Mal teslimi ve hizmet ifası karşılığı alınan bedel olan Katma Değer Vergisi’nin matrahına, Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 24/b maddesi uyarınca; “....vergi, resim, harç, pay, fon karşılığı gibi unsurların da dahil edilmesi, çok uzun zamandır alıcıya yansıtılan bir vergi olan KDV yükünü artırması nedeniyle, hep tartışılmıştır. KDV’nin matrahına dahil olan vergilerin neler olduğunu, yazımızın izleyen bölümünde tek tek sıralayacağım.
Anayasa Mahkemesi’nin, yukarıda bahsettiğimiz KDV Kanunu’nun 24/b maddesinin anayasaya aykırılığıyla ilgili başvuruyu, oy birliğiyle reddetmesine rağmen (Anayasa Mahkemesi’nin E: 2013/48, K: 2014/198 sayılı ve 25/12/2014 günlü kararı 7/4/2015 günlü Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.) konunun halen gündemde olmasının nedeni; özellikle KDV matrahına dahil olan ÖTV’nin çok yüksek meblağlara ulaşması ve bu çok yüksek meblağlar üzerinden bir de yüzde 18 KDV alınması hali, tüketicileri isyan noktasına getirmiştir.

KDV MATRAHINA DAHİL OLAN VERGİLER NELERDİR ? 

KDV matrahına dahil olan vergi vb. mükellefiyetler; satıcının mükellefiyetinde olan, ancak yansıtabilir nitelikteki benzeri yükümlülüklerdir. Burada, bir verginin KDV matrahına girdiğini söyleyebilmek için; o verginin KDV’ne tabi işlemle ilgili olması gerektiğini, söylememize gerek yok.
KDV Kanunu uyarınca; ithalat sırasında ödenen her türlü vergi, resim, harç ve paylar KDV matrahına dahildir. Buna göre; gümrük vergisi, belediye payı, rıhtım resmi, damga resmi vb. ithalat işlemleri nedeniyle ortaya çıkan yükümlülükler, ithal edilen malın KDV matrahına dahil edilir.
4760 sayılı ÖTV Kanunu’na göre; bu kanuna ekli 1, 2 , 3 ve 4 sayılı listede sayılan ve vergiye tabi tutulan iş ve işlemlerle ilgili doğacak olan ÖTV , KDV matrahına dahil edilecektir. Ülkemizde bazı vergilerin KDV matrahına dahil edilmesiyle ilgili olarak, tüketicinin “verginin vergisi alınıyor” yakınmalarının hat safhaya çıkmasının nedeni, Özel Tüketim Vergisi’dir.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. Maddesi uyarınca; yapılan Gelir Vergisi tevkifatı ile Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15. ve 30. maddelerince yapılan Kurumlar Vergisi tevkifatının, bu teslim ve hizmetleri yapanların KDV matrahına dahil edilmesi gerekmektedir.

BELEDİYE VERGİLERİ…

Belediye Gelirleri Kanunu’na göre; belediyeler tarafından alınan temizleme ve aydınlatma harcı, ölçü ve tartı aletleri harcı, sağlık belgesi harcı gibi harçlar ile ilan ve reklam vergisi, haberleşme vergisi gibi vergiler KDV’ye tabi değildir. Ancak, bu vergilerin katma değer vergisine tabi olan bedelle birlikte, müşteriden tahsil edilmeleri halinde , vergiler de matraha dahil olmaktadır. Yine Vergi İdaresi; elektrik tüketim vergisinin elektrik tüketim bedeline dahil ederek abonelere yansıtılması halinde; alıcıdan tahsil edilen bu verginin, matraha dahil edilmesi gerektiği yönünde görüş açıklamıştır. Yine tellallık harcı, eğlence vergisi ve telefon, teleks, faksimili ve data ücretleri üzerinden alınan haberleşme vergisinin de KDV matrahına dahil edilerek uygulama sürmektedir.

Yine Sayıştay Genel Kurulu’nda; “elektrik ve havagazının satış bedeli ile birlikte tüketicilerden tahsil edilmesi gereken” verginin KDV matrahına dahil edilmesi gerektiği yönünde, İçtihadı Birleştirme Kararı verilmiştir.

Belediye Gelirleri Kanunu’na göre; alınan vergi ve harçlarda olduğu gibi Emlak Vergisi de KDV ye dahil değildir. Ancak emlak vergisinin mükellefinin vergiyi müşteriye yansıtması halinde; emlak vergisi de KDV matrahına dahil edilmelidir. Büyükşehir Belediyeleri’nce kullanılmış suyun uzaklaştırılmasına karşılık, tarifesine göre abonelerden tahsil edilen bedelin KDV matrahına dahil edilmesi gerekmektedir. Ancak su tüketim bedeli içinde tahsil edilen Çevre Temizlik Vergisi, KDV matrahına girmez.

KDV MATRAHINA DAHİLDİR

Telsiz cihaz ve sistemleri için; alınacak telsiz ruhsatname ve yıllık kullanım ücretleri, teknik muayene ve hizmetleri karşılığında alınacak olan ve Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun gelirleri arasında sayılan ücretler, KDV matrahına dahil edilecektir. Yine TRT Gelirleri Kanunu uyarınca; kanunda sayılan cihazları imal veya ithal eden firma veya şahıslardan tahsil edilen bandrol ücreti de, KDV matrahına dahildir.

‘Verginin Vergisi’ alınmaya devam edecek


Katma Değer Vergisi; üretimin her aşamasında yaratılan değeri vergilendiren ve bünyesinde bulundurduğu yansıtma sistemi sayesinde, nihai tüketici üzerinde kalan bir vergidir. KDV’nin matrahına; satıcının yansıttığı diğer vergi, resim ve harçların dahil edilmesinin tüketiciler tarafından “ vergiden vergi alınması” olarak algılanmasını, çok normal karşılamak gerekmektedir. Ülkemizdeki bu düzenleme, KDV teorisine ve uluslararası uygulamalara uygun bir düzenlemedir. Ayrıca Anayasa Mahkemesi’nin , bu düzenlemenin hukuk devletiyle vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı ilkelerine uygun olduğu sonucuna vararak tartışmayı sonlandırmasına rağmen , tüketicilerin bu düzenlemeyle ilgili yakınmakta hakkı olduklarını , tespit etmemiz gerekmektedir.

Çok basit bir hesap yapalım. 2017 bütçe hedefinde hükümetin 140.7 milyar KDV 136.3 milyar ÖTV tahsilat hedefi vardır. Bu şu demektir; 140.7 milyar KDV hedefinin içinde bir vergi türü olan ÖTV kaynaklı alınan KDV tutarı 24 milyar 535 milyon liradır. Yani ÖTV, KDV matrahına dahil olmasa, tüketicinin cebinden bu yıl 24 milyar 534 milyonluk bir kaynak çıkmayacaktır. ÖTV’deki yüksek oranlar düşürülmediği sürece, Türkiye’de tüketicilerin vergiden vergi alındığı yakınmaları bitmeyecektir.