İki gün önce gazetelerde; düğünde damada arkadaşının “Bitcoin” hesabı aracılığı ile 30 dolar yolladığına ilişkin haberleri okuyunca, bu konunun artık bu köşede gündeme getirilmesi gerektiğini düşündüm.
Bitcoin nedir, nasıl çalışır?
Bitcoin, kavramsal olarak aynı anda iki şeydir. İlki, kanuni para statüsüne sahip herhangi bir fiziksel karşılığı olmadan kullanılan hesap birimi anlamına gelen dijital bir paradır. İkincisi, para arzı üzerindeki devlet tekelleriyle mücadeleye yönelik özel teşebbüs tarafından sağlanan bir paradır. Bitcoin işlemleri, merkez bankaları veya devlet kurumları gibi geleneksel finansal oyuncular ile ilgili işlemler değildir.
Satoshi Nakamoto takma adıyla faaliyet gösteren kimliği gizli bir bilgisayar korsanı, dünyanın ilk dijital parası olan Bitcoin’i 2009 yılında yarattı. Çin’den para kaçırmak isteyen ancak para transferi yapamayanlar için, mecburiyetten ortaya çıkmış bir dijital ödeme aracı olmasına rağmen, Bitcoin; elektronik ticarette aracılara duyulan ihtiyacı ortadan kaldıran; devlet müdahalesinin kalıcı olarak yasaklandığı ve gereksiz kılındığı bir değişim aracı olarak kamuoyuna sunulmuştur.
Bitcoinler, müzik ve metin dosyasına benzer bilgisayar dosyalarıdır. Yok edilebilir yada tıpkı nakit para gibi kaybedilebilirler. Kişisel bir bilgisayardan üretilir ya da bir çevrimiçi servise tevdi edilirler. Hem mal, hem de hizmet satın almak için kullanılabilirler. Bitcoinler, tam anlamıyla bilgisayar dosyalarıdır, harcamak için bir kullanıcıdan diğerine gönderilmesi gereklidir, tıpkı e-posta göndermek gibi.
Bitcoinler nasıl elde edilir?
Bitcoin elde etmenin 3 yolu vardır.
Birincisi, kullanıcılar Bitcoinleri dolar ve Euro gibi satın alabilirler. Bitcoinlerin fiyatı diğer para birimleri karşısında dalgalanır ve arz ile talebe göre belirlenir.
İkincisi, geleneksel para birimlerinde olduğu gibi kullanıcılar Bitcoinleri bir mal veya hizmet karşılığında elde edebilirler.
Son olarak, kullanıcılar Bitcoinleri “madencilik” denilen bir süreç sonucunda üreterek elde edebilirler.
Dijital para birimlerinin olumlu ve olumsuz yönleri nelerdir ?
Para birimi 3 temel fonksiyon ifa etmektedir. Birincisi, mübadele aracı olmasıdır. İkincisi, hesap birimi ve ortak değer ölçüsü olmasıdır. Üçüncüsü ise, gelecek harcamalarımız için değer biriktirme aracı olmasıdır.
Bitcoin gibi dijital para birimleri, bu fonksiyonlarının her birini geleneksel para birimlerinden daha etkili sunma potansiyeline sahiptir.
Dijital para birimlerinin olumsuz yönlerinin en başında, dijital para birimi işlemlerini ve büyümesini sarmalayan belirsizlikten kaynaklanan endişedir. Ayrıca Bitcoin gibi dijital para birimleri ne altın gibi kendi doğasından gelen bir değere sahiptir, ne de emtia satın alma gücünü ifade eden bir şeye dayanmaktadır.
Bitcoin MEVCUT DURUMU
Çin’de kara para aklamak için ortaya çıktığı iddia edilen Bitcoin’in, bugün itibariyle dünya piyasasındaki varlığı 84 milyar dolara ulaştı.
Bitcoin, birçok alışveriş için sanal para görevini görmektedir. Türkiye’de yazılım hizmetleri, bilgisayar, eczane, inşaat, turizm, yiyecek içecek hatta internet üzerinden kişisel satışlarda bile artık Bitcoin kullanılmaktadır. Hatta Ankara’daki bir konut projesi sahibi, Bitcoin ile ev satacağını duyurmuştur.
Bugün itibariyle 1 Bitcoin’in karşılığı yaklaşık 4.000 dolar olup, bunun Türk Lirası karşılığı ise ortalama 14.000 TL’dir.
Türkiye’de 2017 yılı itibariyle 3 büyük Bitcoin şirketi mevcuttur.
Dünyada istihbarat örgütlerinin bir denemesi olduğu iddia edilen Bitcoin, Çin’den para kaçırmak isteyen ancak para transferi yapamayanlar için ortaya çıkmıştı. Bitcoin’in ortaya çıkma nedeni olan Çin’de, Bitcoin yasaklanmış durumda.
Kontrolsüz Bitcoin’in tehlikeleri
…Döviz piyasasının istikrarını bozacak olası etkileri düşünüldüğünde; Uluslararası Para Fonu’nun ( IMF ) Bitcoin’i düzenleyecek bir yol bulması çok önemlidir. IMF, özellikle döviz piyasası aracılığıyla küresel ekonomik sistemi istikrarlı hale getirmeye yardım etmek için tasarlanmış bir kurumdur. Dolayısıyla, Bitcoin’in düzenlenmesi doğrudan IMF’nin görevleri arasındadır.
Dijital paranın, kağıt paradan daha avantajlı olduğunu giderek daha fazla insanın anlamaya başlaması ile birlikte, yaratılan tehlike gittikçe gerçek olmaktadır. Eğer, e-ticaretin geleceği, dijital para birimlerine geçişi gerektiriyorsa; ekonomik, siyasi ve hukuki kurumlarımızın hazırlıklı olması kritik önemdedir. Bitcoin’in önemini kabul etmek ve yaklaşan tehlikeyi önceden görmek geleceğe yönelik en iyi planlamanın nasıl yapılacağını anlamanın da ilk adımı olacaktır.
Bitcoin kullanılarak spekülatif saldırılar olması durumunda, bu saldırılara karşı mücadele yöntemine ihtiyaç duyulacaktır.
Bitcoin ve onun gibi diğer dijital para birimlerinin gelecekte e-ticaretin önemli oyuncuları olacağı aşikardır. Sorunlar ortaya çıkmadan önce, geleceğe nasıl hazırlanılacağını düşünülmesinin zamanı gelmiş ve geçmektedir.
