Birleşmiş Milletler’in yaptığı araştırmaya göre Türkiye insani gelişim sıralamasında 188 ülke arasında ancak 71’inci sırada yer aldı. 56 kentimiz ise ömür, eğitim hayatı, cinsiyet eşitliği, kişibaşına gelir üzerinden yapılan sıralamada ‘ikinci sınıf’ statüsüne sahip.

Türkiye’deki 81 vilayetin yalnızca 21’i insani gelişmişlikte birinci sınıfta yer alırken, 56’sının ikinci sınıfta, 4’ünün ise daha da alt sınıfta yer aldığı görülüyor. Üst grupta yer alan 21 kentin büyük bölümünün insani gelişmişlik düzeyi Karadağ seviyesinde. Muş, Urfa, Van ve Ağrı ise çok sayıda Afrika ve Güney Amerika ülkesinin olduğu grupta yer buldu.

TÜRKİYE 71’İNCİ SIRADA

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından hazırlanan İnsani Gelişme Endeksi’nde ülkelerdeki ortalama ömür, eğitim hayatı, cinsiyet eşitliği, kişi başına gelir ve alım gücü verileri üzerinden puanlama yapılıyor. Türkiye’nin 188 ülke içinde 71’inci sırada olduğu endekste ülkeler dört gruba ayrılıyor. Çok yüksek insani gelişme (0.800 ve üstü), yüksek insani gelişme (0.700-0.800 arası), orta insani gelişme (0.550-0.700 arası) ve düşük insani gelişme (0.550 ve altı). Norveç, Avustralya, İsviçre, Almanya, Danimarka ve Singapur’un en tepesinde yer aldığı endeksin ilk grubunda 51 ülke yer alıyor. Türkiye İstatistik Kurumu’ndan (TÜİK) alınan verilerle değerlendirildiklerinde, Türkiye’den 21 vilayetin puanları da bu grupta yer alabilecek düzeyde. Ancak en yüksek insani gelişmişlik puanına sahip olan Ankara, sıralamada 40’ıncı olan Slovakya ile aynı puana (0.845) sahip.

İSTANBUL LETONYA DÜZEYİNDE

Kocaeli, 0.835’lik puanla 43’üncü Macaristan ile eşleşirken, 0.832’lik puana sahip olan İstanbul endekste 44’üncü olan Letonya ile, 0.824 puana sahip Bilecik ise 47’inci olan Bahreyn ile eşleşiyor. Bunları takip eden İzmir ile 13 şehir ise endekste 48’inci olan Balkan ülkesi Karadağ ile aynı insani gelişmişlik seviyesini paylaşıyor. Endekste 49’uncu olan Rusya ile Isparta, Trabzon ve Denizli aynı seviyeyi paylaşırken, Edirne 0.800 puanla 51’inci olan Kuveyt ile denk seviyede görülüyor. Sakarya ve Balıkesir dışındaki Marmara Bölgesi kentlerinin 4’ü hariç Karadeniz illeri; İzmir, Muğla ve Denizli hariç Ege Bölgesi, Antalya ve Isparta hariç Akdeniz Bölgesi ile Tunceli dışındaki diğer 56 şehir insani gelişmişlikte Kuveyt’in altında kaldı.Türkiye’nin insani gelişmişlikte en geri kalmış ili olan Ağrı, 0.664’lük puanla 120’nci olan Kırgızistan ile aynı seviyede bulunuyor. Van 117’nci El Salvador ile eşleşirken, Şanlıurfa 116’ncı Filipinler ile, Muş ise 109’uncu olan Orta Afrika’nın batı kıyısındaki Gabon ile eşleşti.

13szt08a_ist_izm_ant_trb_ank_adn

Eğitimde Ankara, ömürde Tunceli


Ortalama ömür beklentisinin 75.5 yıl, ortalama eğitim hayatı süresinin 14.6 yıl, kişi başına brüt milli gelirin 2011 satın alma paritesine göre 18 bin 705 dolar olarak hesaplandığı Türkiye, İnsani Gelişme Endeksi’nde 0.767 puanla ikinci ülkeler grubunda ve 71’inci sırada yer alıyor.  Türkiye’nin eğitim endeksi puanı 0.668’de kalırken, Ankara kenti 0.758’lik puanla diğerlerini geride bırakıyor. Kişi başı gelir endeksi puanı 899 olan İstanbul ve 892 olan Kocaeli, 0.790 olan Türkiye ortalamasına fark atıyor. Tunceli ise en yüksek ömür beklentisi endeks puanına sahip kent olarak öne çıkıyor.