Manta vatozları, vatoz türünün manta cinsine ait deniz canlıları. Mantaların ismi İspanyolca’da 'pelerin/manto' anlamına gelen manta kelimesinden geliyor. Türkçe’ye çevrilirken neden manto vatozu denmemiş bilmem. Mantaların (ya da genel olarak vatozların) en yakın akrabaları köpekbalıkları. Vatozların bir kısmı deniz diplerinde yaşayıp da küçük balık ve deniz kabuklularını yerken, mantaların da dahil olduğu bir diğer kısmı ise yüzeye yakın yaşayıp yine küçük balıklar ve aynı balinalar gibi planktonlarla besleniyor.
Her ne kadar kuyruklarıyla tehlike yaratan vatoz türleri varsa da mantalar hemen hemen tamamıyla zararsız yaratıklar. Tabii ki mantalarla dalarken dikkat etmeniz gereken bir şey, kesinlikle hayvana değmemek. Normalde utangaç olmalarına rağmen eğer yüzme doğrultusunda önüne çıkar ya da dokunmaya çalışırsanız içgüdüsel bir tepki vererek size kuyruk ya da yüzgeçleriyle vurabilirler. Elektrik çarpması riskiniz yok ancak maskeniz, (dalışçıysanız) regülatörünüz çıkabilir ya da az da olsa canınız acıyabilir. Ama daha da önemlisi bu zararsız ve sevimli yaratığı korkutmuş olursunuz.
Bu ön bilgilerden sonra teknedeki sahnemize geri döndürmek istiyorum sizi. Özenle şarj edip hazırladığımız sualtı kameralarımız, maske ve paletlerimiz ellerimizde heyecanla beklerken tekne kaptanı telsizle konuşuyordu. Mantalar tek bir noktada sabit kalmıyor, devamlı dolaşıyor haliyle. Bölgede dolaşan tekneler ise birbirleriyle haberleşiyor ve mantaların yerini tespit ettikleri anda bizimki gibi turist teknelerine haber veriyor ki tura katılanlar okyanusta boş boş yüzüp de geri dönmesinler, en azından mantaları görme şansları yükselsin.
Derken mantaların olduğu yerin haberini aldık ve bölgeye daldık. Öncelikle Vietnamlı dalış rehberimiz Kit, bir keşif dalışı yapmak için suya atlıyor. Hızlı davranmak zorunda çünkü bu bölgede kalmak için sahil güvenliğin bize sağladığı azami süre 45 dakika. Derken Kit heyecanla dönüyor ve hepimizi suya daldırıyor.
Su bulanık. Pek de iyi bir haber değil. Ama rehberlerden öğrendiğimiz kadarıyla manta dalışlarında bu biraz da kaçınılmaz bir şey. Çünkü aslında o bulanıklığın nedeni olan plankton akını aynı zamanda manta vatozlarının buraya gelme nedeni. Berrak sularda manta görme şansınız bulanık sulara göre daha düşük maalesef.
Suyun bulanık olmasından dolayı moralimiz biraz da bozuk şekilde dalıp etrafa bakınırken birden bire kalbim hızla atmaya başlıyor. Karşıdan bize doğru yüzmekte olan dev vatozun gülümser gibi bakan suratı ne kadar şirin olsa da ilk bakışta ve şaşkınlıkla karıştığında insanı ürkütmeye yetiyor. Tabii ki bu ürküntü çok sürmüyor, hızla yerini heyecan ve adrenaline bırakıyor. Gülümser gibi suratlarıyla yanımızdan geçerek uzaklaşan mantalar, aşağıda bir daire çizip yüzeye çıkarken tekrar yakınımızdan geçiyor. Sanıyorum bizim onları merak ettiğimiz kadar onlar da bizi merak ediyor.
Birkaç kare fotoğraflarını alırken ne kadar heyecanlı olduğumuzu anlatamam. Mantalar defalarca sağımızdan, solumuzdan, altımızdan geçiyorlar. Derken biraz da alttan çekim yapabilmek için biraz dalıyorum ve mantalar bu sefer de üzerimden geçerken karın görüntülerini çekiyorum. Neden mi? Çünkü manta vatozlarının karınlarındaki siyah beneklerin oluşturduğu desenler, her bir manta için benzersiz bir iz, tıpkı insanların parmak izleri gibi. Hatta bu izlerden mantaların hangisi olduğunu tespit etmek de mümkün.
Manta vatozlarını koruma kuruluşu Manta Trust’ın tespit ettiği her mantanın bir ismi var. Eğer bir mantanın karın benek deseninin görüntüleyen bir fotoğrafı IDtheManta@mantatrust.org adresine e-mail atarsanız size mantanın ismini belirleyip bildiriyorlar. Ha ola ki daha önce tespit edilmemiş ve kayda geçmemiş bir manta görüntülemeyi başardıysanız, o zaman o mantanın ismini koyma şansına sahip oluyorsunuz.
Benim fotoğrafını çektiğim mantalar için aldığım yanıta göre mantalardan birinin adı Flipper. Genç bir dişi olan Filipper, bu bölgelerde çok ünlüymüş. İkincisinin ismi ise daha bir havalı: Darth Vader. Bu yakışıklı delikanlı ilk defa bu sene başında görüntülenmiş. İşte efendim benim “Maldivler’de Darth Vader’la yüzdüm” dememin nedeni budur.
Murat Özbilgi – Gezimanya.com
