Ayrı bir yasası, ayrı bir bayrağı vardır. Kendi vergisini kendisi toplar. Gerektiği zaman Türkiye gibi demokrasi kültürünün tam yerleşmediği ülkelerde bu tür eyalet korkusu ülkeyi bölünmeye götürür. Örneğin, Türkiye eyaletlere bölünürse o eyalet kendi vergisini toplayıp kendi gelirini elde edeceği için kaos çıkar. Etnik bölünmeler de yaşanır.

CLİNTON SKANDALINI HATIRLATTI

ABD eski Başkanı Bill Clinton’ın bir aşk skandalı vardı. Bu ortaya çıkınca Clinton yalanlamıştı. Araştırmalar sonucunda gerçek olduğu ortaya çıktı.
BU olay Clinton’ın koltuğunu kaybetmesine sebep olacaktı. Bunu gören Clinton olayı kabul etti ancak söylediği yalandan dolayı televizyona çıkıp Amerikan halkından özür diledi. Clinton’un yargılanma aşamasına geliş nedeni aşk skandalı değil halka yalan söylemesiydi. Yargı özel hayata karışmadı ama ‘halkına yalan söyleyemezsin’ dedi. Şimdi böyle bir sistemin Türkiye’de olup olmayacağına kendiniz karar verin. Başkanı yargılayacak bir sistem Türkiye’de yapılabilir mi?

Amerika ilk kadın başkanına hazır!


Kubilay Çelik Beyaz Saray’ın önünde...


ABD’de 8 Kasım’da yapılacak başkanlık yarışıyla ilgili de konuşan Kubilay Çelik, şunları söyledi: “1977 yılından beri ABD’ye gidip geliyorum, neredeyse 40 yıl olmuş. Ayrıca ABD’de; aralıksız 15 yıl bu sistemin içinde gazetecilik yaptım. Yüksek lisansımı da orada tamamladım.

Bir gazeteci olarak; neredeyse 40 yıla damgasını vuran ABD’nin son 6 başkanının dönemine yakından tanık oldum. Amerika ilk siyahi başkandan sonra ilk kadın başkana da hazır gibi... Hillary Clinton Donald Trump karşısında kötünün iyisi olduğu halde Amerikan halkı Hillary’den yana oyunu kullanacak
gibi gözüküyor.”