Nil Soysal - Sözcü
Po­lis her yer­de onu arı­yor. Bu­nu ben de­mi­yo­rum; Uğur Dün­dar di­yor. Hak­kın­da suç du­yu­ru­su var us­ta ti­yat­ro­cu­nun. Ha­tır­lar­sa­nız; geç­ti­ği­miz tem­muz ayın­da AKP Mar­ma­ris İl­çe Baş­ka­nı Ka­dem Me­te; Le­vent Kır­ca­’ya da­va aça­cak­la­rı­nı du­yur­muş­tu bir ba­sın top­lan­tı­sı dü­zen­le­ye­rek. Cum­hur­baş­ka­nı­’na, Baş­ba­ka­n’­a, AKP hü­kü­me­ti­ne ha­ka­ret ve kü­für et­mek­ten tu­tun da müs­teh­cen içe­rik­li oyun sah­ne­le­me­ye ka­dar va­ran ka­ba­rık bir suç dos­ya­sı (!) ol­du­ğu­nu id­di­a et­miş­ti. Bü­tün bu suç­la­ma­la­ra ko­nu olan ise; Kır­ca­’nın yak­la­şık 6 ay­dır hın­ca­hınç do­lu sa­lon­la­ra oy­na­dı­ğı 'Azın­lık' ad­lı po­li­tik gül­dü­rü­sü. 60 oyu­nu ge­çen Azın- ­lı­k’­ta iz­le­yen­le­rin ga­yet iyi bil­di­ği üze­re ne bir kü­für, ne de müs­teh­cen sa­yı­la­bi­le­cek bir sah­ne var. Öy­ley­se so­run ne? İş­te bu so­ru­nun ya­nı­tı için bu­luş­tuk us­ta ti­yat­ro­cu ile. Kır­ca ade­ta içi­ni dök­tü...

Sanat toplum içindir
Si­zin­le sa­nat ko­nuş­ma­ya­ca­ğız bu de­fa. Si­ya­set ko­nu­şa­ca­ğız ama, ucun­dan do­ku­nu­ruz sa­na­ta ve ol­maz­sa ol­ma­zı­nız ti­yat­ro­ya...
İş­te gel­di­ği­miz nok­ta bu. Ama sa­na­tı da kap­sa­mı­na alı­yor si­ya­set. Çün­kü; hep tar­tı­şı­lır ya; ‘Sa­nat, sa­nat için mi­dir, top­lum için mi­di­r’ di­ye. Sa­nat, sa­nat için ol­duk­tan son­ra ne­ye ya­rar? Ben; ‘Sa­nat top­lum için­di­r’­den ya­na olan bir sa­nat­çı­yım. Sa­nat, top­lu­ma bir şey söy­ler. He­le ki bi­zim gi­bi ge­ri kal­mış ül­ke­ler­de, sa­na­tın bir okul ol­ma zo­run­lu­lu­ğu var. Ben, özel­lik­le ken­di yap­tı­ğım iş­ler­de, su­ya sa­bu­na do­kun­ma­yan, sırf sa­nat ol­sun di­ye çı­kıp da Sha­kes­pe­are oy­na­yan bir sa­nat­çı de­ği­lim.

Hak­kı­nız­da suç du­yu­ru­su var? Da­va açıl­dı mı, son ge­liş­me ne­dir?
Ha bi­re gi­di­yo­rum, ge­li­yo­rum, ifa­de ve­ri­yo­rum fi­lan. So­ruş­tur­ma aşa­ma­sın­da an­la­dı­ğım ka­da­rıy­la...

Tiyatro ile sürdürüyorum
Ola­cak O Ka­da­r’­ı 20 kü­sür yıl oy­na­dı­nız. Böy­le şey ya­şa­dı­nız mı?
21 yıl sür­dü Ola­cak O Ka­dar Te­le­viz­yo­nu. Hal­ka mal ol­muş­tu. Ama ilk gün­den iti­ba­ren her­ke­sin gön­lün­den bu prog­ra­mı ya­sak­la­mak ge­çi­yor­du. Çün­kü hiç­bir hü­kü­me­tin işi­ne gel­mez. Sağ­cı ol­sun, sol­cu ol­sun, ka­pi­ta­list sis­tem­de özel­lik­le hiç­bir hü­kü­me­tin eleş­ti­ri­ye ta­ham­mü­lü yok­tur. Ama prog­ram tam 21 yıl son­ra AKP hü­kü­me­ti ta­ra­fın­dan ya­yın­dan kal­dı­rıl­dı. Hat­ta teh­dit­le kal­dı­rıl­dı. ‘Bu prog­ra­mı kal­dı­rın, yok­sa li­san­sı­nı ip­tal ede­ri­z’ de­di­ler ka­na­la. Bu­nun üze­ri­ne ben de ‘Ö­ne­mi yo­k’ di­ye­rek söz­leş­me­yi ip­tal et­tim. Şim­di söy­le­ye­cek­le­ri­me ti­yat­ro­da de­vam edi­yo­rum. Çok da mut­lu­yum.

