YÜKSEK KAYALIĞIN YANINDAKİ YER
Antalya ili, Finike İlçesi, Arif Köyü sınırları içerisinde yer alan Arykanda Antik Kenti’nin ismi Likya dilinde ‘Ary-ka-wanda’, “yüksek kayalığın yanındaki yer” anlamına gelir. 4000 yıllık izler barındırsa da kentin yapımı 2500 yıl kadar geriye götürülebiliyor. Kent, özellikle Roma Döneminde yoğun olarak iskân edilmiş olup en parlak dönemini yaşamış.
İYİ KORUNMUŞ BİR ANTİK KENT
Arykanda Antik Kenti, Şahinkaya diye bilinen sarp kayalık bir tepeye sırtını dayamış, güneye eğimli arazi üzerinde kademe kademe yükselen 5 teras halinde inşa edilmiş, kalıntıları bugün çam ve sedir ağaçlarının arasında kalan etkileyici bir Likya yerleşim yeridir. Kentin en yüksek bölümünde yer alan yapı, Şahinkaya’nın güney batı eteğindeki gözetleme kulesidir. Bu kulenin biraz altında MS 1. yüzyılda inşa edilen Stadion yer alır. Kulenin güneyinde kalan Akropol’ün kentin ilk yerleşim yeri olduğu düşünülüyor. Bu alanın doğusunda Bouleuterion (Konsey Odası) ve MÖ. 4. yüzyılda inşa edilen, Güneş Tanrısı Helios adına yapılmış tapınak bulunur. Bir alttaki terasta, bölgenin ufak fakat en iyi korunmuş tiyatrosu, en alttaki terasta ise Agora ve Meclis binası işlevi gören Odeon yer alır. Özellikle bir mühendislik harikası olan su kanalları görmeye değerdir.
ANTİK TİYATRODA KONSER
Finike Belediyesi’nin ev sahipliğinde düzenlenen Ay Işığı konserinde, bu yıl İspanyol müziğinin güçlü sesi Buika’yı dinledik 2500’ü aşkın seyirciyle birlikte.
Geçen yıl Anjelika Akbar’ı konuk etmişti Arykanda’nın küçük ama çok iyi korunmuş amfi tiyatrosu.
2006 yılında ise TEKFEN Filarmoni Orkestrası’nın muhteşem performansını seyretmiştim bu harika mekanda. 2010’da Antalya Senfoni Orkestrası, ömrünü Arykanda kazılarına adayan Bayburtluoğlu Hoca’nın anısına harika bir konser vermişti. Arykanda’nın binlerce yıl önce olduğu gibi, bugün de sanat ve müzikle insanları kendine çekmesi ve buram buram tarih ve kültür kokan bu mekanın binlerce yıl sonra yine cıvıl cıvıl insanlarla hareketlenmesi çok heyecan verici.
TARİHÇESİ
MÖ 5. yüzyıla ait yerel beylerden Kuprili ve Aquwami’ye ait sikkeler, Arykanda’nın Pers egemenliği dönemini gösterir. Bunu MÖ 4. yüzyıla tarihlenen Limyra beyi Perikles’e ait sikkeler izler. Buna göre Arykanda’nın bir süre Limyra egemenliğinde kaldığı ve Büyük İskender’le birlikte el değiştirdiği anlaşılıyor. İskender’in ölümünden sonra bölgenin diğer şehirleri gibi Ptolemaiosların, ardından Seleukosların eline geçer. Apemea (Dinar) Barışı’ndan sonra ise Rodos’un kontrolüne girdiği biliniyor. MÖ 2. yüzyılda Likya Birliği’ne dahil bir şehir olarak sikke bastıran Arykanda, MS 43 yılında İmparator Claudius’un Likya Birliği’ne son verdiği tarihte Likya Bölgesi Pamphylia ile birlikte Roma’ya bağlanır. Daha sonra Bizans egemenliğine geçer.
İLK KEŞİF VE KAZILAR
Konumu itibarıyle görünmesi zor olan ve çevresindeki dağlık arazi tarafından iyi korunan Arykanda, 1838 yılında, İngiliz araştırmacı Charles Fellows tarafından, mezar yazıtlarına ve sikkelere dayanarak keşfedilir.
Fellows, Arykanda için; “Burada her şey muhteşem” diye yazar. Kazılarına 1971’de Prof. Cevdet Bayburtluoğlu tarafından başlanır ve 40 yıl boyunca sürdürülür. Bu ekip, Likya bölgesinde çalışan ilk Türk kazı ekibi olur.
