UVECD (Ulusal Vasküler ve Endovasküler Cerrahi Derneği) tarafından düzenlenen 18. Ulusal Vasküler & Endovasküler Cerrahi Kongresi ve 9. Ulusal Fleboloji Kongresi Girne’de yapıldı. Kongre kapsamında sozcu.com.tr’ye özel bilgiler veren İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Akgül Prof. Dr. Ahmet Akgül, dövme ve piercing uygulaması ile ilgili önemli uyarılar yaptı!

Dövme ve piercing uygulamaları gittikçe yaygınlaşıyor. Bu uygulamaların yapıldığı yerlerin hijyeni üzerine sık sık vurgu yapılsa da Prof. Dr. Ahmet Akgül, hijyenin bazı durumlarda yeterli olmadığı konusunda uyarıyor.

İşte Prof. Dr. Ahmet Akgül'den kritik bilgiler...

Prof. Dr. Ahmet Akgül gençleri uyarıyor: Dövme ve piercing kalp damar sağlığını bozuyor! Prof. Dr. Ahmet Akgül gençleri uyarıyor: Dövme ve piercing kalp damar sağlığını bozuyor!


"TEMİZ BİR ORTAM OLSA DA..."

Dövme (Tattoo) ve Piercing (deriye delik açarak metal, plastik vb. yerleştirilmesi) özellikle gençlerde oldukça yaygınlaşmaya başlamıştır. Bir kere yapan artık bağımlı hale gelmekte, dövmelerinin sayısı yıllar içinde artmaktadır. Bize gelen binlerce hastanın önemli bir kısmında yaptırdığı dövme veya piercing yüzünden damarlar veya lenf damarları yani kılcal damar sistemlerinde hasar olduğu görülmüştür. Yaptıranların çoğu, "çok temiz çalışıyorlar" demektedir. Halbuki damar ve lenf dokusunu bozan uyarı veya mikroplar, dövmecinin cihazı ve işlem koşulları hijyenik olsa bile hastalık yapabilmektedir. Gelen mikrop derinin kendi mikrobudur.

LENFÖDEM TEHLİKESİ!

Deri üzerinde derimize yararlı sayısız sayıda mikrop ve canlı yaşamaktadır. Bu canlılar deri için yararlı ama her hangi bir nedenle derinin altına girince zararlı olmaya başlarlar. Deri altına giren mikrop, orada hem toplar damar hem de lenf damarları tarafından alınır. Lenf damarları zaten çok hassas olduklarından en ufak bir uyarı ile tıkanmaya ve sonrasında Lenfanjit ve daha sonrasında da Lenfödem olmaya eğilimlidir. Binlerce Lenfödem hastamız, neden lenfödem olduklarını bilememekteler. Kılcal damarları ilgilendiren hastalıklar basit bir tırnak kesiminden, iğne vurulmasından, ufak bir travma sonrasından veya dövme sonrası olabilmektedirler. Kılcal damarlarda tıkanıklık veya bozulma olunca vücudun o bölgesinde beslenme bozukluğu olmakta ve daha sonra yara oluşmaktadır.

DÖVME VE PİERCİNG'İN YAN ETKİLERİ NELER?

Dövme ve piersing  uygulamaları yüzyıllardan beri tüm dünyada yaygın bir şekilde uygulanmakta olup son yıllarda tüm yaş gruplarında kullanımı görülmektedir. Batı toplumunda her 10 kişiden 1'inde dövme olduğu bildirilirken, her 10 kişiden 6'sında kulak memesi bölgesinde peersing olduğu bildirilmiştir. Aynı zamanda dövmenin erkeklerde, piercing uygulamalarının kadınlarda daha sık görüldüğü vurgulanmıştır.

Dövme ve piercing, yüzyıllardır yapılıyor. Dövme ve piercing, hemen her kültürde yüzyıllardır yapılıyor.


Bireysel tavır, çekici olduğunun düşünülmesi, parçalanmış aile, grup baskısı gibi pek çok nedenle yaptırılan dövme ve peersinglerin kullanımı arttıkça özellikle peersinglerde olmak üzere yan etkileri de artış göstermiştir.

Dövme pigment partiküllerin (renk parçacıkların) süsleyici bir şekilde üst derinin altına 1-2 mm derinliğe yerleştirilmesidir. Bunu yaparken dakikada 50-300 adet pikür (dikiş) oluşturan elektrikli aletler kullanılır. Bu renk parçacıkları ise metal tuzlarından oluşur. Peersing ise vücutta hemen her bölgeye uygulanabilen, açılan deliğe başta metal olmak üzere, değişik yapı ve şekillerde mücevherler takılma işlemidir.

DÖVMEDE EGZAMA RİSKİ...

