Hükümet, bu raporlardan etkilenmiş olmalı ki; Dünya’da 138 ülke arasında PCT Patentleri Milyon Kişi Başına Düşen Başvuru sayısında ancak 42. olabilen ülkemiz ile ilgili harekete geçti.
TEKNOLOJİ BÖLGELERİNDE İSTİSNA UYGULAMASI
4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nun Geçici 2’nci Maddesine İlişkin Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar, 19 Ekim 2017 tarihli 30215 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı.
PATENTE EŞDEĞER BELGELERE BAĞLANMASI
Teknoloji Geliştirme Bölgelerindeki yönetici şirketler ile Bölgede faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, münhasıran bu bölgedeki yazılım, tasarım ve AR-GE faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları 31.12.2023 tarihine kadar gelir ve kurumlar vergisinden istisnadır.
Ayrıca, 01.07.2017 Resmi Gazete tarihli, 7033 Sayılı Kanun ile Bakanlar Kurulu; bölgede faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin bu kazançlarının gayri maddi hakların satılması, devri veya kiralanmasından elde edilmesi halinde, istisnadan yararlanılmasını:
- Bu hakların ilgili mevzuat çerçevesinde tescil, kayıt veya bildirim şartına bağlamaya,
- Mükellefin gayri maddi hak geliri ve varsa bağlı olduğu grubun satış hasılatına göre tescil şartına bağlı olmaksızın belgelendirme usulüne tabi tutmaya,
- İstisnadan yararlanacak kazancı; bu kazancın elde edilmesine yönelik faaliyetler kapsamında gerçekleştirilen nitelikli harcamaların toplam harcamalara oranına isabet eden kısmı ile sınırlandırmaya,
- Bu oranı toplam harcama tutarını aşmamak üzere yüzde 30’una kadar artırımlı uygulatmaya, nitelikli ve toplam harcamaları tanımlamaya,
Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştır.
Bakanlar Kurulu bu yetkisini 2017/10821 sayılı Karar ile kullanmıştır. Bölgede faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine; gayri maddi hakların satışı, devri veya kiralanmasından kazanç elde etmeleri durumunda, söz konusu gayri maddi haklardan kaynaklanan kazançlar dolayısıyla istisnadan yararlanabilmeleri için, bu hakların niteliğine göre ilgili mevzuat çerçevesinde tescile veya kayda yetkili kuruma başvurarak, patent veya fonksiyonel olarak patente eşdeğer belgelere bağlama zorunluluğu getirilmiştir.
PATENTE EŞDEĞER BELGE NEDİR?
Kararda, faydalı model belgesi, tasarım tescil belgesi, telif hakkı tescil belgesi, entegre devre topografyası tescil belgesi, yeni bitki çeşitlerine ait ıslahçı hakkı tescil belgesi ve benzeri belgeler fonksiyonel olarak “patente eşdeğer belge” olarak kabul edilmiştir.
HANGİ KAZANÇLARA İSTİSNA UYGULANACAK?
Karar kapsamında, telif hakkı tescil belgesine bağlanan yazılım faaliyetlerinden elde edilen kazançlar istisnadan yararlanmaya devam edebileceklerdir.
Karar gereğince, sipariş üzerine yapılan ve doğabilecek tüm gayri maddi hakların sözleşme hükümleri çerçevesinde siparişi verene ait olacağı işlerde olduğu gibi faaliyeti gerçekleştiren lehine gayri maddi hak doğmayan durumlarda, mükelleflerin bölgedeki faaliyetleri dolayısıyla elde edeceği kazançları kapsamamaktadır.
YERLİ MÜHENDİS VE TEKNİSYEN BULUNABİLECEK Mİ?
Ülkemizde teknoloji yatırımlarını ve patent sayısını artırmaya yönelik bu tür projelerden elde edilen kazançlar ile bu tarihten önce başlatılmış projelerden 30.06.2021 tarihinden sonra elde edilen kazançlara uygulanmak üzere, yayımı tarihinde yürürlüğe girmiş olan bu kararın, istenen sonuçlara ulaştırıp ulaştıramayacağını hep beraber göreceğiz.
Ülkemizde, yeni teknoloji, buluş ve yenilik niteliği taşıyan projelere gerek TÜBİTAK gerekse Avrupa Birliği fonlarından ciddi oranda hibe desteği sağlanmaktadır. Ancak her yılın sonunda tahsis edilen fonların üçte ikisinin kullanılamadığı ve öbür yıla devrettiği bir gerçektir. Ayrıca hangi projenin özgün, buluş ve yenilik niteliği taşıdığını değerlendirmek durumunda olan TÜBİTAK gibi kuruluşların başına hayvanat bahçesi müdürlerinin atandığı bir ülkede, önümüzdeki dönemde çakma patent sayılarının havalarda uçuşacağını şimdiden tahmin etmek zor olmasa gerek.
İmam hatip lisesi sayısının fen liselerinin dört katına ulaştığı, özel üniversitelerde tek matematik sorusunun dahi doğru cevaplanmadan mühendislik eğitimi alınabildiği bir dönemde; teknoloji geliştirme bölgelerinde, Ar-Ge faaliyetlerinde ve yeni buluşlarla ilgili olarak, hangi teknikerin hangi mühendisin istihdam edileceği büyük bir soru işaretidir.
