Kanun 1 Ocak 2017’de yürürlüğe giriyor.
28 Ekim 2016 Cuma günü Resmi Gazete’de yayımlanmış olan; 6750 sayılı Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanun’u 1 Ocak 2017 tarihinde yürürlüğe girecektir. Bu Kanun ile 21 Temmuz 1971 tarihli ve 1447 sayılı Ticari İşletme Rehni Kanunu yürürlükten kaldırılacaktır.
Kanun ile işletmelerin, özellikle de KOBİ’lerin finansman erişimini kolaylaştırmak ve bu işletmelere güvence olarak kullanabilecekleri alternatifler sunulması amaçlanmıştır. Rehinli Taşınır Sicili kurulacak olup, taraflar arasında yapılacak taşınır rehni sözleşmeleri ancak sicile tescil edildiğinde rehin hakkı tesis edilecek ve üçüncü kişilere karşı hüküm ifade edecektir.
Rehin sözleşmesi; Kredi kuruluşları ile tacir, esnaf, çiftçi, üretici örgütü, serbest meslek erbabı gerçek ve tüzel kişiler arasında, tacir ve/veya esnaflar arasında kurulabilir.
Bu Kanun kapsamında; rehin sözleşmelerinin düzenlenmesi ile sicilde tesis edilen işlemler vergi, resim, harç ve benzeri giderlerden muaf tutulmuştur.
Bunlardan ticari işletme ve esnaf işletmesinin tamamı üzerinde tesis edilebilecek rehin hakkı dikkat çekmektedir. Buna istinaden, işletmenin faaliyetine tahsis edilmiş olan ve Kanun’da sayılan varlıkların borcu karşılaması halinde, işletmenin tümü üzerinde rehin tesis edilemeyeceği ifade edilmiştir. Eğer karşılayamazsa, bu durumda işletmenin tümü üzerinde rehin tesis edilir ve işletmenin faaliyetine tahsis edilmiş her türlü varlık rehnedilmiş sayılacaktır.
İşletme üzerinde rehin tesis edildiğinde; işletmenin faaliyetine ilişkin her türlü varlık rehnedilmiş sayılacaktır. Ancak diğer kanunlar uyarınca; bir sicile tescili zorunlu olan taşınır rehinlerine ilişkin hükümler saklıdır. Bu taşınır varlıklar üzerinde bu Kanun kapsamında Sicil’e tescil edilmek suretiyle rehin tesis edilmez (siciller arasındaki bilgi paylaşımına ilişkin yönetmelik daha sonradan yayınlanacaktır).
Kanun ile taşınmaz rehninde (ipotek) uygulanan derece sistemi, taşınırlar için de öngörülmüştür. Bunun yanında taraflarca, rehin sözleşmesinde sonraki sırada yer alan rehinli alacaklılara boşalan dereceden yararlanma hakkı verilebileceği Kanun’da belirtilmiştir.
Kanun, Sicil’e tescil edilecek rehin sözleşmelerinin yazılı olarak veya elektronik ortamda güvenli e-imza ile yapılmasını düzenlemiştir. Bu kapsamda yazılı olarak düzenlenecek rehin sözleşmelerinin Sicil’e tescil edilebilmesi tarafların imzalarının noterce onaylanması veya sözleşmenin Sicil memurunun huzurunda yapılmasına bağlıdır. Rehin sözleşmelerinde yer alması gereken zorunlu unsurlar yine kanunda belirtilmiştir.
Uygulama Önemli
Taşınır rehni ile ilgili özel düzenlemeler getirilmiş olsa dahi, bazı konularda uygulamanın nasıl olacağı, Kanunda belirtildiği üzere çıkarılacak yönetmelikler ile netleşecektir.
Bu düzenleme ile oluşturulacak olan rehinli taşınır sicili uygulamasının tıkanmış olan finans sisteminde kredi musluklarını açıp açmayacağı, bankaların inisiyatifinde olacaktır. Kredi kuruluşları taşınırları teminat olarak kabul edip etmemekte yine serbest olacaklardır. Özellikle devlet bankalarından kredi alma işlemleri sırasında, bürokratların eli rahatlayacaktır. Ancak özel ve yabancı bankaların böyle bir ortamda taşınırları rehnederek, kredi verip vermeyecekleri büyük bir soru işaretidir.
Bu düzenleme özvarlığı yetersiz, kredi verilmeyen ve mevcut kredisi geri çağrılan KOBİ’leri kurtarmak için, son bir hamle olmuştur.
Bankaların, takipteki kredi alacaklarının patladığı ve gayrimenkul ipoteği ile bile kredi almanın zor olduğu bugünkü konjonktürde, uygulamanın başarı şansını son derece zayıf görmekteyim. Umarım ben yanılırım.
