Geliştirdiği nükleer program nedeniyle İran'a hem ABD, hem de Avrupa Birliği yaptırım koymuştu. Ancak varılan anlaşma sonucunda, İran'a yönelik yaptırımlar kaldırıldı. Kaldırılan yaptırımlar arasında en çok dikkat çekenlerden biri de İran'a yönelik "swift" yasağı. İran'da halen devam eden mahkemede, Babek Zencani ve ortağı Reza Zarraf'ın bu yasak nedeniyle İran ile Türkiye arasındaki ticarette "devreye girdikleri" somut verilerle ortaya konulmuştu.
Foto: DHA -Rıza Sarraf 17 Aralık yolsuzluk soruşturmasında tutuklanmıştıTürkiye'de de, 17-25 Aralık soruşturmaları, Zarraf'ın İran'a yaptırımlar nedeniyle, Türkiye ile para, petrol ve altın ticaretini "yaptırımlara takılmayacak yollardan" gerçekleştirmesi, bu çerçevede başta bakanlar olmak üzere, devlet görevlilerine rüşvet verdiği iddiaları üzerine kurulmuştu.
SWİFT YASAĞI NEDİR?
Dünyada bankalar arasındaki fon transferi, SWIFT adı verilen online bir uygulama ile gerçekleştiriliyor. SWIFT sistemine dahil olan dünyadaki 200 ülkede bulunan yaklaşık 7200 kurumun hepsinin birer "Swift kodu" bulunuyor. Bu koda sahip olanlar arasında Türk bankaları da yer alıyor.
ABD, SWIFT veri tabanının kendi topraklarında olması nedeniyle, dünyada bu yolla yapılan tüm para alış-verişini izliyor. İran da, ABD'nin "yaptırım koyulmuş ülkeler listesinde" ilk sırada yer aldığından, İran'a yönelik başka ülkelerden yapılan tüm SWIFT işlemleri Washington'un radarına yakalanıyordu. Ve İran'la yaptırımlara rağmen iş yapan şirketler ya da ülkeler tespit edilerek, ABD'nin bu şirket ya da ülkelere de yaptırım uygulamasının önü açılıyordu.
ABD'nin radarından çıkmak isteyen Tahran yönetimi de, başta petrol ticareti olmak üzere, gerçekleştirdiği büyük çaplı ticarette "farklı yöntemleri" hayata sokuyordu.
İran'da yargılanmakta olan Babek Zencani, aralarında ödemelerin nakitle değil, altınla ya da farklı değerli madenlerle yapılmasının da olduğu "farklı yöntemleri" hayata geçiren "aracılardan" biriydi. Ancak aracılığa Tahran yönetiminin bilgisi ve işbirliği ile başlayan Zencani'nin, sonradan İran'ı "dolandırdığı" iddiasıyla hakkında dava açılmıştı. Dava hala İran'da devam ediyor. Davada, Zencani'nin ortağı olarak da, Türkiye'de 17-25 Aralık soruşturmalarında baş aktörlerden olan Reza Zarraf'ın da adı geçiyor.
HANGİ YAPTIRIMLAR KALDIRILDI?
İran'la varılan nükleer anlaşma gereğince, hem ABD, hem de Avrupa Birliği 16 Ocak'tan itibaren İran'a yönelik "ikincil yaptırımlar" denilen yaptırımları kaldırdılar. Bu İkincil yaptırımlar şöyle;
* Finans ve bankacılıkla ilgili yaptırımlar (Swift yasağının kalkması da bu başlıkta yer alıyor)
* Sigorta, reasürans ve aracılık yüklenimi hizmetleri ile ilgili yaptırımlar
* İran'a yönelik enerji ve petrokimya sektörü alanındaki yaptırımlar
* İran'ın gemi taşımacılığı, gemi inşası ve liman hizmetleri üzerindeki yaptırımlar
* İran'ın altın ve diğer kıymetli maden ticareti üzerindeki yaptırımlar
* İran'ın ham ve yarı mamül alüminyum, demir, çelik gibi metal ticareti ve bu sektörlere yönelik yazılım alım-satımı üzerindeki yaptırımlar
* İran'ın otomotiv sektörü üzerindeki yaptırımlar
İRAN'IN BÜYÜK DEVLET ŞİRKETLERİ, ABD YAPTIRIM LİSTESİNDEN ÇIKTI
Kaldırılan bu yaptırımlara ek olarak, İran'ın büyük devlet şirketlerinin mal varlıkları üzerindeki ABD yaptırımları da kaldırıldı. ABD yönetiminin mal varlıklarının dondurulmasına ilişkin listesinde bulunan 400 İran şirketi arasında, İran Merkez Bankası, İran Ulusal Petrol Şirketi (NIOC), Naftiran Ticaret Şirketi (NICO), İran Ulusal Tanker Şirketi gibi şirketler de yer alıyor
ABD, İRAN'IN DONDURULAN PARASINI DA GERİ VERECEK: 1.7 MİLYAR DOLAR
İran şirketlerinin mal varlıklarına yönelik yaptırımların kaldırılması nedeniyle, ABD de İran'ın halen ABD bankalarında bulunan 1.7 milyar doları geri verecek. Bu konudaki açıklamayı yapan ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, İran'ın 1981 yılından bu yana dondurulmuş durumda olan 400 milyon dolarının, faizi 1.3 milyon dolarla birlikte, toplamda 1.7 milyar dolar olarak İran'a geri ödeneceğini söyledi.
