Atatürk yılbaşını kutluyor muydu?
Evet.
İlk ne zaman kutladığını bilmiyoruz.
Cumhuriyet sonrasını ele alalım; öncesinde savaş cep­helerindeydi...
31 Aralık 1924... Latife Hanım ile Ankara’dan İzmir’e hareket ettiği trende geçirdi.
31 Aralık 1930... Öğle­den sonra diş doktoru Sami Günzberg’in Beyoğlu’ndaki muayenesine giderek diş protez tedavisini tamamlattı. Çıkışta bazı mağazalardan alışveriş yaptı. Tokatlıyan Oteli’nde çay içtikten sonra gece Dolmabahçe’ye döndü.
1933 ve 1937 yılı 31 Ara­lık gününü Çankaya Köşkü’n­de yalnız geçirdi.
1931 ve 1934 yılı 31 Ara­lık günü Ankara Palas’ta ba­loya katıldı. Keza...
1936 yılbaşını İstanbul Park Otel’de geçirdi.
En eğlendiği hangisiydi acaba?
31 Aralık 1932... Kızı­lay’ın Ankara Palas’ta düzen­lediği Yılbaşı Balosu’na katıldı. Milli Eğitim Bakanı Reşit Ga­lip yeni yıla girildikten hemen sonra bir konuşma yaptı:
“Hanımlar ve Beyler... Yeni yıla girmiş bulunuyo­ruz... Bu dakikada herkes sevdiklerini memnun etmek, onlara en değerli armağan­ları vermekle meşgul. Ben de izninizle Büyük Başkanımıza naçiz olmakla beraber, kendi­lerini çok sevindireceğini bildiğim bir armağan sunu­yorum. Bu armağan, geçen yıl içinde Ankara’da toplanan Tarih Kurultayı’nın basılan tutanaklarıyla, İstanbul’da toplanan Dil Kurultayı’nın ka­rarları ve dil işlerinde derleme kılavuzundan oluşmaktadır...”
Atatürk hediyeyi alırken şunu dedi:
“Şu anda duyduğum mutluluk büyüktür. Değerli Milli Eğitim Bakanımızın bu armağanından dolayı teşekkür ederim. Kendisinden ve diğer bakanlarımızdan her an böy­le armağanlar beklerim...”
Atatürk’ün her daim en be­ğendiği hediye kitap oldu...

Yahya Kemal’den istek


Tarih: 15 Aralık 1923.
Cumhuriyet yeni ilan edildi.
Atatürk, Yahya Kemal’den kitaplar sipariş etti.
Yahya Kemal, şu bilgilen­dirme mektubunu gönderdi Ankara’ya:
“(...) Beyoğlu kitapçı dük­kanları bu aralık, bilhassa ciddi eserler cihetinden pek fakir bulunuyor. Mesela emir aldığım Monteskiyö’nün üç eserini, bütün kitapçı dükkan­larını gezdikten sonra, güç halde temin edebildim. Bu üç kitap da en iyi kağıtta, en iyi baskıda olmadığı için ciltlen­meye değmemektedir. Onun için üç kitabı bu düşünceyle ciltçiden geri aldım (...) Pa­ris’e ısmarladım...
Paşa hazretlerinin istedikleri bu son eserler arasında Jan Jak Ruso’nun ‘Dağda Ya­zılmış Mektuplar’ var ki, bir cilt arasında bulabildim. Aynı ciltte gene Ruso’nun en güzel eseri sayılan ‘Yalnız Başına Gezinen Bir Adamın Ta­hayyülleri’ vardır. Bu cildi de ciltsiz olarak takdim ediyorum, iyi nüshasını Paris’ten gönde­recekler...”
Atatürk’ün kitap sevdiğini, bilen Gazeteci Grace Elli­son gibi yabancı konuklar da Atatürk’e hep hediye kitap getirdi.
Örneğin, Şeyh Sunusi Ku­ran-ı Kerim hediye etti. (Ki­taplığında Cemil Sadi çevirisi “Kuran-ı Kerim Tercümesi” de vardı.
Afet İnan “Atatürk Hak­kında Hatıralar ve Bel­geler”, Hasan Rıza So­yak “Atatürk’ten Hatıralar” ve Falih Rıfkı Atay “Çan­kaya” gibi anı kitaplarında bu konuda bilgiler mevcut...
Atatürk’ün yaşamı boyunca kaç kitap okuduğunu bileme­yiz. Çünkü...
Sirkeci’deki bekar evi­ne baskın yapılıp kitapla­rına el konulup zindana atılan Yüzbaşı Mustafa Kemal’den bahsediyoruz.
Çankaya Köşkü’ndeki kü­tüphanesinde 4 bin 289 kita­bı olduğunu biliyoruz.

“Çok mutlu olurdu”


Rahmetli Dr. Gürbüz Tü­fekçi’yle sohbet etmekten hep büyük keyif aldım.
ODTÜ Tarih Bölümü’nde öğretim üyesiydi. Atatürk İlkeleri ve Devrim Tari­hi dersi veriyordu. Atatürkçü Düşünce Topluluğu’nu kuruyordu...
Kütüphanemde 1983 yılı ba­sımı “Atatürk’ün Okuduğu Kitaplar” adlı Gürbüz Ağabe­yin yayına hazırladığı kitap var.
Eserde, Atatürk’ün okudu­ğu, satır altlarını çizdiği, özel işaretler koydu­ğu, notlar düştüğü eski ve yeni harflerle basılı kitaplar var.
Notlar yazdığı kitaplara bakıldığında Atatürk’ün çok farklı okumalar yaptığını görüyorsunuz: Örneğin...
Bu kitaplar arasında Lenin’in bir eseri var veya “Faşizm ve Sistemi” adlı kitap da...
Ya da “Düvel-i İslami­ye”, “Lügat-i Çağatay ve Türki-i Osmani”, “Van Tarihi ve Kürtler Hakkın­da Tetebbuat”, “Anadolu Halk Türküleri” gibi eserler var.
Prof. Dr. Şerafettin Turan’ın “Atatürk’ün Düşün­ce Yapısını Etkileyen Olaylar ve Düşünürler” eseri de bu konuda yazılmış kıymetli kitap arasında.
Atatürk’ün kitap sevgisini Çankaya Köşkü Kütüphaneci­si Nuri Ulusu, “Atatürk’ün Yanı Başında” adlı anı kita­bında şöyle yazdı:
“Çok sevdiği ve okumadı­ğı kitap geldiği zaman çok mutlu olur ve getirenlere özellikle iltifat ederdi...”
Prof. Dr. Hikmet Özde­mir de 2015 yılı son gününde Ankara’dan imzalayıp “yıl­başı hediyesi” göndermişti bana: “Atatürk ve Kitap.”
Demem o ki:
Her daim sevdiklerinize kitap hediye ediniz...
Ne diyor Atatürk:
Kitapsız yaşamak; kör, sağır, dilsiz yaşamaktır.