Araştırmayı gerçekleştiren Arnold Ludwig Amerikalı bir tıp doktoru, psikiyatrist, akademisyen, tıp fakültesi bölüm başkanlığı yapmış, emekli olduktan sonra da Rhode Island’daki Brown Üniversitesi’nde “Emeritus Professor-Onursal Profesör” olarak görevini sürdüren değerli bir hoca. Uzmanlık alanı; insan davranışlarını araştırmak. 18 yıl süren “Liderliğin Doğası” çalışmasında, 1900-2000 yılları arasında yaşayan, 200 farklı ülkeden 1941 lideri araştırmış.
Ludwig bu amaçla “Politik Büyüklük Ölçeği” adını verdiği, puanlamaya dayalı bir ölçek geliştirmiş. Ayrıntılı bilgiye ulaşabildiği Roosevelt’ten Churchill’e, Mao’dan Fidel Castro’ya uzayan listedeki 377 lider arasında en yüksek puanı, büyük önderimiz Mustafa Kemal Atatürk almış. Bu çalışma nedeniyle Amerika Atatürk Derneği ödüle layık görmüş ve kendisine ABD Atatürk Derneği’nde yaşam boyu onursal üyelik verilmiş.
Eğitim uzmanı Dr. Berna Bridge ile oğlu Deniz, çakma tarihçi ve karşı devrimci düşünce sefillerinin Atatürk’e iftira ve hakaretlerle saldırdıkları günlerde Prof. Ludwig’i Amerika’daki evinde ziyaret edip, okuyacağınız röportajı gerçekleştirdi.
* * *
SORU: Çalışmanızın süresi ve içeriği nedir? Araştırdığınız liderleri nasıl ölçtünüz, başarı sıralaması neye göre yapıldı?
ARNOLD LUDWIG (AL): 18 yılda 1200’ün üzerinde biyografi, antlaşma, tez vb. inceledim. Geçmişte yaşamış Sezar, Napolyon, Büyük İskender, George Washington gibi toplumların başarılı addettikleri liderlerin özelliklerini belirleyerek bir ölçek oluşturdum. Bu ölçekte liderlerin özellikle yeni ülke yaratma, savaş kazanma, toprak kazanımı/kaybı, iktidarda kalma süresi, askeri başarı, sosyal mühendislik, toplumu olumlu yönde değiştirme, iyileşen ekonomi, devlet adamlığı, ideoloji, ahlaklı örnek oluşturma, yozluğa karışmama, politik miras, yönettikleri ülke nüfusu gibi özelliklerine baktım. Geliştirdiğim “Politik Büyüklük Ölçeği” özel yaşam gibi yoruma açık konularla değil yalnızca yukarıda saydığım somut ölçülebilir ülkeye ve topluma kazandırılan eylemlerle ilgilidir.
SORU: Ölçeğiniz kaç puandan oluşuyor ve sonuç ne çıktı? Bu puanlamayı sizin dışınızda uygulayanlar oldu mu?
(AL): Toplam 37 puan üzerinden 31 puan alarak birinci Mustafa Kemal Atatürk çıktı. Bu puanlamayı herkes yapabilir. Ben yaptım, ayrıca benden bağımsız olarak 80 kişilik bir çalışma grubu da bu puanlamayı gerçekleştirdi. Onların çalışmasında da Atatürk birinci çıktı. Puanlamayı siz de dilediğiniz lider için yapabilirsiniz.
SORU: Çalışmanızda Atatürk’ten sonra gelen liderler hangileriydi? Ülkemizden araştırdığınız başka lider oldu mu?
(AL): Mao, Roosevelt, Stalin, Lenin... Aklınıza gelen tüm liderler bu çalışmanın bir parçasıydı. Ülkenizden Atatürk dışında sadece II. Abdülhamit hakkında bilgi bulabildim. O 12 puan aldı. Tansu Çiller’i de kadın liderler arasında daha kısa olarak ve puanlama yapmadan inceledim. Tüm bilimsel bulgular, metodoloji, istatistikler, ölçekler kitabın arka bölümünde yer almaktadır.
SORU: Bu araştırma süreciniz nasıl başladı ve gelişti?
(AL): Dördüncü kitabım The Price of Greatness-Büyüklüğün Bedeli’dir. Bu kitabımda 18 farklı mesleği araştırıp, balerin, müzisyen, sporcu, politikacı gibi mesleklerde üstün başarı kazananları incelediğimde gördüm ki politik başarı konusunda bir ölçek, bir ölçüt yok. Mimarlar yaptıkları binalarla, futbolcular attıkları gollerle, sanatçılar aldıkları ödüllerle değerlendiriliyorlar. Peki, politik başarı nasıl ölçülüyor diye merak ettim ve böylece beşinci kitabımın konusu olan “Liderliğin Doğası” adlı araştırmamın tohumları atıldı.
MODERN TÜRKİYE’Yİ YARATTI DEVRİMLER GERÇEKLEŞTİRDİ
SORU: Ana hatlarıyla politik büyüklük ölçeğini oluşturan öğeleri anlatır mısınız?
