15 Temmuz ekonomisi

Bundan tam bir sene önce 15 Temmuz Cuma günü saat 21 sularında Ankara'da jetler alçak uçuş yaptığında Türkiye tarihinin en uzun gecelerinden birine başlıyordu. Ardından İstanbul Boğazı üzerindeki iki köprünün de askerler tarafından kapatılması büyük ihanetin habercisi oldu. Türkiye 249 evladını 15 Temmuz 2016'yı 16 Temmuz 2016'ya bağlayan gece kaybetti. Hain darbeciler sivil vatandaşların üzerine ateş açtı. Milletin meclisini, Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nı bombaladı.

Aradan geçen bir yılda tam 164 bin kişi hakkında adli işlem yapıldı. Yargının aldığı kararlar oldukça tartışmalı bir hale geldi. 20 Temmuz 2016'dan itibaren ilan edilen Olağanüstü Hal, hükümetin çıkardığı Kanun Hükmünde Kararnameler ile FETÖ'cülerin temizlenmesi işlemine başlandı. Bu süreçte yaratıldığı düşünülen mağduriyetler kamuoyunda uzun süre gündem oldu. OHAL komisyonu kuruldu.



15 Temmuz'un şüphesiz en olumsuz etkilerinden biri ekonomiye oldu. Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkçi yaptıkları hesaba göre başarısız girişimin ekonomiye etkisini 50 milyar TL (14 milyar dolar) olarak belirtti. Hükümet darbenin ardından yabancı yatırımcı güvenini tesis etmek için çalışmalara başladı. Dolar kuru alıp başını giderken hükümet bankalar aracılığıyla ekonomiyi canlandırmak için girişimlerde bulundu. İşte 15 Temmuz sonrası ekonomide son bir yılda yaşanan gelişmelerin kısa bir özeti...

560 KİŞİYE 2 SAAT 15 DAKİKA KONUŞTU

Hain darbe girişimini haber aldıktan sonra Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek hemen yabancı yatırımcılarla bir telekonferans toplantısı düzenledi.

Şimşek yatırımcılara piyasanın pazartesi günü açılacağının teminatını verirken girişimin başarısız olduğunu anlattı. 560 uluslararası yatırımcının katıldığı telekonferans 2 saat 15 dakika sürdü. Şimşek aynı zamanda yakın zamanda Türkiye'nin kredi notunu açıklayacak kuruluşlarla da bir görüşme yaptı.

Just finished a conference call with 560 global investors that lasted for 2 hours & 15 minutes.

My longest call ever :-)

— Mehmet Simsek (@memetsimsek) July 17, 2016

DOLAR REKOR ÜSTÜNE REKOR KIRDI

15 Temmuz 2016 gecesi uluslararası piyasalarda dolar/TL 3.00'ı aştı. Kurun artışı çok uzun süre devam etti. Dolar/TL 2016 yılını 3.50'nin üzerinde tamamladı. Ocak ayında dolar 3.94'ü gördü.



Hükümet bu süreçte doları kontrol altına almak için Merkez Bankası aracılığıyla piyasaya dolar sattı. Vatandaş dolar bozmaya davet edildi. Bazı kamu kurumları ellerindeki döviz hesaplarını TL'ye dönüştürdü.

NOTLAR DÜŞÜRÜLDÜ

Darbe girişiminin ardından S&P, Moody's ve Fitch Türkiye'nin kredi notunu düşürdü. Türkiye'nin kredi notu üç ülkede de 'yatırım yapılamaz ülke' konumuna geldi. Fitch, S&P ve Moody’s’in Türkiye’ye verdiği ilk notlar yatırım yapılabilir seviyedeydi.

S&P	BBB	04.05.1992
S&P	BB	2017
Moody’s	Baa3	05.05.1992
Moody’s	Ba1	2017
Fitch	BBB	18.01.1994
Fitch	BB+	2017

MERKEZ BANKASI NE YAPTI?

Yüksek faiz sebebiyle siyasi otorite tarafından sık sık eleştirilen Merkez Bankası darbe girişiminin ardından bir süre daha düşük faiz politikasına devam etti. Ardından merkez 3 yıl sonra faiz artırdı. Politika faizinin yükselmesi sonucu bankaların faiz artırması dolayısıyla mevduat faizleri de arttı. Bu durum yüksek enflasyonda belirleyici oldu.