Kalıcı dövme uygulamalarının ardından iğneden kaynaklı travma ve boyadan kaynaklı iltihabi reaksiyonlar gelişebilmekte ve yaklaşık 2 hafta sürmektedir. Bununla beraber dövmelerde kullanılan başta cıva tuzu (kırmızı) olmak üzere dikromat (yeşil), kobalt (mavi), kadmiyum (sarı) gibi tüm klasik boyalarla ilgili alerjik reaksiyon bildirimi görülmüştür. Dövmenin en sık görülen yan etkisi egzama olup nadiren vücuda yayılır. Ayrıca nikel ile bulaşmış boyalar egzama riskini artırır. Kırmızı renkteki dövmeler gecikmiş alerjik reaksiyonların en önemli sebebi olmakla birlikte sarı boyalarla birlikte güneş ışığıyla ortaya çıkan alerjik reaksiyonlara yol açar. Dövme sonrası sebep olan allerjeni belirlemek için yama, stripping, geç değerlendirme ve kırmızı boyalarla fotoyama testi uygulanır. Dövme ve piercinge bağlı enfeksiyonlar en sık rastlanan yan etkilerden olup hijyen koşulları ile dövme sonrası bakım ile doğrudan ilişkilidir.

BEL BÖLGESİNE DÖVME YAPTIRANLAR DİKKAT!

Stafilokok ve Streptokok enfeksiyonları en sıktır ve son yıllarda enfeksiyonlarda artış gözlenmektedir. Kalbin iç zarında iltihabın gelişimi açısından doğuştan kalp hastalığı bulunanların dövme yaptırmamaları ya da en azından kardiyologlarının görüşüne başvurmaları istenir. Dövme yolu ile bulaşan lepra vakaları bulunduğu gibi hepatit B, C, HIV (AİDS) gibi ciddi viral enfeksiyon riskleri de bulunmaktadır. Nadir olarak keratoakantom iyi huylu tümörü, bir kanser türü olan skuamöz hücreli karsinom ile karışabilen lezyon gelişebilir.

Prof. Dr. Ahmet Akgül: MR'da yanık riski var! Prof. Dr. Ahmet Akgül: MR'da yanık riski var!


Son yıllarda özellikle lumbosakral bölgeye yani bel omurlarına ve ait kısma dövme yaptırmak moda haline gelmesiyle ve bu bölgeye yapılan yayılmacı girişimlerle daha derin dokuya yayılan boyalardan özellikle ferikoksit içeren kırmızı ve siyah boyalar MR sırasında yanık oluşumuna neden olabilirler.

PİERCİNG UYARILARI: VEREM, HIV, HEPATİT, SELÜLİT...

Piercingde de yan etki gelişimi bakım koşulları ve uygulanan bölgeyle yakından ilişkilidir. En sık karşılaşılan şikayet enfeksiyon olmakla birlikte ciddi komplikasyonlar da görülür. Piercing sonrası tüm enfeksiyonlarının oranı %45'e kadar yükselebilmekte ve çoğu olguda iltihap kurutucu merhemler yeterli olmaktadır. Ayrıca kıkırdak iltihabı ve sellülit gibi ciddi enfeksiyonlar gelişebilir.  Daha ender olarak verem (tüberküloz) ve tüberküloz dışı mikobakterilerden sorumludur. Yine piercing sonrası hepatit B, C, D ve HIV enfeksiyonu bildirilmiştir. Ayrıca piercing öncesi tetanoz aşısı yaptırılması, tetanoz riskini azaltmak amacıyla önerilmektedir. Kalp zarı iltihabı riski piercingde dövmeye göre daha yüksektir. En sık karşılaşılan ikinci yan etki ise deri kızarıklığı ve ödem ile kendini gösteren tahrişlerdir (%39). Peersing uygulaması, metala bağlı egzama gelişimi için önemli bir nedendir. Vücut peersinginde kullanılan takılar geleneksel olarak karbon, krom, nikel, molibden içeren cerrahi çelikten yapılmıştır. İyi üretilmeyen takılar delme sonrası allerjen açığa çıkma riskini artırır. . Altın kullanılacaksa en az 18 ayar (%75 altın) olmalıdır. Titanyum da iyi bir alternatiftir ancak az da olsa nikel içerdiği unutulmamalıdır. Nikele göre gümüş ve altın daha güvenli kabul edilmekle birlikte, içerdikleri diğer metaller nedeniyle alerjik reaksiyon kaynağı olabilmektedirler. Bu nedenle nikel kullanımı ile ilgili bazı ülkelerde yasal kısıtlılıklar getirilmiştir.

Vücut sanatı uygulamalarında bedenin doğal iyileşme sürecinde bozukluk ve gecikmiş yara iyileşmesi iyi bilinen yan etkilerdendir, tüm piercing uygulamasında hafif kanama beklenebilir ancak dilde ciddi kanama riski vardır. Dil piercingi sonrası kanamaya bağlı  şok bildirilmiştir. Erkekte, genital piercingde penis zarar görebilir. Kulak kıkırdağı delindiğinde kalıcı hasara yol açan kıkırdak iltihabı ortaya çıkabilmektedir. Kadınlarda genital piercing iltihabi, hatta kısırlık nedeni olabilmekte, doğum sırasında zorluk yaratabilmektedir.

PEKİ LAZERLE DÖVME SİLDİRENLER?

