Vegan hükümlü Osman Evcan'ın, hapishanelerde vegan-vejeteryan yiyecek talebiyle Silivri Cezaevi’nde 10 Kasım'da başladığı açlık grevi 39. gününde başarıya ulaşmış, Evcan Anayasa Mahkemesi'ne başvurmaya hak kazanmıştı. Evcan’ın başvurusunu kısmen kabul edilebilir bulan Yüksek Mahkeme,  devletin Evcan’a 3 bin TL tazminat ödemesini kararlaştırırken ihlalin ortadan kaldırılması için karar verdi.
Osman Evcan 1992’de ‘yasadışı örgüt üyeliği’ suçundan müebbet hapis cezasına çarptırıldı. Habertürk'ten Fevzi Çakır'ın haberine göre, vegan (hayvansal gıdaları ve et tüketmeyi reddeden kişi) olan Evcan, 2011’de “kendisine yeterli vegan yemek tahsis edilmediği” iddiasıyla, Kırıkkale F Tipi Cezaevi’nde 43 gün açlık grevi yaptı. Sanal alemde “Osman’a Vegan Yemek” kampanyası başlatıldı. Kampanya bir anda küresel eyleme dönüştü, konu TBMM gündemine taşındı.

YÖNETMELİĞE ‘VEGAN’ MADDESİ EKLENDİ


Adalet Bakanlığı, 28 Mart 2012’de, ‘Hükümlü ve Tutuklular ile Ceza İnfaz Kurumları Personelinin İaşe Yönetmeliği’nde tüm mahkûmları yakından ilgilendiren önemli bir değişiklik yaptı. Yönetmeliğe, “Hasta hükümlü ve tutukluya, diyetisyen veya hekimlerin belirleyeceği besinler verilir. İnancı gereği veya vegan, vejetaryen (et yemez) türü özel bir beslenme şekline sahip hükümlü ve tutukluların talepleri, iaşe miktarı ile sınırlı kalmak üzere karşılanır. Eğitim merkezlerinde de bu uygulama yapılır” maddesi eklendi.

Böylece Türkiye hapishanelerindeki tüm vegan-vejetaryen tutsaklar, vegan-vejetaryen yemek hakkı kazandı.

DEVLET 'PROTEİN İHTİYACIMI KARŞILAMAYARAK' İŞKENCE EDİYOR


Ancak Evcan, vegan-vejetaryen yemeklerin taze ve mevsimsel sebzelerle yapılmasına ek olarak, dışarıdan vegan gıda almanın önündeki engellerin de kaldırılması için Nisan 2014’te bir kez daha 33 günlük açlık grevi yaptı. 10 Kasım 2015’te ise bu defa nakledildiği Kocaeli 1 No’lu F Tipi Cezaevi’nde vegan beslenme hakkı engellendiği iddiasıyla açlık grevine başladı. Talepleri kabul edilince açlık grevini 40. gününde bıraktı. Ardından nakledildiği Silivri 6 No’lu L Tipi Cezaevi’nde de benzer sorunlar yaşayınca, Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Başvuru dilekçesinde vegan-vejetaryen olduğunu belirten Osman Evcan, “Cezaevi yönetimi, protein ihtiyacımı karşılayacak sebzeler vermeyerek işkence ve kötü muamele yasağını, vejetaryen olup olmadığımın tespiti için devlet hastanesine göndererek de din ve vicdan hürriyeti ile ayrımcılık yasağını ihlal ediyor” dedi. Yüksek Mahkeme, Osman Evcan’ın başvurusunu kısmen kabul edilebilir buldu.

Kararda, Evcan’ın vejetaryen olup olmadığının tespiti için devlet hastanesine gönderilmesinin Anayasa’da yer alan “maddi ve manevi varlığın korunması hakkı”nı ihlal olduğu ifade edildi. Devletin Evcan’a 3 bin TL tazminat ödemesini de kararlaştıran mahkeme, ihlalin ortadan kaldırılması için kararın birer örneğini Adalet Bakanlığı ile Silivri Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmesine hükmetti.

DAHA ÖNCE DE AÇLIK GREVİNE GİRMİŞTİ


Evcan 2011 yılında 43 gün süren açlık grevi eylemi sonucunda hapishanelerdeki tüm vegan-vejetaryen tutsaklar için vegan-vejetaryen yemek hakkı kazanmıştı.

Evcan geçen süre içerisinde mücadelesini bir adım ileriye taşıyarak hazırlanan vegan-vejetaryen yemeklerin taze ve mevsimsel sebzelerle yapılmasına ek olarak dışarıdan vegan gıda almanın önündeki engelleri de kaldırmak için Nisan 2014’te 33 günlük bir açlık grevi eyleminde daha bulunmuş ve bu hakkı da kazanmıştı.

10 Kasım 2015’te bu sefer de Kocaeli 1 Nolu F Tipi Cezaevi’nde vegan beslenme hakkı engellendiği için açlık grevine başlamış, taleplerinin kabul edilmesiyle açlık grevini 40. günde bırakmıştı.

VEGAN BESLENME NEDİR?


Vegan yiyecek, hayvansal hiçbir şey içermeyen (içinde yoğurt, katı yağ, tereyağ, bal, yumurta, süt, jelatin, et, tavuk, balık, bulyon, et suyu vs bulundurmayan) yiyecek demektir.

Evcan’ın veganlığını sürdürebilmesi bu esnada da sağlıklı kalabilmesi için cezaevi yönetiminin kendisine vegan yiyecek temin etmesi gerekiyor. Vegan beslenen bir birey hayatına devam edebilmesi için gerekli besinleri sebze, tahıllar, meyve, kuruyemiş gibi gıdalardan karşılamak zorunda.

Yetişkinlerin hayatta kalabilmelerine yetecek kadar kalsiyum, demir, B-12 vitamini ve çinko alımı için vitamin bakımından zengin baklagiller, soya ürünleri, ve bitkisel gıda çeşitlerini günlük olarak tüketmeleri gerekir. Aksi taktirde kişi de ciddi sağlık problemleri meydana gelecektir.

Osman Evcan bu tür sağlık problemlerini yaşamamak için daha önce 3 kez açlık grevine girmiş, cezaevi kantininde bu tür sağlıklı beslenmeyi karşılayacak gıdalar bulunmadığından cezaevi dışında kendisine vegan besinlerin olduğu bir koli verilmesi adalet bakanlığının oluru ile sağlanmıştı. Osman Evcan’ın açlık grevi sonucu kazandığı bu hakkı bir sabah Silivri Cezaevi'ne zorla transfer edilerek elinden tekrar alınmıştı.