Harmer LA Times'a yaptığı açıklamada ise, olgun ayçiçeklerinin güneşi izlediklerinin yaygın bir kanı olduğunu ama aslında bunun doğru olmadığını belirtiyor: "Olgun ayçiçekleri daima yüzünü doğuya yöneltiyor." Sabah saatlerinde doğuya dönenlerin, batıya dönük olanlardan 5 kadar fazla dölleyici çektiğini belirten araştırmada, arıların doğuya dönen çiçeklerin üzerinde neredeyse çıldırdıkları ve batıya dönen çiçekleri görmez geldiği belirten Harmer, batıya dönük çiçeklerin batıya dönenlerden çok daha hızlı ısındığını söylüyor.
Sözkonusu araştırmada bilim insanları, güneş ışınlarının ayçiçeği hareketinde anahtar bir rolü olup olmadığına dair, tarlalarda, kapalı büyüme odalarında ve dışarıya konulan saksılarda gözlem ortamı oluşturacak şekilde bir dizi deney yaptı. Genç çiçekler, 30 saatlik bir ışık döngüsüne maruz bırakıldığında ayçiçeklerinin tekrar döngünün başına doğru hareket etmedikleri, ancak 24 saatlik bir döngü sağlandığında, bitkilerin "güneş" yönünü takip ettikleri gözlemlendi.
Bu sonuçlar, ayçiçeklerinin sadece güneşin anahtar role sahip olmadığı, aynı zamanda sirkadiyen ritmden etkilendiğini de ortaya koyuyor. Harmer, bitkiler hakkında henüz öğrendiğinden çok daha fazlası olduğunu belirtiyor.
Sirkadiyen Ritm Nedir?
Sirkadiyen saat bitkilerin, hayvanların, mantarların ve siyanobakterilerin 24 saatlik periyot içerisindeki biyokimyasal ve psikolojik davranışlarının bütünüdür. Biyolojik saat olarak da tanımlanabilecek bu ritm, günışığından önemli ölçüde etkilenir. Mevsim geçişlerinde sağlıklı bir uyku süreci için çevresel ısı ve ışık gibi faktörler de son derecede etkilidir. Dünya çapında adını duyuran gururumuz Türk bilim insanı Prof. Dr. Aziz Sancar da kanser tedavisinde ”sirkadiyen saat (ritmik saat) ” buluşuna imza atmıştı. Sirkadiyen saat (günlük ritm) konusunda önemli bir buluş yaptıklarını bildiren Sancar, sirkadiyen saatin DNA onarımını kontrol ettiğini ifade etmiş, DNA onarımının günün belli saatlerinde arttığını, belli saatlerde de minimum seviyeye indiğini söyledi.
ÇEVİRİ: Reha BAŞOĞUL