Çok bü­yük il­gi gör­dü Azın­lık...
Müt­hiş. 4-5 bin ki­şi­den az oy­na­mı­yo­rum. Si­liv­ri­’de 7 bin ki­şi gel­di.

Aksaklıkları anlatıyorum
Za­ten siz içer­ide­ki­le­re des­tek için her­ke­si ça­ğır­mış­tı­nız Si­liv­ri­’ye...
Evet. Ben bu­ra­dan te­şek­kür edi­yo­rum iz­le­yen­le­re. Azın­lı­k’­ta bir yan­dan ken­di sa­nat ta­ri­hi­mi an­la­tır­ken, bir yan­dan da Tür­ki­ye­’de­ki ak­sak­lık­la­rı an­la­tı­yo­rum. Ata­türk düş­man­lı­ğın­dan tutun Si­liv­ri’de ya­tan yurt­se­ver ay­dın­la­ra, Si­lah­lı Kuv­vet­le­r’de ya­pı­lan dü­zen­le­me­ye, pa­şa­la­rın ha­pis­ha­ne­ler­de ya­tı­şı­na ka­dar, bü­tün bun­la­rı oy­nu­yo­rum. Se­yir­ci hop otu­ru­yor, hop kal­kı­yor. Yer yer slo­gan at­mak is­ti­yor. Ben at­tır­mı­yo­rum. ‘Bu­ra­sı mi­ting ala­nı de­ğil. İn­san­lar si­zin için ha­pis­ha­ne­ler­de ya­tı­yor. Ata­türk için, Cum­hu­ri­yet için ya­tı­yor. Ya­pa­ca­ğı­nız bir şey var­sa; so­mut ola­rak ya­pı­n’ di­yo­rum.

Kü­für, müs­teh­cen­lik ne­re­sin­de?
Ben de onu so­ru­yo­rum. Be­nim ha­ya­tım­da ilk de­fa bir oyu­num­da kü­für yok. Ha­ka­rete ge­lin­ce... Bir ke­re ben ge­ri­ze­ka­lı de­ği­lim. Say­gın bir ada­mım. Oyun­da ha­ka­ret yok, eleş­ti­ri var. Ama bu eleş­ti­ri Ad­nan Men­de­res’ten baş­lı­yor. Sü­ley­man De­mi­re­l’­i, Tan­su Çil­le­r’­i, Ke­nan Ev­re­n’­i, ar­ka­sın­dan da AK­P’­yi eleş­ti­ri­yo­rum. Ata­tür­k’­e yö­ne­lik yap­tık­la­rı­nı eleş­ti­ri­yo­rum.

Atatürk’ü sevmek suç mu?
Açık se­çik mu­ha­le­fet ya­pı­yor­su­nuz. Bel­ki de me­se­le bu?
Ben Ata­türk­çü­yüm. Bu­nu her­kes bi­li­yor. Ben Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti­’n­den ya­na­yım. Bu da açık se­çik bi­li­ni­yor. Ata­tür­k’­ü sev­mek suç ise, ben bu su­çu iş­li­yo­rum. Ata­tür­k’­ü sev­di­ğim için ge­re­kir­se ha­pis de ya­ta­rım. Ben özel­lik­le sa­nat­çı­la­rın top­lum­da ön­de git­me­si ge­re­ken in­san­lar ol­du­ğu­na ina­nı­yo­rum. He­le ki böy­le bir dö­nem­de da­ha çok ko­nuş­ma­sı ve eleş­tir­me­si ge­rek­ti­ği­ni dü­şü­nü­yo­rum. Bu­gün Şe­hir Ti­yat­ro­la­rı ka­pa­tıl­mak üze­re. Ata­tür­k’­ün Genç­li­ğe Hi­ta­be­si dur­du­rul­muş. Ata­tür­k’­ün söy­lev­le­ri kal­dı­rıl­mış. Ata­tür­k’­ün si­lah ar­ka­da­şı, Cum­hu­ri­ye­t’­i ku­ran or­ta­ğı İs­met İnö­nü ders ki­tap­la­rın­dan çı­ka­rıl­mış. Or­du­ev­le­ri­ne Ata­türk su­bay­la­rı dı­şın­da ar­tık tek­ke ve za­vi­ye­ler­den ha­cı­lar, ho­ca­lar gi­re­bi­li­yor. Okul­lar 4+4+4’le ta­ma­men imam ha­tip ol­muş. Bu­ra­lar­da ar­tık mol­la­lar ye­tiş­ti­ri­le­cek. Çün­kü Tür­ki­ye­’de Ilım­lı İs­lam Cum­hu­ri­ye­ti ku­rul­ma­sı için mol­la­la­ra ih­ti­yaç var. Do­la­yı­sıy­la böy­le bir dü­zen ola­cak­sa eğer; o za­man sa­na­ta da ih­ti­yaç yok. Hey­ke­le de tü­kü­re­cek­ler, yı­ka­cak­lar. Yı­kı­yor­lar da za­ten. Ya­zar­lar ha­pis­te. Ka­ri­ka­tü­rist­ler ha­pis­te. Ki­tap­lar ya­sak­la­nı­yor. Ve bi­ri­le­ri su­su­yor...

