EREN SAKARYA-CAN MUMAY

İstanbul'un göbeğinde bir Ford fabrikası olduğunu biliyor muydunuz? ABD'li otomotiv devi Ford'un İstanbul Tophane'deki fabrikası üretime 1929'da başladı. Üretim 1934'e kadar devam etti. Daha sonra Koç Grubu ile ortaklık kuran Ford'un otomobilleri, Ford Otosan'ın 1961'de kurulan İstanbul Acıbadem'deki tesislerinde yeniden üretilmeye başlandı. Bu tesislerde 70'li yılların ünlü otomobili Anadol, Ford Transit ve Taunus gibi modeller üretildi. 2001'de Kocaeli fabrikasının açılmasıyla üretim tamamen şehir dışına çıktı.

Ford'un tarihi Tophane Fabrikası Ford'un tarihi Tophane Fabrikası


CİBALİ TÜTÜN FABRİKASI: Bugün Kadir Has Üniversitesi'nin olduğu binada İstanbul'un ünlü Cibali Tütün Fabrikası bulunmaktaydı. 1884 yılında kurulan fabrikada günde 2 bin ton tütün işlenirken puro ve sigara üretimi de yapılıyordu. Bilinen yerli bir sigara markası ilk 1959 yılında bu fabrikada üretilmeye başlandı. Fabrika, 1995 yılında boşaltıldı ve 1997 yılında Kadir Has Vakfı'na satıldı.

kadir-has-universitesi-merkez-kampusu

TEKEL FABRİKALARI: Tekel'in İstanbul'un Kartal ilçesindeki Cevizli semtinde bulunan Tekel fabrikası kampüsü yıllar önce kapandı. 480 bin metrekarelik alanda sigara, ambalaj ve puro fabrikalarının yanı sıra lojman, kreş, spor tesisleri bulunuyordu. 2009'da İstanbul Şehir Üniversitesi'ne tahsis edilen alanda üniversite yapımına 2014'te başlandı.

kartal

LİKÖR FABRİKASI: 1930'lu yıllarda kurulan Tekel'in likör fabrikası Mecidiyeköy'de hemen Ali Sami Yen Stadı'nın yanında bulunuyordu. Yıllar önce kapanan fabrikanın arazisi Ali Sami Yen Stadı'nın yıkılması ile yapılan konut projesine eklendi.
14740

FESHANE: Feshane, II. Mahmut tarafından 1826 yılında yeniçeri ordusunun yerine gelmiş olan yeni orduya üniforma dikmek için kurulmuş olan bir bina. Alan günümüzde uluslararası fuar, kongre ve kültür merkezi olarak kullanılıyor.

bgaleri1

SUADA: İstanbul Boğazı'nın üzerindeki tek adacık olan Galatasaray adası, Galatasaray kulübü tarafından 1957'de satın alınmadan önce, şehir hatlarına yakıt sağlaması için kömür deposu olarak kullanılıyordu. Yakın zamanda "Suada" adını alan adada restoran ve eğlence yeri bulunuyor.

suada-en-iyi-havuz-bogaz-acik-yuzme-mekan-yemek-kurucesme-istanbul-budaviva-6

İSTANBUL GAZHANELERİ: 1993'e kadar İstanbul Anadolu Yakası'nın havagazı ihtiyacını karşılayan tarihi gazhane 20 yıldır atıl duruyordu. 2015 yılında müze ve kültür merkezine dönüştürülmek üzere çalışmalar başlatıldı. İstanbul'un Avrupa Yakası'nda bulunan gazhaneler ise Dolmabahçe ve Yedikule'de bulunuyordu. Bugün yerinde İnönü Stadı bulunan Dolmabahçe Gazhanesi, Dolmabahçe Sarayı'nın enerji ihtiyacını karşılıyordu. Yedikule'deki fabrika ise kapatılınca yıllarca İETT'nin hurdalığı olarak kullanıldı.

1 Hasanpaşa Gazhanesi


İSTANBUL ASTRO TÜTÜN DEPOSU: İstanbul Deniz Müzesi yanında bulunan tarihi tütün deposu 2008 yılında yıkıldı. Yerine 7 yıldızlı Shangri-La Oteli yapıldı.

besiktasastrotutundeposu21

Mimarlar Odası Başkanı Eyüp Muhçu kentin endüstriyel kültür mirasının korunması gerektiğini fakat son yıllarda yapılan projelerde buna dikkat edilmediğini söyledi. Muhçu sozcu.com.tr'ye yaptığı açıklamada, “Bu fabrikalar kentle bütünleştiler. Kentin dokusunun bir parçası haline geldiler. Bu yapıların bir kısmı korunması gereken endüstri mirası niteliğindedir. Bir kısmı ise planlama dahilinde değerlendirilebilir. Endüstri mirası niteliğinde olan fabrikaların korunması ekonomik ömrünü tamamlamış ise yeniden işlevlendirilerek varlığını sürdürmesi esastır” diye konuştu.

[special_article_template title="Bakanlığın tasarrufunda temel kural insancıl bir kent anlayışı değil. Bu bölgelerde arazilerden maksimum kar elde etmeyi sağlamaktadır." desc="" who="Mimarlar Odası Başkanı Eyüp Muhçu">

 

'BM ENDÜSTRİ MİRASI YILI İLAN ETMİŞTİ'


Birleşmiş Milletler'in 2007 yılını 'endüstri mirası yılı' ilan ettiğini belirten Muhçu, “Türkiye o dönem hiç ders almadı. Bütün bu kültüler varlık niteliğindeki atölyeleri ortadan kaldırdık. Bunlar fonksiyonlarını sürdürüp sürdüremeyeceğine koruma kurullarının bağlı olduğu mevzuat ilkeleri çerçevesinde karar verilir. Kentin sağlıklı gelişimi yönünde kararlar almak yerine tersine bu kültüler varlıkları ranta dönüşecek. Her fabrika yerine AVM-rezidans fonksiyonlarında rant kuleleri yükselmektedir. Bakanlığın tasarrufunda temel kural insancıl bir kent anlayışı değil. Bu bölgelerde arazilerden maksimum kar elde etmeyi sağlamaktadır. Bu kentin kültürüne çok büyük zarar vermektedir” diye konuştu.