Kanal D'de Ekim ayı sonundan itibaren dev bütçeli bir dizi film ekrana gelmeye başladı. Bir dönem filmi olan "Vatanım Sensin" adlı dizi, başlangıcından önce fragmanları yayınlandığında heyecan uyandırmıştı. Ama bölümler yayınlandıkça heyecanın yerini biraz hayal kırıklığı aldı. Çünkü, bazı tarihsel gerçekliklere aykırı birçok enstantane ile karşılaşıldı. Yapımcılar her ne kadar bölümlerin başında "Bu dizide yer alan olaylar, kurumlar ve karakterler tamamen hayal ürünüdür"  ifadesini kullansa da tenkit ve tepkilerin önüne geçemedi. Zira dizide İzmir'in İşgali işleniyor, tarihi figürler ve olgular kullanılıyor. Yani birçok kısmı hayal ürünü değil. Eleştiriler, gerçekliklerin saptırılması veya göz ardı edilmesinden kaynaklanıyor. Buna karşın 10 Kasım'da Atatürk fotoğrafı ile yayınlanan replik beğeni topladı. Son bölümde ise Mustafa Kemal Paşa ve beraberindeki kahramanların milli mücadele ateşini yaktıkları Amasya Genelgesi'nin okunduğu sahne izleyicilerin gözlerini doldurdu ve takdir kazandı. İzleyiciler arasında hayli tartışılan diziden hareketle gerçekleri aramak için kolları sıvadık. "İşgal, milli mücadele ve İzmir" denilince akla gelen ilk isimlerden, İzmirli araştırmacı-gazeteci ve tarihçi Yaşar Aksoy'un kapısını çaldık. Müze gibi evinde, binlerce kitabın arasında, tarihin sayfalarını araladık, Aksoy'u dinlemeye doyamadık. Aksoy, dizinin iyi taraflarını görmezden gelmedi, fakat birçok yönünü yetersiz, hatta çarpıtılmış görünce, tepki ve eleştirisini dile getirmekten de çekinmedi. Bize hakikati anlattı. Ortaya arşivlik bir röportaj çıktı.

[caption id="attachment_1587782" align="aligncenter" width="730"]Kanal D'nin reyting rekorları kıran dizisi Vatanım Sensin'i Yaşar Aksoy'a yorumlattık. Kanal D'nin reyting rekorları kıran dizisi Vatanım Sensin'i Yaşar Aksoy'a yorumlattık.[/caption]

"Vatanım Sensin" dizi filmi hakkındaki genel değerlendirmeniz nedir?


Bir roman, tarihi film veya televizyon dizisi asla tarih değildir; öyle olduğu takdirde klasik tarih dersi olur. Oysa bir sanat eseri olan roman veya film-TV dizisi, tarihi zemin kabul ederse temel gerçekleri değiştirmeden akış şemasına kurgusal gerçekleri ustaca ve estetik düzlemde eklemek zorundadır, işte o zaman sanat yapmış olur. Yani İstanbul'un işgali ile ilgili bir televizyon dizisi yaratıyorsanız Padişah Vahdettin'i sarayda çay-kahve dağıtan bir kahveci başı yapamazsınız. Enver Paşa'yı bir gazeteci gibi Bakü Halklar Kurultayı'na gönderip Lenin ile buluşturamazsınız. Orada Enver Paşa bir Osmanlı Paşası olarak yer almaktadır çünkü. Her şeyden önce emeğe saygılı bir emekçi araştırmacı-yazar olarak, diziye emek veren, rollerini mükemmel yapan sanatçı, kameraman, ışıkçı, kostümcü, tüm çalışanlara ancak saygılarımı sunarım. İşlerini başarıyla yapıyorlar. Senarist için aynı şeyi söyleyemeyeceğim.

