2015 Genel seçim sonuçları 13 yıllık tek parti döneminine şimdlik son vermiş gözüküyor çünkü seçim sonuçları koalisyon, azınlık hükümeti veya erken seçime işaret ediyor. Seçim sonuçları doğrultusunda yapılan analizler bir kaç olasılığa işaret ediyor. Bunlar AKP azınlık hükümeti, AKP - MHP koalisyonu, AKP - CHP koalisyonu, CHP - MHP - HDP koalisyonu, CHP - MHP azınlık hükümeti. Peki bu sernaryoların olabilirliği nedir? İşte 2015 genel seçim sonuçları ve olasılı senaryolar...
2015 GENEL SEÇİM SONUÇLARI
Anadolu Ajansının verdiği seçim sonuçlarına göre (08.06.2012 saat 08.50) sandıkların %99.99'u açılmış durumda ve AKP'nin oy oranı %40.97, CHP'nin oy oranı %25.02, MHP'nin oy oranı %16.34 HDP'nin oy oranı 13.15. Bu rakamlara göre AKP 259, CHP 132, MHP 79, HDP 80 milletvekiline sahip.
Ciğhan Haber ajansının verdiği seçim sonuçlarına göre ise şu an (08.06.2012 saat 08.50) sandıkların % 98.39'u açılmış durumda ve AKP'nin oy oranı %40.70, CHP'nin oy oranı %25.16, MHP'nin oy oranı %16.50 HDP'nin oy oranı 12.99. Bu rakamlara göre AKP 254, CHP 132, MHP 82, HDP 82 milletvekiline sahip.
SEÇİM SONUÇLARI NEYE İŞARET EDİYOR?
AKP Azınlık Hükümeti: AKP, 276 milletvekilinin altında kaldı. En çok oyu alan parti olarak hükümeti kurma görevini ilk AKP alacak. Ancak CHP, MHP ve HDP koalisyona yanaşmazsa AKP azınlık hükümeti olasılığını kovalayabilir. Bunun için AKP'nin tek başına azınlık iktidarı için diğer partilerden güven oyuna ihtiyacı var.
AKP - MHP Koalisyonu: AKP ve MHP’nin milletvekili sayısı, koalisyon hükümeti kurup TBMM’den güvenoyu almaya yetiyor. Ancak MHP Genel BAşkanı Devlet Bahçeli dün gece AKP'ye çok sert yüklendi ve bu kapıyı kapattı gibi...
AKP - CHP Koalisyonu: Matematik olarak AKP ile CHP'ni de kuracağı bir koalisyon meclisten güven oyu alabilyor ama bu olasılık imkansız görülüyor ki CHP başkanı Kemal Kılıçdaroğlu kesin bir dille bu olasılığı reddetmişti.
AKP - HDP koalisyonu: Seçim öncesinde HDP'nin barajı geçmesi halinde en çok konuşulan senaryolardan biri AKP - HDP koalisyonuydu çünkü iki parti çözüm sürecinde beraber hareket etmişti. Ancak seçim dönemi ve hemen öncesinde gerek çözüm sürecine gerekse se partilerin birbirleri hakkında açıkladıkları görüşler bu olaılığı da zora sokuyor. Nitekim HDP Eş Başkanı Selahattin Demirtaş, seçimlerde yüzde 10′u geçmeleri halinde, AKP ile işbirliği yapmayacaklarını açıklamıştı.
CHP - MHP - HDP koalisyonu: AKP'siz ve azınlık olmayan tek koalisyon ihtimali bu ancak Ancak MHP ve HDP’nin böyle bir koalisyonda birarada olmaları imkansız görülüyor ki Devlet Bahçeli seçim gecesi yaptığı açıklamada bu kapıyı kaptmışa benziyor.
HDP destekli CHP - MHP azınlık koalisyonunu: CHP ve MHP’nin, mevcut oy oranları ile koalisyon kurup, TBMM’den güvenoyu almaları matematiksel olarak mümkün değil. İki partinin toplam milletvekili sayısı 210 civarında kalıyor. CHP ve MHP koalisyonu ancak azınlık hükümeti olabilir. HDP ya da AKP’nin dışardan desteği ile parlamentodan güvenoyu alabilir.
Başkanlık için referandum: Seçim kampanyasında Başkanlık sistemini savunan AKP başkanlık sistemi için referandumu gündeme getirebilir. Başkanlık sistemi için Anayasa değişikliği yapılması gerekiyor. Anayasaya göre, anayasa değişikliklerinin referanduma sunulabilmesi için en az 330 ile 367 arası bir oyla TBMM’de kabul edilmesi lazım. Bu oy aralığında kabul edilen düzenlemeleri, Cumhurbaşkanı ya referanduma sunuyor ya da Meclis’e iade ediyor. Meclis’in yeniden aynı aralıkta bir oyla anayasa değişikliğini kabul etmesi halinde ise düzenleme zorunlu olarak Cumhurbaşkanı tarafından referanduma götürülüyor. AKP, diğer partilerden destek alabilirse Anayasa değişikliğini referanduma götürecek kadar oy toplayabilir.
AZINLIK HÜKÜMETİ NEDİR?
Azınlık hükümeti, parlamenter sistemlerde, parlamentoda çoğunluğu olmayan bir partinin, öbür parti ya da partilerin hükümete fiilen katılmadan dışarıdan destek vermesiyle oluşturduğu hükümet biçimidir.
2011 ile 2015 SEÇİM SONUÇLARININ KARŞILAŞTIRMASI
2011 seçim sonuçlarında AK Parti yüzde 49 oy almış ve 327 milletvekili çıkarmıştı. CHP yüzde 25 oy ile 135 milletvekili çıkarırken MHP yüzde 13 ile 53 milletvekilini Meclis'e sokmuştu. 2011 genel seçimlerinde HDP bağımsız olarak seçime girmişti. Seçimler sonucunda bağımsız olarak Meclis'e giren milletvekili sayısı 35 olmuştu. İstanbul'dan Ak Parti 46, CHP 29, MHP 7, HDP 3 milletvekili çıkarmıştı.
İktidar partisi AKP en önemli oy depolarından biri olan İstanbul’da 2011 Genel Seçimlerinde % 49.4 olan oy oranı 2015 seçimlerinde %41′e düştüğü gözlendi. İstanbul için genel oy oranında en büyük artış ise 2011′de bağımsız adaylar ile girerek yüzde 5.34 oy oranını yakalayan dönemin BDP adaylarının 2015 seçimlerinde %12.6 oranını yakalaması oldu. Aynı seçim bölgesinde CHP 2011′de yüzde 31.2 olan oranını yüzde 29.2′ye düşürdüğü de gözlerden kaçmadı.
İstanbul’un yanında diğer iki büyükşehirden biri olan Ankara’da yüzde 49.1 olan oy oranı %41.3′e düşürmesi de AKP’nin en ciddiye alınacak düşüşlerinden biri oldu. Ankara’da AKP oylarını yaklaşık 8 puan düşürürken HDP’nin 2011′de bağımsız adaylarla giren BDP’nin yüzde 1′in altında olan oy oranını yaklaşık yüzde 5.5′e taşıması oldu.
İzmir’de ise yüzde 36.8 olan oyunun yüzde 26.4′e düştüğü ortaya çıktı. İzmir ölçeğinde AKP’de ortaya çıkan bu düşüşün aksine CHP’nin oylarını yüzde 2; HDP’nin ise 2011′deki bağımsız adaylarına karşılık yüzde 6 artırmaları dikkat çekti.
