Bir insanın beslenme modeli, içinde yaşadığı toplumun kültürüyle şekillenir. Tarih boyunca yerleşik hayata geçişi sağlayan besin üretimi, işlenmesi ve saklanmasıyla ilgili teknolojiler büyük ölçüde Anadolu’da gelişmiş ve buradan dünyanın diğer taraflarına yayılmıştır. Bu nedenle Anadolu zengin bir beslenme kültürüne sahiptir. Yörelere göre değişik isimlerle anılan kebaplar ise bu kültürde önemli bir yer tutar.
Etin insan sağlığındaki yeri
Ülkemizde kişi başına düşen yıllık kırmızı et tüketimi 12 kg’dir. Oysa kırmızı et, hayvansal proteinler içinde en çok demir içeren iki besin maddesinden (diğeri karaciğer) biri. Kırmızı et ve karaciğerin içerdiği demirin bir önemi de emilebilme özelliğinin yani biyoyararının yüksek olması. Kırmızı et ve karaciğerdeki demirin yüzde 25’inin emilebilir demir olması, kırmızı et ve karaciğerin kan yapımındaki önemini gösterir. Demir içeriğinin yanı sıra kırmızı et çinko ve B vitaminleri açısından da zengindir. Türkiye’de de çok sık görülen demir eksikliğine bağlı kansızlık organizmadaki demirin azalması sonucu ortaya çıkar.
Mangal uyarısı
Mangalda pişirilen tavuk, kanat, bonfile, pirzola, köfte, kebap gibi yiyeceklerin sağlığı tehdit etmemesi için bazı noktalara dikkat etmek gerekir. Eğer mangalda kömür ateşi kullanılıyorsa kömürlerin tamamen korlaşması beklenmeli, ızgara teli ısı kaynağına çok yakın olmamalıdır. Pişirme süresini kısa tutmak da bir diğer önemli noktadır. Çünkü uzun süre yüksek ısılı işleme tabi tutulan bol proteinli besinler kanserojen maddelerin oluşumuna neden olur. Eti ateşe çok yakın tutarak pişirmek ve tütsülemek de kansere yol açabilir. Mangalda et yenilen öğünlerde, mutlaka domates, salatalık, biber ve soğan gibi çiğ sebzeler bolca tüketilmelidir.
Ölçüyü kaçırmayın
Kırmızı et sık tüketildiğinde yüksek tansiyon, kanser ve kalp, damar hastalıklarına yakalanma riskini arttırır. Et hazırlanıp bekletilirken uygun sağlık koşullarının oluşmasına dikkat edilmemesi ve iyi pişirilmemesi durumunda mikroorganizmalar kolaylıkla üreyebilir. Ayrıca, kömür dumanındaki kimyasalların kebabın içine girdiği de unutulmamalıdır. Bu nedenle dumansız ateşte pişirilmeli ve ateşle et arasında en az 15 santimetrelik mesafe bırakılmalıdır. Kebapla birlikte gazlı içecekler yerine ayran içilmeli, C ve A vitamini içeren yeşil sebze salataları, portakal ve mandalina gibi meyveler yenmelidir. Uyurken metabolizma daha yavaş çalıştığından yatmadan önce alınan besinlerin sindirimi zorlaşır. Bu nedenle kebap özellikle akşam öğünlerinde tüketilmemelidir.
Olmazsa olmazlar...
Şalgam suyu: Şalgam bitkisi, havuç ve bulgurun fermente edilmesiyle yapılır. B1, C vitaminleriyle bazı yararlı bakterileri içerir. Mide ağrılarına iyi gelmesinin yanı sıra idrar söktürücü ve cinsel gücü arttırıcı özelliği de bulunur.
Turp: Çeşitli esansları, içeriğindeki bol C vitamini, iyot ve kükürdüyle turp, karaciğeri ve mideyi çalıştırır, böbreklerdeki kum ve taşı döker, bronşlara iyi gelir, dalak şişliğini giderir, cildi güzelleştirir ve bağırsakları dezenfekte edip pekliği giderir.
Roka: P ve K vitaminleriyle çok faydalı mineralleri içeren roka karaciğeri temizler, mideyi kuvvetlendirir, kansızlığı giderir ve cinsel gücü arttırır. Yeşil salata şeklinde yenen roka tadı ve asitleriyle mideyi çalıştırır, hazmı kolaylaştırır, iştahı açar, böbrekleri çalıştırır ve idrar söktürür. Ayrıca vücuttaki ödeme ve toksinlere karşı da etkilidir.
Bol bol su için
Günlük olarak alınması gereken miktarın üzerinde kebap tüketildiği zamanlarda, özellikle de sonraki öğününüzü daha hafif besinlerle (tüm yeşilliklerin bulunduğu bir salata, sebze ve çorba veya az yağlı bir sebze yemeği ile yoğurt gibi) geçirmeye özen gösterin. Protein alımı fazla olduğu için vücudunuzun temizlenmesi açısından bol bol su içmelisiniz.
işte çeşitleri…
Döner
Şöhreti yurtdışına taşan döner bir dünya değeri haline gelmiştir.
İskender
Kuzu ve koyun eti kullanılır. Etin terbiye edilmesi gerekir.
Adana
Özel bölgelerin yaylalarında yetiştirilmiş koyunlardan elde edilir.
Alinazik
Patlıcanla hazırlanan, Gaziantep’e özgü bir kebap türüdür.