“Bu ülke susmayanlarla kuruldu”
Kırca, “Gazeteler bile yandaş olmuş. Pe­ki ben ni­ye sus­mu­yo­rum? Sus­ma­yan­lar­la ku­rul­du Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti. Oğ­lum; ‘Ba­ba sa­na mı kal­dı­’ di­yor. Ben de; ‘E­vet ba­na kal­dı­’ di­yo­rum. Çün­kü Ata­türk Cum­hu­ri­ye­t’­i genç­li­ğe ema­net et­ti. Ben de o genç­ler­denim” dedi.

Umutsuzluk bize yakışmaz
Bu or­tam­da umut gö­rü­yor mu­su­nuz? Tür­ki­ye dü­ze çı­ka­cak mı?
Umut­suz ol­mak bi­ze ya­kış­maz. Ama bu or­tam­da her­kes böy­le­si­ne sus­kun olur­sa zor. Son du­rak önem­li. O son du­rak da se­çim san­dı­ğı. San­dık­ta oyu­mu­zu doğ­ru kul­la­na­rak Ata­tür­k’­ümü­ze, Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti­’mi­ze, hu­kuk sis­te­mi­mi­ze sa­hip çı­ka­bi­li­riz. Hu­kuk sis­te­mimiz de çok acık­lı bir hal­de bu­gün. Ak­lı ba­şın­da doğ­ru ka­rar ve­ren ha­kim­ler sü­rü­lü­yor. O ne­den­le, ya­rın önü­mü­ze san­dık çı­ka­cak. Mü­ca­de­le­mi­zi o san­dık­ta ve­re­bi­li­riz. Çün­kü bu­gün ar­tık ne ya­zık ki mu­ha­le­fet de yok­tur. Mu­ha­le­fet par­ti­si de yok­tur. Ne yap­tık­la­rı­nı an­la­mak müm­kün de­ğil­dir. Eh­ve­ni şer mi­dir­ler o da tar­tı­şı­lır. Onun için iş ba­şa düş­müş­tür. Po­li­ti­ka­ya mı gi­re­cek­si­niz? Ne ge­re­ki­yor­sa ya­pa­rım. Ama par­ti ör­gü­tü kur­mak öy­le bir gün­le, iki gün­le ola­bi­le­cek bir şey de­ğil. Onun ar­ka­sın­da çok bü­yük bir ser­ma­ye ol­ma­sı la­zım. O da bende yok za­ten. As­lın­da AK­P’­nin bu mem­le­ket­te oyu 3’te bir­dir. Ama bu 3’te bir ile ge­rek kor­ku­ta­rak, ge­rek pa­ra har­ca­ya­rak bir ço­ğun­luk oluş­tur­muş­tur. O pa­ra yan­daş sağ­la­mış­tır. Kork­ma­sa in­san­lar, AKP bu ka­dar ra­hat dav­ra­na­maz. An­cak, tüm bu bas­kı­la­ra rağ­men, oran hâ­lâ yüz­de 50 ise ben kork­ma­dı­ğı­mı bu­ra­dan bir kez da­ha ifa­de et­mek is­ti­yo­rum. Ama ba­şı­ma bir şey ge­le­cek olur­sa halk da bil­sin ki; Ata­türk­çü ve Cum­hu­ri­yet­çi ol­du­ğum için gel­miş­tir.