Belediyelerden oturma izni alan yeni dairelerle, satışı yapılanlar arasındaki fark her geçen gün büyüyor. Arsa ve inşaat maliyetleri nedeniyle geliştiriciler üst gelir grubuna hitap eden konutlar  üretirken, orta ve düşük gelir grubundaki vatandaşların talebi karşılanamıyor. Yüksek fiyatlar nedeniyle yeni bir eve sahip olamayanlar ikinci el konut piyasasına yönelirken, birinci el konutlarda stok çoğalıyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayınladığı son verilere göre, Ocak 2013’ten, Eylül 2017’ye kadar geçen sürede yurt genelinde 3 milyon 549 bin 720 adet daireye yapı kullanma izin belgesi (iskan) verilirken, satışı yapılan birinci el konut sayısı 2 milyon 777 bin 725 adette kaldı. Böylece konut stokuna son 57 ayda 771 bin 995 adet daire eklendi. TÜİK, 2013’ten önceki döneme ait ilk satış ve ikinci el satış verilerine sahip olmadığı için halihazırda stokta toplam kaç konutun olduğu bilinmiyor.

METROPOLLERDE DURUM KÖTÜ

Metropollerde halihazırda inşaatı devam eden ve yapımına başlanılacak olan daireler de, dikkate alındığında konut stokunun daha da artması bekleniyor. Yılın ilk 9 ayında Türkiye genelinde yapı ruhsatı verilen konut sayısı yaklaşık 402 bin adet artış gösterirken, birinci el konutların satışının 42 bin adet artması bu beklentiyi destekliyor. Satılmayı bekleyen birinci el konutların oluşturduğu tablo, üç büyük şehirde daha ürkütücü bir hal alıyor. Ocak 2014 - Eylül 2017 tarihleri arasında İstanbul’da yaklaşık 200 bin, Ankara’da 50 bin, İzmir’de 65 bin adet konutun stoka eklendiği görülüyor.

İKINCİ EL TERCİH EDİLİYOR

Konut kredisi faiz oranlarının yeniden psikolojik sınır olan yüzde 1’in üzerine çıkması ve mevduat faizlerinin yükselmesi nedeniyle hem oturumcu hem de yatırımcı kitleye ulaşmakta zorlanan inşaat firmalarının yatırım iştahı sürüyor. Markalı konut üreticileri, müşterileri satış ofisine çekmek için peşinatsız, vade farksız veya düşük faizli bol taksitli ödeme seçenekleri sunarken, mahalle arasında kat karşılığı inşaat yapan müteahhitler ise portföylerindeki evlerine alıcı bulmakta zorlanıyor. Yüksek fiyatlar nedeniyle yeni bir eve sahip olamayanlar, ikinci el konut piyasasına yöneliyor. İlk 9 ayda 476 bin birinci el konut satılırken, satılan ikinci el konut adedi 554 bin oldu. Banka kredisiyle ev alanların sayısı 363 bin adette kalırken, peşin veya senetle ev alanların sayısı 667 bini aştı.

YÖNETMELİK ETKİSİYLE YÜZDE 32’LİK ARTIŞ

Yeni Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği’nin yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2017 tarihinden önce yapı ruhsatını almak isteyenler belediyelere koştu. Kentsel dönüşümde yüzde 25 ek emsal hakkını ortadan kaldıracağı ve yapılaşma koşullarında sınırlamalar getireceği için inşaat firmalarının yapı ruhsatı başvuruları 2017’nin ilk 9 ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 32 arttı. Ruhsat alınan bu binalardaki daire sayısındaki artış ise yüzde 57’yi buldu. Ocak - Eylül döneminde İstanbul’da 232 bin, Ankara’da 89 bin, İzmir’de ise 67 bin yeni konut için yapı ruhsatı alındı. Türkiye genelinde ilk 9 ayda 1 milyon 106 bin konut için yapı ruhsatı verilirken, geçtiğimiz yıl bu rakam 704 bin seviyesindeydi.