(AL): Bunlardan bir tanesi hiç yoktan bir şey var etmektir. Atatürk burada en yüksek puanı aldı, çünkü bitmiş, yok olmuş bir Osmanlı’dan yeni modern Türkiye’yi yarattı. Hiç yoktan var etti. Bir diğer öğe öncesine göre daha fazla toprak kazanması veya kaybetmesi. Burada Atatürk Sevr Antlaşması ile kaybedilen toprakları Lozan Antlaşması ile kazanarak yeni sınırları belirlemesiyle en yüksek puanı aldı. Bir diğer öğe dış destek olmadan ve hukuksuzluğa başvurmadan uzun yıllar iktidarını koruması. Tarihe geçmiş tüm başarılı liderlerin kazandığı savaşlar, yani savaş başarısı ve ülkesine kattığı topraklar var. Özetle askeri muvaffakiyet. Atatürk de Çanakkale’de başlayıp Kurtuluş Savaşı ile doruğa çıkan askeri başarısıyla yine en yüksek puanı alıyor. Bu en önemli noktalardan birisi.
Bir başka öğe de sosyal mühendislik: yani daha önce örneği görülmemiş yasal yenilikler getirmek. Atatürk’ün yaptığı harf, kıyafet, medeni kanun, kadına seçme-seçilme hakkı, laiklik gibi devrimler sosyal mühendisliğe işaret ediyor. Diğer öğeler ekonominin iyileşmesi, devlet adamlığı, diplomatik ilişkiler, komşularla ve diğer ülkelerle iyi geçinilmesi, ideoloji, bıraktığı siyasi miras ve ahlaki örnek olması. Yani liderin yozluk yapmaması, çalıp çırpmaması, hanedan gibi hareket etmemesi gibi tutumlarıyla bütün öğelerden Atatürk tam puan alıyor. Bir başka deyişle “Efsane lider” oluyor.
Atatürk’e saldırılar onun değerini unutturamaz!..
SORU: Araştırmanızı yaparken Atatürk’ün en yüksek puanı almasını bekliyor muydunuz?
(AL): Bu sonucu kesinlikle beklemiyordum, bana sürpriz oldu. Bu araştırma tamamıyla objektif, tarafsız bir araştırmaydı. Tamamen sayısal bir puanlamayla oluşan, manipülasyona açık bulunmayan bir sonuç çıktı. Ben Amerikalı bir akademisyenim. Siyasetle de ilgilenmem. Türkiye’ye hayatımda bir defa o da kısa bir gemi turuyla uğramış bir kişiyim. Akrabalarım arasında hiç Türk yok. Ancak bu araştırmadan sonra Türk dostlar edindim, daha önce Türk arkadaşım da yoktu.
BAŞARILARI ONU ÖLÜMSÜZ BİR KONUMA GETİRDİ
SORU: Geçmiş yıllardaki olumsuz davranışlar, küçümsemeler, haksız suçlamalar ve son günlerde gördüğümüz iftira ve hakaretler Türk toplumuna ve dünyaya Atatürk’ü unutturabilir mi?
(AL): Ben bir psikiyatrist, insan davranışı araştırmacısı, bilim adamı olarak şunu net biçimde söyleyebilirim: Baskı ve manipülasyonlar size, gerçek değeri olan hiçbir şeyi unutturmaz, tam tersine daha çok bağlanırsınız. Örnek olarak, öğrencilerime veya hastalarıma “Gözlerinizi kapayın ve ne yaparsanız yapın, mor bir fil düşünmeyin” derim. Siz de bunu deneyin. Benim söylememle düşünceleriniz değişecek mi? Somut olarak Atatürk’ün cephede ve daha sonra devlet adamlığında kazandığı başarılar onu tarihin hafızasında ölümsüz ve efsanevi bir konuma getirmiştir.
SORU: Bu kadar kapsamlı ve detaylı bir çalışmanın sonunda sizi en çok etkileyen lider hangisiydi? Neden?
(AL): Beni en çok etkileyen iki lider Atatürk ve Roosevelt idi. Atatürk’ün savaş başarısının ötesinde, sosyal mühendislik olarak topluma katkılarını çok etkileyici buldum. Harf devrimi, kadın hakları, kadına verdiği değer ki burada Latife Hanım’ın da katkısının çok olduğunu eklemek gerek, kıyafet devrimi, medeni kanun, bunların her biri yadsınamayacak katkılar. İşte Atatürk böyle bir vizyoner liderdi.
* * *
Söyleşimizin sonunda eşi Helen, bize kendi elleriyle hazırladığı leziz yemekleri sundu. Prof. Ludwig yemek boyunca bilgisayarından son araştırmasıyla ilgili bilgiler aktardı. İçeri girer girmez “Burada bir sanatçı yaşıyor olmalı” dedirten evinin duvarlarını sanatçı oğlunun yaptığı resimler, diğer mekanları da güzel heykeller süslüyordu. Yemeğin ardından çıktığımız yürüyüşte de yine “Ata”mızın büyüklüğünden, ülkemize kazandırdıklarından büyük övgüyle söz etmeyi sürdürdü.
Anlattıklarına cevaben “Dünyaya nadiren gelen liderlerden birinin bize nasip olduğunu bildiğimizi ama bunu bir de yabancı ve tarafsız bir bilim insanından duymanın tarifsiz mutluluk verdiğini” söyledik.
Vedalaşırken de Atatürk’ün dehasını ve büyüklüğünü bir gün mutlaka herkesin anlayacağından hiç kuşku duymadığımızı belirttik.
