Küreselleşmenin hızlanması ile birlikte dünyada tüketim ve parasal büyüme artarken, yanında sorunları da beraberinde getiriyor. Dünya nüfusunun önemli bir kısmı, kalkınmadan kendilerine düşen payı alamıyor. Buna karşın dünya nüfusunun yüzde 1’i zenginliklerine zenginlik katıyor. Artan gelir adaletsizliği toplumsal sorunları da beraberinde getiriyor.

Bu soruna uzun bir süreden bu yana dikkat çeken bir isim olan London School of Economics Öğretim Üyesi Prof. Robert Wade, geçtiğimiz günlerde İstanbul’a geldi. İstanbul Boğazı’ndaki Kıtalararası Yüzme Yarışı’na katılan dünyaca ünlü ekonomist, İktisadi Araştırmalar Vakfı’nın (İAV) daveti ile İstanbul Üniversitesi’nde bir de sunum yaptı. ‘Gelir Dağılımı Eşitsizliği Bizi Neden Endişelendirmeli’ başlıklı sunumunda Wade, gelir adaletsizliğinin dünyanın geleceğini tehdit ettiğini söyledi. İnsanların gelirden hak ettiği payı alamamasının onları kızdırdığını ifade eden Wade, bu kızgınlığın tehlikeli bir seviyeye ulaştığını ve küresel bir krizi tetikleyebileceğine dikkat çekti.
Gelir adaletsizliğinin toplumsal etkilerinin yanı sıra insan sağlığını da doğrudan etkilediğini anlatan Wade, göğüs ve kolon kanserlerinin sosyal alanla bağlantılı olmadığını, ama kalp hastalıklarının gelir adaletsizliği ile bağlantılı olduğunu kaydetti.

07szt09a_ist-izm-ant-ank-trb

YABANCI DÜŞMANLIĞI TEHLİKELİ

Sunumunda, dünyadaki son politik gelişmelerden bahseden Wade, milliyetçilik ve popülizmin artışının da gelir adaletsizliği ile bağlantılı olduğunu aktardı. Wade, “Ekonomi ile ilgilenen bireyler olarak bu eşitsizlikle alakalı bir şeyler yapmamız gerekiyor. Şu anki durumdan anlamamız gereken milliyetçilik olumlu bir ekonomik ve sosyal tutum olabilir. Ne var ki yabancı düşmanlığıyla beslenen milliyetçilik kesinlikle tehlikeli sonuçlar doğurur” dedi.
Küreselleşmenin dünyada sadece elitlere hizmet ettiğini dile getiren Wade, yüzde 1’lik bu kesimin de toplumları, göçmenleri ve sosyal gelişmeleri takmadığını belirtti. Gelir adaletsizliğinin en çok yaşandığı ülkelerden birisinin de ABD olduğunu söyleyen Wade, ABD’deki zenginlerin, toplam gelirin yüzde 95’ini aldıklarını ifade etti. Gelirin bazı batı ülkelerinde düştüğüne de dikkat çeken Wade, İtalya’da son yıllarda yüzde 98 oranında durağan veya düşmekte olan bir gelirin söz konusu olduğunu kaydetti. ABD’de bu oranın yüzde 80, İngiltere’de yüzde 70 ve İsveç’te yüzde 20 olduğunu belirten Wade, gelişmiş ülkeler arasındaki ortalamanın da yüzde 66 olduğunu aktardı. İskandinav ülkelerindeki refah ve gelir dağılımına dikkat çeken Wade, ‘Amerikan rüyası’nın ABD’de değil İskandinavya’da olduğunu aktardı.

ÇİN, DÜNYAYI KRİZE SOKABİLİR

Gelir adaletsizliğinin hızla yükseldiği Çin’de finansal bir krizle karşı karşıya olunduğunu hatırlatan Wade, Çin’de patlak verecek bir krizin dünyada krize neden olacağını söyledi. Yaşanan gelir adaletsizliğine karşı yapılması gerekenlerin başında zenginlerden daha fazla vergi alınması gerektiğini vurgulayan Wade, Cayman Adaları, Lüksemburg, İsviçre ve Kıbrıs gibi vergi cenneti bölgelerindeki bankalara da bu konuda uluslararası bankacılık kuralları gereği yaptırım yapılabileceğini dile getirdi.

Kriz, tsunami etkisi yatatır


Dünyadaki gelir adaletsizliğinin toplumsal sorunları körüklediğini anlatan Prof. Robert Wade, bu nedenle patlak verecek bir krizin tüm dünyada tsunami etkisi yaratacağını vurguladı. Gelir adaletsizliğinin dört önemli sonuç doğurduğunu kaydeden Wade, bunları şöyle sıraladı: “Yavaş ve dayanıksız büyüme. Finansal kırılganlık. Sosyal ve sağlık problemleri. Demokrasiden uzaklaşan yönetimler.”