Bir derecelendirme kuruluşu daha notumuzu “çöp” seviyesine düşürdü. Üçte iki oldu ki bu da kötü oldu. Diğer ekonomistler ve Hükümet yetkilileri nasıl bir hayal dünyasında yaşıyorlar ama ben darbe girişimden beri bekliyordum.
Nitekim 22 Temmuz’da köşemde başlık olarak kullandım. “S&P’nin not düşürmesini sürpriz olarak niteleyenlere; Moody’s ve Fitch de notumuzu düşürecek... Umarım sürprizi bozmadım!” diye mırıldandım.
Fitch’in de düşürmesiyle beraber ki düşürecek, üçte üç olacak çıkarması güç olacak. Peki, bizi neler bekliyor?

İlk etkiler

İstatistikler bize tekrar yatırım yapılabilir ülke seviyesine çıkmanın ortalama altı yıl sürdüğünü söylüyor. Ha, Güney Kore gibi bir yılda notunu geri alan da var.
Borsa düşecek, dolar yükselecek, faizler yükselecek. Bunlar olağan ilk etkiler. İndirimle birlikte, tasarruf açığı olduğu için zaten dış finansman ihtiyacı yüksek olan Türkiye, bu finansmanı daha pahalıya elde edecek. Vadeler kısalacak.
En önemli noktalardan biri şu sıralar gören yok ama doğrudan yabancı yatırımlar üç geliyorsa bir gelecek... Gelen giden olmadığından haliyle net bir etkisi olmayacak!

11 milyar dolar zorunlu satış

Ancak şöyle bir durum söz konusu; uzun vadeli uluslararası yatırım fonları ve finansal fonlar, bir ülkeye yatırım yaparken “en az iki kredi derecelendirme kuruluşundan yatırım yapılabilir nota sahip olma şartını” kıstas olarak belirliyorlar. Bu durum fonların izahnamelerinde yer alıyor.
Dünyada faiz neredeyse kalmadığından büyük emeklilik fonları Türk tahvillerine ilgi gösteriyordu. Yapacakları bir şey yok satacaklar. Türkiye’yi, fon kuruluşunda belirlenen kurallar gereği belirli bir süre içerisinde terk etmek durumundalar. Not artmadan da gelemeyecekler.
Bono, tahvil, eurobond, hisse senedi, mevduat, para piyasası derken ilk etapta yaklaşık 11 milyar dolar civarında bir zorunlu satış olacak.

Biz nerede yanlış yaptık?

Keza bu indirimle beraber Türk şirketlerine verilen kredilerin miktarı azalacaktır. Kredi kartının limitinin düşürülmesi gibi düşünün...… Oradan da bir 5 milyar dolarlık kısıntı ihtimal dâhilinde... İyi haber, bu fonların bir kısmı bizimkiler gibi duygusal düşünmediğinden durumu gördü ve pozisyon ayarlamasını yaptı. Haliyle bu rakam daha düşük gerçekleşebilir. Burada can sıkıcı nokta çıkanları geri kazanmak zor olacak.
Ezcümle ülke ekonomisi çökmeyecek ama sürünmeye devam edecek. Ülkeler bu durumdan genelde sıkı para politikası ile kurtuluyorlar. Biz ise olabildiğine genişlemeci bir politika uygulayarak borçlanma ve tüketim harcamaları üzerinden ilerlemeye çalışıyoruz. Vardığımız yer belli...