Konunun uzun bir aradan sonra gündeme gelmesine, Amerikan NBC televizyonunun, “Trump yönetimi, Kaşıkçı cinayeti konusunda Türkiye’yi yatıştırmak için, Fethullah Gülen’i iade etme konusunu tartışıyor” haberi etkili oldu.
TRUMP YALANLADI...
Haber, önce ABD Dışişleri Bakanlığı, ardından da Adalet Bakanlığı tarafından yalanladı. Son olarak ABD Başkanı Donald Trump da iddiayı soran gazetecilere “Hayır, bu konuyu incelemeye almadık” diye yanıtladı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile anlaştığını, Türkiye ile ilişkileri geliştirmek istediğini de söyleyen Trump, Suudi Arabistan’ı ise, “yeni işler sağlamak ve ekonomik gelişme konusunda gerçekten hayranlık uyandıracak bir müttefik” olarak nitelendirdi.
ÇAVUŞOĞLU: “FBI, FETÖ KONUSUNDA ÇALIŞIYOR”
Ancak Trump’ın bu sözlerinin hemen ardından, Türk tarafından bir açıklama geldi. Resmi temaslar için New York’a giden Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Amerikalı mevkidaşı Mike Pompeo ile uzun ve kapsamlı bir görüşme yapacağını, görüşmede FETÖ elebaşı Gülen ile ABD’de bulunan diğer FETÖ’cülerin durumunun ele alınacağını açıkladı.
Gülen’in iadesi konusunda ellerindeki bilgileri ABD ile paylaşmaya devam edeceklerini belirten Çavuşoğlu, son zamanlarda FBI’ın bu yönde kapsamlı çalışmalar başlattığını belirterek,” FBI, ABD'de bu eli kanlı terör örgütünün bu ülkedeki ihlallerini incelemeye başladı. Yani kapsamlı bir soruşturma başlattılar ve bu kapsamlı soruşturmada daha bu aşamasında bu terör örgütünün değişik eyaletlerde Amerikan kanunlarını nasıl ihlal ettiğini, bankaları nasıl dolandırdığını, vergi kaçakçılığını nasıl yaptığını, bunu nasıl profesyonel yöntemlerle yaptığını ve kimleri nasıl kullandığını görmeye başladılar” dedi.
İADE ZOR, BELKİ SINIRDIŞI
Peki, 15 Temmuz darbe girişiminden beri gündemde olan, ancak geçen haftaya kadar sürüncemede kalan FETÖ elebaşısının ABD’den iade süreci mümkün olabilir mi? Amerikan hukuk sistemine bakıldığında, Gülen’in ABD’den Türkiye’ye iadesi zor görünüyor.
Çünkü, Türkiye’nin 15 Temmuz sonrasında, darbe girişiminin emrini bizzat Fethullah Gülen’in verdiğine ilişkin Amerikan Adalet Bakanlığı’na ilettiği kolilerce kanıt, bakanlık tarafından henüz işleme koyulmadı. Gülen’in iadesi için, Federal bir mahkemenin karar vermesi gerekiyor. Ancak bu davanın federal mahkemede açılması için ise, ABD Adalet Bakanlığı’nın elindeki, Türkiye tarafından iletilmiş kanıtları savcılığa iletmesi gerekiyor. Henüz bu gerçekleşmedi.
ABD’deki güçler ayrılığı ilkesi uyarınca, Amerikan Adalet Bakanlığı’nın kanıtları iletmesi halinde de, Federal mahkeme iade davası açıp açmayacağına, kanıtları inceledikten sonra karar veriyor. Mahkeme sonunda Gülen’in Türkiye’ye iadesine karar verilmesi halinde bile, FETÖ elebaşının Yüksek Mahkeme'ye itiraz hakkı bulunuyor.
Yüksek Mahkeme'nin de -ki bu süreç en az iki yıl sürüyor- iade kararı alması durumunda ise, son kararı siyasi otorite, yani Amerikan Dışişleri Bakanlığı veriyor. Mahkemelerin yabancı uyruklular için aldığı iade kararlarının uygulanıp uygulanmaması, ABD yasaları uyarınca Dışişleri Bakanlığı’na bırakılmış durumda.
FBI SORUŞTURMASI, SINIRDIŞI EDİLMESİNE YOL AÇABİLİR
Ancak ABD’de “kalıcı oturma izni” sayesinde kalabilen Gülen için, sınırdışı edilme olasığılı da var. ABD’ye 1999 yılında giden Gülen, bu ülkede kalıcı oturma iznini, ABD’nin iki büyük kurumunu, İç Güvenlik Bakanlığı ile CIA’yı karşı karşıya getiren bir dava sürecinin ardından kazanmıştı.
2006 yılında FETÖ elebaşının yaptığı, Amerikan göçmenlik yasaları çerçevesinde ‘I-140’ kategorisinden kalıcı oturma izni başvurusu, CIA’in dosyaya destek vermesi sonucu mahkeme tarafından kabul edilmişti. ‘I-140’ başlıklı kalıcı oturma izni ABD tarafından “sıra dışı yeteneğe sahip yabancı uyruklulara” veriliyor. oturma izni konusundaki başvuru o dönemde Fethullah Gülen’in eğitim konusundaki çalışmalarının “üstün başarı içerdiği” öne sürülerek yapılmıştı. Ancak başvuruyu inceleyen ABD İç Güvenlik Bakanlığı, Gülen’in dosyasındaki “başarılarının”, yeterli olmadığına hükmederek, başvuruyu reddetmişti.
FETÖ elebaşının konuyu mahkemeye taşıması üzerine ise, İç Güvenlik Bakanlığı’nın “reddedilsin” tezine karşılık, CIA’nin sahip çıktığı Gülen, mahkeme kararıyla oturma iznini almayı başarmıştı.
FBI SORUŞTURMASI, OTURMA İZNİNİN İPTALİNE YOL AÇAR MI ?
ABD’nin FETÖ elebaşını Türkiye’ye doğrudan iadesinin pek mümkün görünmediğini fark eden Türkiye, son dönemde taktik değiştirmiş görünüyor. İade yerine, Gülen’in ABD’den sınırdışı edilmesi, gideceği ülke ile yeni bir iade sürecinin başlatılması, Ankara’nın oyun planları arasında yer alıyor.
Nitekim, Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu’nun bahsettiği, FBI’ın ABD’deki Gülen okulları konusunda başlattığı, aralarında kara para aklamadan, usülsüz işçi çalışmaya, usulsüz para toplamaya kadar varan suçların yeri aldığı soruşturma dosyasının, FETÖ elebaşısının ABD’den çıkarılmasına yol açabilme ihtimali bulunuyor.
