'Ayak yağcılar' teknolojiye direniyor

Muğla'nın Yatağan ilçesine bağlı, Turgutlar mahallesi sakinleri, teknolojinin gelişmesi ile Kontini başta olmak üzere modern fabrikalarda kısa sürede yağa dönüştüren fabrika yağı yerine atalarından kalma teknikle kendi ürettikleri zeytinyağını kullanıyor. Mahalle sakinleri ayak yağı diye de adlandırılan geleneksel yağ sıkma sistemini sürdürerek hem atalarından kalan geleneği yaşatıyor, hem de gelecek kuşaklara taşınmasına katkı sağlıyorlar.

Ayak yağı zeytinyağı sıkma

Geleneksel yöntem ile zeytinyağı sıkma yönteminde, zeytini yıkadıktan sonra Yulak denilen alanda büyük yuvarlak kaya parçası eşekler kanalıyla döndürülerek zeytinler burada eziliyor. Ezilen zeytin kese içine konularak ayrı bir yerde kadınlar vasıtasıyla sıcak suyla ayakla çiğnenerek yağ ve su, dağar denilen toprak kabın içine akıyor. Zeytinin karasuyu (bora) toprak kapta alta çökerken, yağ üstte kalıyor. Üstte kalan yağı kap ile alınarak tüketilmek üzere şişelere boşaltılıyor.

“Amacımız geleneği yaşatmak”

Turgutlar Mahallesi Muhtarı Şerafettin Karagöz, ayak ile sıkma zeytinyağının atalarından kalma bir gelenek olduğunu belirterek, “Zeytinleri getirir bu Yulak taş dediğimiz bu taşın üzerine dökeriz. Katır ile taşı döndürürüz. Zeytinin çekirdekleri ezilene kadar döndürürüz. Zeytinler ezildikten sonra bir keseye koyarız. Aslında iki gün beklese daha iyi olur. Daha sonra kesenin içine katılır ve bayanlar tarafından içine sıcak su katılır. Sıcak su yağı süzdürür. Su altta kalır ve yağ üste çıkar. Ayak yağı dedemden ninemden duyduğum kadarı ile mide ülserine faydası olduğunu, bağırsak enfeksiyonlarını giderdiğini ve kanser hastalarının da aç karnına içtikleri zaman faydası olduğunu duydum.” dedi.




 

İHA