“Alkolik karaciğer hastalığı; uzun süreli, fazla miktarda alkol kullanımına bağlı olarak gelişen karaciğer hastalığıdır” diyen İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, toplumumuzda yaygın görülen hastalıkla ilgili önemli bilgiler verip, uyarılarda bulundu...
Kadınlarda günde 20 gram, erkeklerde ise 40 gram alkol karaciğer üzerinde toksik etkiye sahiptir. Kullanılan alkolün türü değil miktar ve kullanım süresi önemlidir. Alkollü içkinin içindeki alkol miktarı da önemlidir. Uzun süre alkol tüketen her kişide alkolik karaciğer hastalığı gelişmez. Ayrıca alkol ile birlikte ilaç kullanılması durumunda alkolün karaciğere vereceği zarar artabilir. Bu nedenle, eğer ilaç alırken alkol alacaksanız, konuyu mutlaka doktorunuza danışın.
HANGi BELiRTiLER ORTAYA ÇIKAR?
Karaciğer hastalıklarının başlıca belirtileri; yorgunluk, halsizlik, iştahsızlık, enfeksiyonlara karşı direnç düşüklüğü, sarılık (cildin ve göz aklarının sarı renk alması), karın boşluğunda sıvı toplanması, adale erimesi, sindirim sisteminden ciddi kanamalar (varis kanaması), beyin ve böbrek fonksiyonlarında bozukluklardır. Olay kalıcı hale gelmeden erken fark edilir ve alkol kesilir ise, karaciğer hücreleri kendini yenileyebilir.
HASTALIĞI NELER TETiKLER?
Karaciğer yağlanmasına şu etkenler yol açar: Alkolün miktar ve süresi. Alkol içim şekli (sürekli kullananlarda, aralıklı kullananlardan daha sık.) Beslenme bozukluğu (alkol ile birlikte proteinden fakir, kötü beslenme.) Kişinin genetik özellikleri. Cins (kadınlarda daha sık ve şiddetli.) Hepatit virüsleri (hepatit B, hepatit C ve diğerleri.) Sigara (alkol, sigara ayrılmaz ikili.) Karaciğerde demir artışı. Obezite. Hepatit B taşıyıcılığı.
ALKOL METABOLiZMASI NASIL iŞLER?
İçilen alkolün bir kısmı midede bulunan enzimler tarafından metabolize edilerek, dolaşıma giren ve karaciğere giden alkol miktarı azaltılabilir. Normalde midede bulunan bu enzimlerin aktivitesi kadınlarda erkeklerden düşüktür ve kadınlar bu nedenle alkolik karaciğer hastalığı gelişimine daha yatkındır. Alkolün ancak yüzde 2-10 kadar nefes yolu ve böbreklerle vücuttan uzaklaştırılır ve geri kalan miktar ise karaciğerde metabolize edilir. Alkol hepatoksit içinde başlıca alkol dehidrogenaz (ADH), mikrozomal etanol okside edici sistem (MEOS) ve çok az olarak katalaz enzimi ile metabolize edilecektir. Alkol karaciğerde bu enzim sistemleri ile hidrojen ve asetaldehide metabolize olmaktadır. Alkolün toksik etkisinden bu iki toksik madde ve direkt alkol etkisi sorumludur.
KAN TESTLERiYLE ANLAŞILABiLiR Mi?
Karaciğer yağlanmasını gösteren spesifik kan testi yoktur. Karaciğer enzimleri olarak bilinen SGOT, SGPT, Alkali fosfataz, Gamma GT tetkikleri normal sınırlarda olabilir veya bu enzimlerin bir veya birkaçında hafif yükseklikler söz konusu olabilir. Albümin düzeyinde düşüklük, bilirubin düzeylerinde hafif yükseliş ve alkolik hepatit söz konusu olduğu zaman lökosit sayısında artış ve sedimentasyon yüksekliği görülebilir.
TEŞHiSi kolay mıdır?
Biyopsi dışında karaciğerin ultrasonografik tetkiki tanıyı koydurur. Ultrason basit yağlanma ile steatohepatit ( yağlanma+ yangı) arasında ayrım yapamaz, var ise siroz bulguları görülebilir.
KANSERE DE YOL AÇABiLiR!
İşte aşırı alkol tüketiminin neden olduğu hastalıklar şöyle sıralanabilir... Yağlanma, hepatit, siroz, pankreatit (pankreas iltihabı), hepatosellüler karsinom (karaciğer kanseri), hipertansiyon, alkolik kardiyomiyopati (alkole bağlı kalp yetersizliği), kanser, hepatit B aktivasyonu ve erken yaşlanma.
KORUNMA YOLLARI NELERDiR?
Alkolik karaciğer hastalığı riskini azaltabilecek faktörler şunlardır... Protein, antioksidan ve kolinden zengin bir diyet. Günde 4-5 fincan kahve. Tok durumda alkol kullanımı. Tabii ölçüsüne dikkat edilmeli. Eğer tüketilecekse günde iki kadeh veya azı ile yetinilmeli.