[caption id="attachment_1587777" align="aligncenter" width="1000"]FOTO:SÖZCÜ- Yaşar Aksoy, Sözcü muhabiri Gökmen Ulu'nun sorularını yanıtladı. FOTO:SÖZCÜ- Yaşar Aksoy, Sözcü muhabiri Gökmen Ulu'nun sorularını yanıtladı.[/caption]

10 Kasım'daki bölümde Mustafa Kemal Atatürk'e yapılan atıf seyircinin takdirini kazandı.


10 Kasım'da Gazi Paşa ile ilgili göz yaşartıcı bölüm için ayrıca kutlarım. O akşam izleyiciyi ekrana kilitlediler. Şu anda reytingi çok yüksek olan diziye yeni reytingler kaygısı ile Mustafa Kemal  Paşa’yı tekrar eklemek istiyorlarmış. Bu da garip, Mustafa Kemal’i reyting ile ölçüp taltif etmek, ne kadar yüz kızartıcı. Dediğim gibi oyunlarını büyük emekle mükemmel gerçekleştiren yapımcı, yönetmen ve oyunculara saygım sonsuz. Ama senarist hakkında aynı şeyleri söyleyemem. Vatanın hikayesi anlatılıyorsa bu namus borcumuzdur. Azami özen gösterilmeli.

[caption id="attachment_1587778" align="alignleft" width="1000"]FOTO:SÖZCÜ - FOTO:SÖZCÜ -[/caption]

Bazı karakterleri ele alalım. Şehit gazeteci Hasan Tahsin'in dizide Hasan Basri adı ile yansıtılması ve olayların işleniş biçimini nasıl değerlendiriyorsunuz?


15 Mayıs 1919'da emperyalizmin güdümünde İzmir'i işgal eden Yunan Ordusu'na Konak Meydanı'nda ilk kurşunu atarak şehit olan kişi, müphem bir Hasan Basri değil, sosyalist-yurtsever gazeteci Hasan Tahsin'dir. Hasan Tahsin ismini çarpıtmak başlı başına skandaldır. Mustafa Kemal'i, dizide "Abdülmuttalip Süleymangazi" ismiyle canlandırabilir misiniz? Yapamazsınız. Aynı şeydir bunlar.

İzmir'i işgal eden Yunanlılar'ın düzenlediği baloya dizide Türk kızları da katılıyor.


Böyle komedi olmaz. Oysa böyle bir üst düzey resepsiyon gerçektir. Yunan işgal komutanı Albay Zafiryu ile Yunan Askeri Valisi Steryadis şehirdeki üst düzey Rum, Levanten, Musevi ve Türk kesimi resepsiyona davet edip devasa bir Yunan bayrağı önünde Kral Konstantin'in işgal bildirisini okumuştur. Salondaki Müslümanlar eşlerini evde bırakıp oraya geldiler, ola ki bir Müslüman kadın orada olsa, mutlaka çarşaf içinde olur ve Yunanlı ile vals filan yapmaz. Bildiri okunurken tam o esnada "Türkler geri gelecektir" diye bağıran bir davetli, Yunan bayrağını parçalamıştır ve idama mahkum olur. Bu kişi Nesim Navaro isimli bir İzmirli Yahudi tüccardır. Hadi bakalım bu müthiş ayrıntıyı senaryoya koysunlar da görelim. Sıkar biraz.

Peki başrolde izlediğimiz Cevdet karakteri?


Dizideki Cevdet, gerçekte, Mustafa Kemal'in Yunan Ordusu içindeki bir numaralı casusu Osmanlı Jandarma Yüzbaşı'sı Gavur Mümin'in (Aksoy) berbat bir kopyasıdır. Mümin Bey, Kurtuluş Savaşı esnasında İzmir'de değil, Atina'da Yunan Genelkurmayı içinde faaliyet halindedir. Son anda yakalandığı içi Kurtuluş Savaşı sonrasında esir Yunan Kumandanı Trikopis ile takas edilmiş ve yurda dönünce rütbesi albaylığa yükseltilmiştir. İzmir Balçova'daki mezarının üzerinde "Kurtuluş Savaşı'nın bir numaralı casusu" ibaresi vardır. Cevdet rolü, gerçek Mümin Efendi'nin şahsiyetini de incitmektedir.

