Kameraya bakın, gülümseyin, çıkııırt çık, tamamdır... Fotoğrafı çeken uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch... Fotoğraftakiler; Türkiye, Brezilya, Çin, Meksika, Endonezya, Rusya, Hindistan ve Güney Afrika...
Bakalım nasıl çıkmış? Türkiye saçı başı dağınık, gözleri kapalı, ağzı yamuk çıkmış. Ihh olmamış bu! Silelim, bir daha çekelim... Sabaha kadar da çeksek Türkiye’nin görüntüsü bu... Diğer ülkeler de çok ahım şahım çıkmamış fotoğrafta ama Türkiye’nin yeri bir başka...
Fitch fotoğrafı çekerken, “küresel belirsizliklerin yükseldiği bir ortamda” diye bir de not düşmüş... Yorumlarken de “işte bu ülkelerin özel sektör borçlarındaki hızlı artışın yanında, para birimlerinin değer kaybetmesi, finansal sistemleri ve ülke notları üzerindeki riskleri artırıyor” demiş. Feyse atmış, ayıp etmiş...
Hep gözlerimiz kapalı çıkıyoruz!
Yani bu ülkelerin dış borçları fazla, bir de paraları değer kaybederse işleri iyice zorlaşacakmış. Ne yani? Resimde gözlerimiz ağlamaktan kırmızı mı çıkacak! Flaştandır o... Bizimki zaten kapalı, belli olmaz...
Tabii fotoğrafçıya, sen güzel çekememişin kardeşim diyesimiz geliyor ama resim ortada... Finansal olmayan özel sektörün döviz cinsinden borçlarının GSYH’ya oranı açısından en yüksek oran yüzde 41 ile Türkiye’de... Ya diğerlerinde durum ne? Sekiz ülkenin ortalaması yüzde 20 düzeyinde. Bizi çıkar, oran daha da düşer!
Peki, bu şipşakçı Fitch sekiz ülke arasında neden Türkiye’ye takmış? Diyor ki: Kardeşim ben deklanşöre bastım, bir baktım Türkiye’de devlet ve özel sektörün döviz cinsinden borcu GSYH’nın yüzde 53’ü ile 8 ülke arasındaki en yüksek borçluluk oranına sahip... Resmi de yolluyorum, bakarsın...
İyi çek, evin içi çıkmasın
Burada hemen GSYH’yı açıklayayım. Bir ada düşünün... İçinde yaşayanlar sadece votka, şarap ve rakı üretiyorlar. Bu münafık ada son bir yılda 1.000 lira değerinde votka, 1.200 lira değerinde şarap ve 1800 lira değerinde rakı üretmiş. Adanın GSYH’si 4.000 liradır.
Yılda kazandığın 4.000 liranın 2.120 lirası yan adalara onların para biriminden borcun olunca, fena... Eğer paran değer kaybederse borcun daha da artar. Nasıl şimdi 100 dolar borç ödemek için 282 lira bulmak gerekiyorsa, dolar 3 lira olduğunda 18 lira daha fazla para yaratıp 300 lira ödemen gerekecek.
Bu sadece dış borçtaki durum... Bir de evin içerisi var. İç borçlar... O aramızda... El âlemi bu işe karıştırmayalım. Hem zaten evde daha önemli sorunlarımız var. Dindar bir anayasa yapıp “kaderimse çekerim” diyeceğiz.
