Prof. Dr. Osman ERK Bu tür ilaçlar ve çaylar 1 milyondan fazla kişinin hayatına mal oluyor... O yüzden bir uzmana danışmadan görsel reklamlara ve sahte sözlere kanmayın...

YA­ŞA­M ­RE­ÇE­TE­LE­Rİ

Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre internette “bitkisel” (doğal) olarak nitelenip, gıda takviyesi ve çay şeklinde satılan ürünler tehlike saçıyor… Özellikle zayıflattığı ve cinsel gücü artırdığı iddia edilen ilaçlar, dünyada her yıl 1 milyondan fazla kişinin ölümüne neden oluyor… Yine bu örgüt verilerine göre internette satışa sunulan ilaçların en az yüzde 50’si sahte… Yaz aylarının yaklaşmasıyla birlikte daha fit, daha sağlıklı görünmek için zayıflatıcı ürünlere talep artıyor… Görsel reklamlar, sahte sözde kullanıcı tavsiyeleriyle süslenen bu kampanyalara inanan insanlar ya sağlığını kaybediyor, ya da canını… Konuyla ilgili Prof. Dr. Osman Erk, hayati uyarılarda bulundu…İşte sorularımız ve Prof. Dr. Erk’in yanıtları… SORU-1 Bu ürünler ne kadar güvenli? İlaçlar dozunda ve yerinde kullanılmazlar ise zehir gibi etki gösterirler. Bir şeyin zehir olup olmadığını belirleyen dozudur. Örneğin günde her insan ortalama 2 litre su içmelidir. Fakat bir insanın kısa sürede 10 litre su verilirse su zehirlenmesi, beyin ödemi ve kanda sodyum düşüklüğü nedeniyle ölüm ortaya çıkar. Bitkisel ilaçlar eczanelerde satılan ilaçlar gibi güvenli değildir. Bu tür ilaç ve çaylar Türkiye’de Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın onayı ile üretilmektedir. Standardizasyon belli olmayan, tedaviye yardımcı ve/veya gıda takviyesi olarak kullanılan bu ilaçlar için çok kolay ruhsat alınabilmektedir. Bazı bitkisel ilaçlar ve çaylar masum değildir. Tütün de bitkisel bir üründür ama bilinen en kanserojen maddelerden biridir. SORU-2 Ne gibi sakıncaları var? Daha çok internet ortamında pazarlanan bu ilaç ve çayların içeriklerinin ne olduğu meçhuldür. Bu tür ürünler içlerinde ne olduğu bilinmeyen kimyasal bombalardır. Satılan ürünlerin içeriği belirtilenlerden oldukça farklı olmaktadır. Bu bitkisel ürünlerin nerede ve nasıl yetiştirildiği, yetiştirilme sürecinde ilaçlama yapılıp yapılmadığı, nasıl sulandığı ve daha sonraki aşamaların nasıl gerçekleştiği bilinmemektedir. Bu tür ilaç ve çayların içerisinde ekstra başka ürünler yer almakta, ruhsat alınmış olsa bile çok farklı maddeler eklenerek ilaçlar piyasaya sunulmaktadır. SORU-3 İçe­rik­le­rin­de ne­ler bu­lu­nur? Za­yıf­la­ma ilaç­la­rı ve çay­la­rı­nın içe­ri­sin­de da­ha ön­ce obe­zi­te te­da­vi­sin­de kul­la­nı­lan fa­kat yan et­ki­le­ri ne­de­niy­le ya­sak­la­nan si­but­ra­min gi­bi kim­ya­sal­lar yük­sek doz­da yer ala­bil­mek­te­dir. Bu tür et­ken mad­de­le­rin dı­şın­da kur­şun ve cı­va gi­bi ağır me­tal­ler, fe­nolf­ta­le­in gi­bi kan­se­ro­jen bi­le­şik­ler, ta­rım ila­cı ka­lın­tı­la­rı, mik­ro­or­ga­niz­ma­lar, efed­rin gi­bi uya­rı­cı mad­de­ler, ti­ro­id hor­mon­la­rı, uyuş­tu­ru­cu­lar, ke­yif ve­ri­ci ve ba­ğım­lı­lık ya­pı­cı di­ğer bi­le­şik­ler bu tür ilaç­la­rın içe­ri­sin­de sap­tan­mış olan di­ğer za­rar­lı un­sur­lar­dır. Müs­hil gi­bi et­ki­li bi­le­şik­ler bit­ki­sel za­yıf­la­tı­cı pre­pa­rat­lar­ da yer al­ır. SORU-4 Na­sıl de­net­len­me­li­dir? İn­ter­net or­ta­mın­da ya­pı­lan sah­te rek­lam­la­ra as­la ina­nıl­ma­ma­lı­dır. Bir bi­le­şi­ğin ilaç ola­bil­me­si ol­duk­ça uzun, zah­met­li, pa­ha­lı bir sü­reç so­nun­da ger­çek­leş­mek­te­dir. Be­lir­li stan­dart­la­rın tut­tu­rul­ma­sı, hay­van­lar ve in­san­lar üze­rin­de faz de­ney­le­ri­nin ya­pıl­ma­sı ilaç ruh­sat­lan­dı­rıl­ma­sı için en önem­li ko­şul­lar­dır. Bit­ki­sel ilaç­lar için ise böy­le bir zo­run­lu­luk yok­tur ve çok ko­lay ruh­sat­lan­dı­rıl­ma ya­pı­la­bil­mek­te­dir. Rek­lam ve ta­nı­tım­lar­la için­de han­gi et­ken mad­de­nin ne ka­dar ol­du­ğu bi­lin­me­yen ürün­le­rin sa­tı­şın­da cid­di bir de­ne­tim ek­sik­li­ği vardır. SORU-5 Vü­cut­ta ne tür ha­sar­la­ra yol açar? Ka­ra­ci­ğer ve böb­rek ye­ter­siz­li­ği, kalp so­run­la­rı, hi­per­tan­si­yon, kalp­te ritm bo­zuk­luk­la­rı sık rast­la­nan yan et­ki­ler­dir. Ani kalp dur­ma­sı so­nu­cu ölen bir­çok ki­şi­nin var­lı­ğı med­ya­da yer al­mış­tır. İçin­de si­but­ra­min et­ken mad­de­si­nin faz­la mik­tar­lar­da yer al­dı­ğı bit­ki­sel çay­lar ne­de­niy­le ölen bir­çok in­sa­nın var­lı­ğı bi­lin­mek­te­dir. SORU-6 Sağ­lık­lı za­yıf­la­mak için ne­le­re dik­kat edil­me­li? Şiş­man­lı­ğın ilaç­la­ra ve cer­ra­hi yön­tem­le­re da­ya­nan kı­sa sü­re­li et­kin bir te­da­vi­si yok­tur. Sağ­lık­lı bir bes­len­me prog­ra­mı, spor ve eg­zer­siz za­yıf­la­mak için en önem­li ko­şul­lar­dır. Hay­van­sal ürün­le­rin ge­ri plan­da ol­du­ğu, bü­yük öl­çü­de bit­ki­sel bir bes­len­me prog­ra­mı sağ­lık­lı ve fit ol­ma­nın ilk ko­şu­lu­dur. Gli­se­mik in­dek­si ve gli­se­mik yü­kü dü­şük can­lı be­sin­ler, ye­şil yap­rak­lı seb­ze­ler, ren­ga­renk seb­ze ve mey­ve­ler ki­şi­ye ki­lo ver­di­rir.