Doğalgazda yüzde 99 oranında yurtdışına bağlı olan Türkiye, dünyada ucuzlayan gaz fiyatlarını vatandaşa yansıtmıyor. Son 5 yılda doğalgaz ithalat faturası 40 milyar dolarlardan 16 milyar dolara kadar geriledi. Ancak devlet bu indirimi vatandaşa yansıtmadı. Tüm dünyada doğalgaz fiyatları gerilerken, Türkiye’de vatandaşlar pahalıya doğalgaz tüketmeye devam ediyor.
16 MİLYAR DOLARA KADAR DÜŞTÜ
Türkiye’nin ithal ettiği doğalgazı, Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ) dağıtım şirketlerine belirli bir bedel üzerinden satıyor. Dağıtıcılar da aldıkları doğalgazı üzerine kârlarını koyarak hanelere ve işyerlerine ulaştırıyor. BOTAŞ, Aralık 2012’de doğalgazın standart metreküpünü (Sm3) dağıtıcılara 0.7177 TL’den verdi. Aradan geçen süre içerisinde BOTAŞ’ın doğalgaz fiyatları 0.8484 TL’ye kadar çıksa da en son bu yılın ocak ayında bu fiyat 0.7636 TL oldu.
Aynı dönemde Türkiye’nin doğalgaz ithalat faturasına bakıldığında ise farklı bir tablo ortaya çıkıyor. Dünyada gerilemeye başlayan petrol ve doğalgaz fiyatlarının da etkisiyle Türkiye’nin doğalgaz faturasının azaldığı görülüyor. Son yıllardaki en büyük doğalgaz ithalatını 2012’de 42.3 milyar dolarla yapan Türkiye, doğalgaza 2015’te 24.8 milyar dolar, 2016’da ise yaklaşık 16 milyar dolar ödedi. Son 2 yılda bu kadar keskin düşüşler olmasına rağmen BOTAŞ büyük bir indirime gitme taraftarı olmadı.
Dolar kuru cinsinden de fiyatlara bakıldığında önemli bir indirim yapılmadı görülüyor. Sadece, son aylarda hızla artan döviz kurlarının 2016 doğalgaz fiyatlarını dolar cinsinden aşağı çektiği görüldü.
Hazine Müsteşarlığı’nın verilerine göre de Türkiye’nin doğalgaz ithalat faturası geriledi. Hazine’nin ‘Dünya ortalama mal fiyatları’ indeksine göre ‘mmbtu’ hesap birimiyle Türkiye 2012 yılında 11.5 dolara doğalgaz aldı. Bu rakam 2013’te 11.8, 2014’te 10.1, 2015’te 7.3 ve 2016’da 4.6 dolara kadar düştü.
İGDAŞ’LA FATURA KABARIYOR
Türkiye’nin en büyük perakende gaz dağıtıcı şirketi olan İGDAŞ’ın rakamlarına bakıldığında da vatandaşların ne denli pahalı doğalgaz tükettiği ortaya çıkıyor. 5.9 milyon abonesi olan İGDAŞ, 2012 yılında 0.7149 TL’den doğalgazın metreküpünü satıyordu. Tüm dünyada fiyatların dip yaptığı 2016 yılına gelindiğinde bu rakam 0.9329 TL’ye ulaştı. Vergi ve diğer giderlerin de eklenmesi ile birlikte fiyatlar 1 TL’yi aşıyor.
BOTAŞ’tan tarihi kâr
Son yıllarda genellikle zarar açıklayan BOTAŞ’ın 2015 yılında büyük kâr etmesi ise dikkat çekiyor. Faaliyet kârı olarak 2 milyar 357 milyon dolar açıklayan BOTAŞ’ın 2016’da da doğalgaz fiyatlarının ucuzlamasıyla benzer bir kâr açıklaması bekleniyor.
