Soğuk havalarda içimizi ısıtıp boğazımızı yumuşatan bir çay sanırım herkese iyi hissettirir. Sıklıkla tercih edilen çay çeşitlerine yakından bakmadan önce: Bitki çaylarının beklenen etkiyi sağlayabilmesi için en başta doğru bitki türünün kullanılması gerekir aynı bitki türünün aynı familyadan olan başka türleri de vardır. Bitkinin kurutma, işleme, ambalajlama ve depolama şeklide etki kapasitesini etkileyen faktörlerdendir. Kaldı ki yetiştiği coğrafyanın şartları bile bitkilerin bileşiminde belirgin değişiklikler oluşturabilir. Bitkinin toplanma dönemi, sulama ya da toprak şartlarının bile bitki üzerinde etkileri vardır. Ama genel anlamda devam edersek:

PAPATYA ÇAYI

Mide bağırsak kasılmaları, hazımsızlık, şişkinlik, gaz şikayetlerini giderici ve sindirime yardımcı etkileri vardır. Yatıştırıcı ve kas gevşetici etkisiyle uykuyu kolaylaştırır, doğal bir antidepresan etki gösterir. Adet dönemi sancıları ve kasılmalarını hafifletir. Bakteri öldürücü ve üremesini baskılayıcı etkisiyle boğaz iltihaplarında yoğun demli haliyle gargara yapılabilir. Bu etki için : 1 fincan (100g) kaynatılmış su içerisine 5-10 gram papatya çiçeği atılarak 5-10 dk demlenir. Ağız ve boğaz içi bakterilerinde etkilidir.

KUŞBURNU ÇAYI

Karotenoitler, flavonoitler, pektinler, proantosiyanidinler, C ve E vitamini gibi etken maddeler içerir. Bu etken maddeler sayesinde soğuk algınlığı gibi enfeksiyonlu hastalıklar ya da romatizma, gut gibi yangılı hastalıklarda şikayetlerin azalmasına yardımcıdır. Kuşburnu antioksidan kapasitesiyle cilt yaşlanmasına karşı savaşır. İdrar arttıran ve müshilaj etkisiyle ödem atmaya ve kabızlığa karşıda etkilidir. Bu etki için: günde 3 defa 2 tutam parçalanmış meyve üzerine kaynatılmış şu eklenerek 10-15 dakika demlendikten sonra içilir.

IHLAMUR ÇAYI

Bazı bitki çaylarında bulunan uçucu yağ asitleri daha siz içerken rahatlamayı sağlar. Ihlamur çayı da bunlardandır. Özellikle soğuk algınlıklarında hastayı bezdiren öksürüğün hafiflemesinde etkindir. Ihlamur bileşimindeki müsilajlar ve flavonoidler sayesinde boğazdaki tahrişin onarımında ve iltihabın giderilmesine yardımcıdır. Ayrıca ağrı giderici ve balgam söktürücü etkisi de vardır. Bu etki için: günde 1-2 kez, 1,2 tutam ıhlamur çiçeği üzerine eklediğiniz taze kaynatılmış suda 15 dakika demlemeniz yeterlidir.

ADAÇAYI

Özellikle yetişkin bireylerde bilişsel fonksiyonların korunmasında etkilidir. Soğuk algınlığı oluşmadan önce tüketildiğinde koruyucu etkilidir. Hamilelik döneminde tüketimi önerilmez. Birçok çalışma adaçayı ekstratı alan sağlıklı yetişkinlerde hafıza, zihinsel işlevler ve modun da iyileştirme kaydetmiştir. Kolon ve kalp sağlığı içinde faydaları bulunur. Kullanım önerisi: günde 2-3 defa 1,2 tutam adaçayını üstü kapalı bir fincanda 5-10 dakika demleyin.

ZENCEFİL ÇAYI

Baharatlı tadıyla sevilen bir çay olan zencefil hastalıklara karşı savaşan antioksidanları ile çok sayıda bilimsel çalışmada yer almıştır. Artrit gibi ağrılı eklem hastalıklarında yangıyı azaltıcı etkisi saptanmıştır. Mide bulantısını hafifletici özelliktedir. Bunun dışında adet dönemi şikayetlerini hafifletici etkilidir. Diyabetik bireylerde kan şekeri kontrolü ve kan yağları üzerine de olumlu etkileri olabileceği varsayılmaktadır. Kullanım tavsiyesi: 1 tutam zencefili yeterli kaynatılmış su içinde 20 dakika demleyerek tüketin.