Avrupa Birliği Bakanlar Kurulu (The European Commission) dünyanın en kârlı firmalarından biri olan elektronik devi Amerikan “Apple” (Elma) şirketine 13 milyar Euro ceza kesti. Cezanın gerekçesi Avrupa Birliği üyesi olan ve AB yasalarına uygun davranması gereken İrlanda devletinin Apple şirketine AB yasalarına aykırı bir vergi ayrıcalığı tanımasıdır.
Bu ayrıcalık, Apple şirketinin 13 milyar Euro eksik vergi ödemesine imkân sağlamış. AB’nin kararına göre şirket eksik ödediği vergileri, AB’ye değil, İrlanda devletine ödeyecektir. Eldeki son bilgilere göre bu ceza Apple şirketine muhtemelen 18 milyar dolara mal olabilir.
Kamuya açık mali bilgilere göre Apple şirketinin 231.5 milyar dolar nakit parası varmış. Yani Apple’ın böylesi bir vergiyi ödeme zorunda kalması, onu yıkmaz sadece üzermiş.

İRLANDA MALİYE BAKANI BU PARAYI İSTEMİYOR

Olayın ilginç tarafı, son yıllarda kısmen toparlanmış olmasına rağmen, 2008 krizinde ekonomisi perişan olan ve halkının refahı hızla düşen İrlanda’nın bu ceza parasını almak istememesidir.
Apple şirketi, AB Bakanlar Kurulu’nun kestiği bu cezadan kurtulmak için vereceği hukuki mücadelede en büyük desteği İrlanda Maliye Bakanlığı’ndan alacaktır. Çünkü bu “vergiden kaçınma” suçu, (eğer ortada bir suç varsa) İrlanda Maliye Bakanlığı ile Apple Finansman Bölümü birlikte işlemiştir. Üstelik defterler biraz daha karıştırılırsa, başka Amerikan şirketleriyle de benzeri suç ortaklıkları ortaya çıkabilir.
O zaman Amerika’nın AB içindeki “serbest bölgesi” olarak çalışan İrlanda ekonomisi ciddi darbe alır. AB’ye üye olduktan sonra, artan kişi başına milli geliriyle, bırakın İngiltere’yi Almanya’yı bile geride bırakan “İrlanda Mucizesi Balonu” ikinci defa söner.

AVRUPA BİRLİĞİ ALMAYACAĞI CEZAYI NİÇİN KESİYOR?

Akla gelen sorulardan biri de AB Bakanlar Kurulu’nun AB’nin kasasına girmeyecek bir vergi cezasını niçin kestiğidir.
Bunun sebebi bu kabil kanunsuz ayrıcalıkların Avrupa “rekabet ortamını” bozmasıdır. Eğer her AB üyesi ülke, İrlanda’nın Apple ve diğer Amerikan firmalarına tanıdığı vergi kolaylığını sağlarsa, AB üyesi devletlerin vergi gelirleri düşer. AB’nin zaten pek de iyi durumda olmayan kamu finansman dengesi bozulur.
AB’nin küçük üyeleri daha büyük “bütçe açığı” vermeye başlar. Tüm bu gelişmeler neticede AB ekonomisinin ABD karşısında gerilemesi sonucunu doğurur.

ABD NİYE BOZULUYOR?

Vergi konularında Amerika (ABD) Avrupa ülkelerine göre çok daha acımasızdır. Vergiden kaçınmak ve hatta vergi kaçırmak Avrupa’da “parasal bir suç”tur. İsviçre’de sadece kabahat sayılır. Vergini ödersin biter gider.
Amerika’da ise vergi kaçakçılığı “Ceza Kanunu” kapsamında değerlendirilir. Buna rağmen ABD, AB’nin Apple’a böylesi bir vergi cezası kesmesine şiddetle karşı çıktı. Hatta AB’yi aramızdaki ticari ilişkiler zedelenir diye tehdit etti. Çünkü vergi ayrıcalıkları kalkarsa, bundan sonra Amerikan şirketlerinin, AB pazarında rahat at koşturamayacaklarını tahmin ediyor.
Kimse rekabet üstünlüğünü kaybetmek istemiyor. Herhalde AB, İrlanda’ya tanımadığı bir ayrıcalık sağlama hakkını Türkiye’ye de tanımaz. Değil mi Sayın Mehmet Şimşek?
Son söz: Bulanık suda balık yemi görmez.