Bir de "Miralay Tevfik" adı ile gördüğümüz çıkarcı, hain bir karakter var.


O karakter kurgu. Gerçekte yok öyle bir şahsiyet.

İşgal günü Yunan askerlerini Hristiyan inancına göre kutsayan Metropolit Hrisostomos'u dizide "mülayim" bir din adamı olarak yansıttıklarını gördük. Hrisostomos gerçekte nasıl bir tipti? Neler yaptı?


İzmir Rum Metropoliti Hrisostomos, bir numaralı vatan hainidir. Türkler'le Rumlar'ın kardeş kavgasının baş sorumlusudur. İşgal öncesi ve sonrasında kiliselerde yaptığı konuşmalarda “Türk kanı içmek sevaptır” diye konuşmalar yapmıştır. Bu, Yunan belgeleri ile sabittir. Papaz Efendi, Yunan Ordusu'nun işgalini desteklemiş ve kışkırtmıştır. Papaz Hrisostomos da dizi de bu gerçek doğrultusunda yansıtılmalıdır.

Dizide, Yunanistan ordusunun "Türk-Yunan dostluğunu" korumak için İzmir'e geldiği algısı veriliyor. Hakikat nedir? Arka plandaki gerçekler nelerdir?


İzmir’i, emperyalizm işgal etmiştir. İzmir’i Yunanistan’a veren "Paris Barış Konferansı” 5 Mayıs 1919’da toplanmıştır. Masanın başına ABD Başkanı Wilson, karşısına ise İngiltere Başbakanı Lloyd George oturmuş, yanlarına ise Fransa Başbakanı Clemencau ve İtalya Başbakanı Orlando yerleşmiştir. Birkaç gün tartıştıktan sonra 12 Mayıs günü, Yunanlılar'a İzmir’i verdiklerini açıklamışlardır.  Selanik ve Pire’den hareket eden 16 asker taşıma şilebi dahil olmak üzere 30 savaş gemilik, toplam 46 parçalık işgal donanmasında yer alan, 4 ve 3 bacalı büyük zırhlı ve 2 veya 1 bacalı muhriplerin ve dretnotlardan oluşan donanma ile gelmiştir.

Hangi ülke gemileri vardı o donanmada?


Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere, Fransa, İtalya ve Yunanistan'a ait gemiler vardı.

Emperyalist devletler, eski komşusuna düşman ettikleri Yunan Ordusu'nu bir maşa olarak kullanıp karaya çıkarttığı işgal günü neler yaşandı?


15 Mayıs 1919 sabahı karaya çıktılar. Bu bakımdan Yunan sancaktarı ve yanı başındaki iki askere Hasan Tahsin Bey tarafından sıkılan kurşunlar, gerçekte bu donanmaya, yani temsil ettiği emperyalizme karşı sıkılmıştır. Emperyalizme karşı zafere ulaşan ilk şanlı kurtuluş savaşı 15 Mayıs sabahı İzmir’de başlamıştır. Biz İzmirliler, işgal edilmekle ve ilk kurşunu sıkmakla bir evrensel kurtuluş savaşını başlatmış, 9 Eylül 1922’de Emperyalizm’den kurtulmakla da o kurtuluş savaşını sona erdirmiş bir kentin çocuklarıyız.

[caption id="attachment_1587780" align="aligncenter" width="1000"]FOTO:SÖZCÜ - Yaşar Aksoy'un müzesinde Hasan Tahsin'in tablosu başköşede... FOTO:SÖZCÜ - Yaşar Aksoy'un müzesinde Hasan Tahsin'in tablosu başköşede...[/caption]

Hasan Tahsin ilk kurşunu sıktıktan sonra ne oldu?


