İnsanlar neden yalan haberlere, gerçeklere olduğundan daha fazla inanıyorlar ?
Nerden biliyorsun öyle olduğunu diyeceksin ?
Bu alanda yapılmış bütün araştırmalar bunu söylüyor.
( Yoksa bu da mı bir yalan haber ?!! )
Post-Truth yani “Hakikat Sonrası” denilen bu yeni çağın bu en güçlü özelliği, en çok da “siyasi propaganda” dönemlerinde ortaya çıkıyor.
Ve sadece iktidarlar eliyle birer yayın organına dönüştürülmüş gazete ve TV’lerde değil, sosyal medyanın en bilinen platformlarında da bu Fake News / Yalan Haber’ler hızla milyonlarca kişiye ulaşıyor.
Bu meselede ilginç olan şu; ne yazık ki insanların büyük bölümü ana akımda ve gazetecilik yapılan gazetelerde yer alan “gerçek bilgilere” değil,önünden akan sosyal medyadaki yalan haberlere inanıyor.
2-3 satırlı, genellikle şiddet ya da öfke içeren görsellerin ( çoğu yalan ) yer aldığı bu yalan haberler sayısız kez paylaşılıyor, yorumlanıyor.
Peki bilin bakalım daha çok hangi siyasi gruplar bu yalan haberleri üretmekte ve yaymakta çok yetenekli ve kararlı ?
Sağ eğilimli gruplar mı yoksa sol eğilimli gruplar mı ?
Siz düşünürken, ben yanıtı New York Üniversitesi Stern Kürsüsü Profesörlerinden Selçuk Şirin’in son kitabı “Bir Türkiye Hayali”nden aynen aktarıyorum :
“Özellikle Facebook üzerinden paylaşılan haberlere baktığınızda, gerçek haberlerle yalan haberlerin dolaşım hızı arasında bir uçurumun olduğunu görüyorsunuz.
BuzzFeed, 2016 ABD seçimleri sırasında bir hafta boyunca haber yayınlayan 9 Facebook sayfasını gözden geçiren detaylı bir analiz yapmıştı. Sağ görüşe ait 3, ana akımdan 3 ve sol görüşe ait 3 Facebook sayfasının ne kadar yalan haber yaydığına bakınca ortaya çok ilginç bir manzara çıkıyor.
İncelenen 3 ana akım medya sayfasında (CNN, ABC ve Politico) neredeyse hiç açıktan yalan haber paylaşılmamış. Bu güzel bir haber. Merkezin solunda bulunan 3 Facebook haber paylaşım sayfasında ise yayınlanan haberlerin yüzde 4,7’si açıktan yalan haber.
Merkezin sağında bulunan 3 Facebook haber paylaşım sayfasında ise yalan haber oranı solcu sayfaların neredeyse 3 katı: Yüzde 12,3. Yanineredeyse her 9 haberden biri aleni yalan olan haber kaynağı !”
Gördüğünüz gibi sağcı gruplar yalan haberi propaganda için kullanmakta çok daha mahir.
Elbette bu Amerika için geçerli bir veri, ama doğrusu ben Türkiye’nin çok farklı bir durumda olduğunu düşünmüyorum.
Hatırlayın, bu ülkede siyasi tarihimizde toplumsal hezimete yol açan büyük yalanları... en son olarak da Bezmi-alem Camii ve Kabataş yalanlarını, hangi kaynaktan yayıldıklarını...
Yine Amerika’dan başka bir bilgi daha aktarayım, bu siyasi odaklar yalan haberleri üretmek ve yaymak için belli yerlerde deyim yerindeyse “yalanhaber üsleri” kuruyorlar.
Son Amerikan Başkanlık seçimlerinde bir kasabada bir grup gencin sadece bu iş için “istihdam edildiği” ortaya çıkmıştı.
Yani, iletişim stratejileri ve - son günlerin duymaya bile tahammülüm olmayan moda deyimiyle – algı operasyonları Amerika’da geliştiriliyor, orada “icat ediliyor”.
Son 10 yıldır, Ergenekon kumpaslarından başlayarak bizde de yalan haber ve medya operasyonlarının halini biliyorsunuz.
Bugün de aynı taktik referandum için son hız devam ediyor.
AKP’nin çeşitli merkezlerinde “maaşlı troll ekipleri” çalıştırdığını artık hepimiz biliyoruz.
Peki, bu arkadaşlar bu işleri nereden öğrendi ?
Bu işlerin merkeze Amerika olduğuna göre, bugün “iadesini “ istedikleri, ABD’deki bir “üst akıl”dan olmasın sakın ?
Canım Kızım,
“Bir kadın, sallama çaya benzer. Kaynar suya girmeden ne kadar güçlü olduğunu tahmin bile edemezsiniz !” Eleanor Roosevelt