Dövme yaptırmadaki artışlarla birlikte dövme çıkarma taleplerinde de artış gözlemlenmektedir. Bir dövmeyi tamamen silmek için ameliyatla o dokunun çıkarılması kesin çözüm olsa da iz bırakmasının kaçınılmaz olması dolayısıyla genellikle tercih edilmez. Bunun dışında kullanılan diod lazerler, salabrazyon, dermabrazyon ve uzun pulse lazerlerde dövmeyi tam olarak ortadan kaldıramamakla beraber iz bırakma riski vardır. Dövme silmede yaygın olarak kullanılan quality switched (QS) lazerler diğer yöntemlere göre daha az iz bırakmaktadır. Dövme iğneleri boya parçacığını derinin altına bıraktığından bunun silinebilmesi için lazerin derine nüfuz etmesi gerekir.

Dövmenin rengi, zaman içerisinde UV radyasyonuna bağlı olarak ve lenfatik yolla solabilir. Eski dövmelerde yeni dövmelere göre daha az renk parçacığı kullanıldığından lazer tedavisinde daha etkili sonuçlar alınmaktadır. Argon lazer gibi devamlı dalga boylu lazer sistemleri dövme parçacıklarından çevre dokuya yayılan aşırı ısı enerjisi sebebiyle iz bırakmasıyla sonuçlanmıştır.

Karbondioksit lazer 10 600 nm enerji yayarak cildi yüzeysel soyar. Dövme dokusunu dalga boyu su yardımıyla yüzeyel deriyi buharlaştırarak ortadan kaldırmakla birlikte iz bırakma riskinin daha az olması nedeniyle özellikle yüzdeki kozmetik dövmelerin silinmesinde kullanılır. Yüz dışındaki geniş alanlarda, derine yerleştirilen işlemlerde veya iz bırakma riskinin yüksek olduğu durumlarda bu yöntem uygun değildir. Ancak QS lazerle birlikte kullanımının dövmenin silinmesinde,  iyileşme sürecinin hızlandırılmasında etkilidir.

En etkili dövme sildirme yöntemi hangisi? En etkili dövme sildirme yöntemi hangisi?


Dövme silmede en çok tercih edilen Q switched (Q anahtarlı) lazerler hedefi yok edecek kadar hızlı ısıtan tek, güçlü bir atımla tüm enerjinin salınımını sağlar, bu da sadece hedef dokunun yıkımını sağlar. Lazer ışığı deriye ulaştığında doku enerjiyi iletir, yansıtır, emer veya saçar. Derideki renk veren maddeler farklı dalga boylarındaki ışığı emerler ve bu sayede ortaya çıkan ısı çevre dokulara yayılır ve yıkıma neden olur. Isının bu şekilde çevreye yayılması lazer epilasyonda olduğu gibi istenen, yararlı bir durum olabilir. Bu yöntemde yıkımı hedeflenen renk veren maddelerin ısınma süresinin hedefin ısının %50'sini kaybetmesi için geçen süreden uzun olmaması gerekmektedir. Küçük hedefler büyük yapılara göre daha hızlı ısınır. Çok küçük yapılar çok hızlı ısınma gerektirir ve ısınma süresi çok kısa olmalıdır (nanosecond, picosecond). Nanosecond (10-12 saniye) ısınma süreli QS lazerlerden sonra ısınma süresi daha az olan picosecond lazerler geliştirilmiştir. Isınma süresinin kısaltılması dövmenin daha hızlı ısınmasını ve daha küçük parçacıklara ayrılmasını sağlar. Daha küçük parçacıkları lenfatik sistem çok daha kolay vücuttan atar.

EN GÜVENLİ YÖNTEM HANGİSİ?

Diğer yöntemlere göre daha az ısı hasarı ve daha az iz bırakma riski olması sebebiyle QS lazerler daha güvenilir yöntemdir. Bunlar özellikleri bakımından 694 nm dalga boyuna sahip ve ısınma süresi 28-40 nanosaniye olan QSR lazer, 755 nm dalga boyuna ve 50-100 ns ısınma süresine sahip QSA lazer, 1064 nm dalga boyu ve 5-20 ns ısınma süresine sahip QSNdYAG lazerleridir. Lazer seçimi renge ve dövme parçacıklarının emme özelliklerine göre yapılır. Yine lazeri seçerken küçük bir bölgeye test atışı yapılarak 1 ay sonra değerlendirilir. Seçimde hastanın deri tipi ve dövmenin yanıtı dikkate alınır.

QS lazerlerle dövme silme uygulaması esnasında dozajla alakalı olarak geçici beyazlaşma görülebilir. Bu hızlı bölgesel ısınmayla gaz ve plazma oluşumu ile sıvı dolu kabarcıklar oluşumu nedeniyledir. Uygulamadan hemen sonra oluşur ve 2-5 gün arasında kabuklaşır.

Sonuç olarak dövme yaptırmadan önce tüm olası komplikasyonları ve tamamen silinmesinin mümkün olamayabileceğini göz önüne alarak değerlendirme yapılmalıdır. Yaptırılacaksa da kullanılacak boyanın markası, içeriği tam olarak araştırılmalı ve kalıcı koyulaşmaya yol açacak demir ve titanyum gibi maddelerden sakınılmalıdır.