Gazeteci Hasan Tahsin vücudu paramparça edilerek şehit edildi. Vücudunun parçaları Maşatlık Tepesi’ne (Bahribaba) gömüldü. Sonra vahşi bir katliam gerçekleşti. İlk anda, Miralay Süleyman Fethi Bey, Kaymakam Doktor Şükrü Bey, Kolağası Hüseyin Necati Bey, Yüzbaşı Nazım Bey, Yüzbaşı Ahmet Bey, Doktor Fehmi Bey, Mümeyyiz Nadir Bey, Mümeyyiz Ahmet Hamdi Bey de süngülenerek şehit edildiler.  Miralay Süleyman Fethi Bey, göğsüne dayanan Yunan süngülerine baş eğmemiş, «Zito Venizelos” (Yaşa Venizelos) demesi için zorlanmasına rağmen boyun eğmediği için vahşice süngülenmiş, Konak Meydanı yakınındaki Guraba-i Müslimin Hastanesi’ne, Sarıkışla telgraf çavuşu amcam İzzet Altınkalem Efendi tarafından taşınarak doktorlara teslim edilmiş, ancak 3 gün sonra hastanede vefat etmişti.

Dizide gösterilmeyen çok önemli bir husus da Yunan mezalimi. İlk günden sonra katliam devam etti mi?


Devam etmiştir. Katliam alayları oluşturularak sahilden kuduruk Rum militan şovenlerinin arasından geçirilerek yüzlerce Müslüman katledilmiştir. Sonra katliam şehrin içine, varoşlara ve kırsala yayılmıştır. İlk bir ayda İzmir ve çevresinde katledilen Müslüman Türk sayısı 15 bindir.

Yunan askerlerinin ev baskınları da dizide görmezden gelindi. Yer verilmeyen bu önemli ayrıntıyı siz anlatır mısınız?


İşgal yıllarında Yunan askerleri İzmir’deki tüm Müslüman evlerini basarak kaçak Türk askeri ve bayrak aramışlardır. Dedemin evini de basmışlar. Kaçak asker olarak çarşafa bürünüp bir köşede Kuran-ı Kerim okuyan küçük amcamız İzzet Efendi’yi ise fark edememişler. Topladıkları bayrakları ise her mahallede öbek öbek yaktılar. Yani "Bir daha bayrağınız geri gelmeyecektir, bizim bayrağımızı kabul edin" demek istediler. İstiklal Ordusu Büyük Taarruz’dan sonra İzmir’e hızla yaklaşırken, halkın elinde bayrak yoktu. Bunun üzerine analar, evlerinin kırmızı perdelerini, kırmızı masa örtülerini, kızlarının kırmızı etekliklerini bozarak üzerlerine beyaz patiskadan ay yıldız diktiler. Böylece İstiklal Ordusu İzmir’e girerken, her evden sallanan halkın bayrakları ile karşılandı. İzmir, tepeden bakılınca bir gelincik tarlasına dönmüştü. Bu bayraklardan bir tanesi de, Namazgahlı Sırriye teyzenin eliyle diktiği bayrak bana emanettir, arşivimde saklıyorum. Bu halkın eliyle yaptığı bayrak sahnesi olmadan İzmir konulu dizi, film, filan olmaz.

İzmir’in ve dolayısıyla Türkiye'nin kurtuluş günü olan 9 Eylül'ü dizide nasıl sunacakları da şimdiden merak konusu. Beklentiniz nedir?


Çok dikkat etmeli. İzmir’in kurtuluş tarihi olan 9 Eylül çok şanlı bir tarihtir. Bu tarihte şehri yeniden Türklüğe kavuşturan İstiklal Ordusu’nun tüm savaşçıları başkumandandan neferine kadar kutsal kahramanlarımızdır. O sabah Konak Meydanı’na en önce ulaşıp kalabalık arasından bir Türk anasının eliyle yaptığı bayrağını kapıp Hükümet Konağı’na çeken Süvari Teğmeni Ali Rıza Akıncı’dır. Daha sonra balkona gelen Yüzbaşı Şerafettin ve Teğmen Hamdi ile birlikte bu kez yeniden Ali Rıza Akıncı’nın elinden göndere çekilen alay sancağı sahneleri bire bir canlandırılmalıdır.

Dünya kamuoyunda hala tartışma konusu yapılan İzmir Yangını da çok önemli bir nokta. Sizce dizide yangın işlenirken hangi hassasiyetler göz önünde tutulmalı?


İzmir’in kurtuluşundan 4 gün sonra 13 Eylül 1922’de Büyük İzmir Yangını başladı ve üç günde rüzgarın da tesiriyle kentin dörtte üçünü, özellikle Hıristiyan mahallelerini kül etti. Büyük felaketti. Bu yangının gerçek örgütlü failleri, “İzmir İhtilalci Ermeni Komitesi” isimli, kent Türkler'in eline geçerse kenti yakacaklarına yemin etmiş olan teşkilatlı bir çete idi. Hıristiyan İtfaiye Kumandanı Paul Greskoviç, Amerikal Yüksek Misyon Şefi Mark Prentiss ve körfezdeki Fransız donanmasının kumandanı Amiral Dumesnil’in uluslararası raporlarına göre suçlu bu terör çetesidir. Burada asla Ermeni milletini suçlamamak gerekir. Onlar savaşın en acı sillesini yediler. Ama söz konusu çete suçludur. Türkiye düşmanlarının “Şehri Türk ordusu yaktı” iddiası ise palavranın daniskasıdır. “Vatanım Sensin” dizisinde İzmir yangını işlenecek ise, bunlara çok dikkat etmek gerek. Şehri ne Türkler, ne Yunanlılar, ne de Ermeni halkı yakmamıştır. Tek sorumlu ASALA benzeri, Taşnak türevi bir Ermeni çete yakmıştır. Aman dikkat!

[caption id="attachment_1587783" align="aligncenter" width="1200"]Vatanım Sensin dizisinin başrollerini Halit Ergenç ile eşi Bergüzar Korel paylaşıyor. Vatanım Sensin dizisinin başrollerini Halit Ergenç ile eşi Bergüzar Korel paylaşıyor.[/caption]

Bir yandan tarihten ders çıkartırken, diğer yandan da aynı denizin iki kıyısında, aynı güneşin altında yaşamını sürdüren Türk ve Yunan halkları arasındaki kalıcı barışın zedelenmemesi önem taşıyor. Gerçek anlamdaTürk-Yunan dostluğuna zarar vermeden hangi yöntemle sanat eserleri yaratılabilir?


Çok basit. 1919’da İzmir’in İşgali'nde veya günümüzde en gerçek Türk dostları Yunan komünistleridir. İzmir’in işgaline karşı çıkmışlardır. Bu bize örnek olmalı. Yunanlılar, Osmanlı egemenliğine karşı çıkarak isyan ettiler ve kendi ulus devletlerini kurdular. Saygı duymalıyız. Türkler de Yunan işgaline bir kurtuluş savaşı ile karşı çıktılar, zafere ulaştılar ve kendi ulus devletlerini kurdular. Bu iki eylem birbirine karşıt hareketler değil, paralel uluslaşma hareketleridir. İki ulus coğrafya olarak veya tarih olarak simetrik iki ulustur. Tam bu anda nice barışçı sanat eylemleri yapılabilir. Emek, sosyalizm ve karşılıklı iki yurdun yurtseverliği anlamında nice estetik ağırlığı olan senaryo bizi bekliyor. Eğer Emperyalizm izin verirse...

[old_news_related_template title="Vatanım Sensin'de Selma Ergeç sürprizi" desc="İlgiyle takip edilen Vatanım Sensin dizisinde yeni oyuncu sürprizi, Selma Ergeç'in Halide Edip Adıvar'ı canlandıracağı haberleri diziseverleri heyecanlandırdı. Peki Vatanım Sensin'in 10. bölümünde neler olacak?" image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2016/12/vatanim-sensin-selma-ergec.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/hayatim/magazin-haberleri/vatanim-sensinde-selma-ergec-surprizi-vatanim-sensin-10-yeni-bolumde-neler-olacak/"]