Temel Eğitimden Ortaöğretime Geçiş (TEOG) sistemi yerine, 5 Kasım’da adrese dayalı yerleştirme sistemi geldi. Ancak, velilerin temel endişesi, çocuklarının istediği okul türüne yerleştirilememesi olmuştu. Veliler, bu endişelerinde haklı çıktı. Çünkü İstanbul’un merkezi ilçelerinden biri olan ve tam 440 bin kişinin yaşadığı Kağıthane’de sadece 2 Anadolu lisesi bulunuyor. Buna karşın, aynı ilçede 8 meslek, 6 da imam hatip lisesi var.

Ancak sorun sadece Kağıthane’de bulunmuyor. Eğitimde son 15 yılda hem okul türü sayısında hem de özel okul sayısında ciddi değişim yaşandı. Milli Eğitim Bakanı’nın Milli Eğitim Komisyonu’nda yaptığı sunumda yer alan verilere göre, Türkiye’de 2017-2018 döneminde 2 bin 439 tane Anadolu lisesi var. mesleki ve teknik Anadolu lisesi sayısı 2 bin 537. Bu rakamlara göre, Türkiye’de en fazla meslek lisesi var. Anadolu lisesi ile arasındaki fark, 95. Buna karşılık Anadolu Lisesi öğrenci sayısı 1 milyon 362 bin 229 iken, meslek lisesi öğrenci sayısı 1 milyon 386 bin 642.

Okul rakamlarında en ciddi yükseliş ise Anadolu imam hatip liselerinde yaşandı. 2002-2003 döneminde 440 olan imam hatip lisesi sayısı, 2017-2018 döneminde bin 485 oldu. Öğrenci sayısı da 64 bin 534’ten 521 bin 57’ye yükseldi.

ÖĞRENCİLER ANADOLU LİSESİ İSTİYOR


Bununla birlikte ortaöğretim öğrenci dağılımına bakıldığında yüzde 54.46 ile en büyük pay genel ortaöğretimin. MEB’in rakamlarına göre, resmi ve özel liselerde öğrenim gören 5 milyon 398 bin öğrencinin yüzde 54.46’sı genel ortaöğretime, yüzde 33.67’si meslek lisesine, yüzde 11.87’si de imam hatip liselerine gidiyor. Bir başka deyişle, meslek lisesi sayısı fazla olmasına rağmen, öğrenciler bu lise türünü tercih etmiyor.

MESLEK VE İMAM HATİP KONTENJANLARI BOŞ


Milli Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı’nın CHP’li Atilla Sertel’in soru önergesine verdiği yanıta göre, 2017-2018 eğitim öğretim yılı için resmi fen lisesi kontenjanı 33 bin 810, Anadolu lisesi kontenjanı 347 bin 500, mesleki ve teknik Anadolu lisesi kontenjanı 666 bin 259 ve Anadolu imam hatip lisesi kontenjanı 194 bin 674.

Meslek lisesi kontenjanı Anadolu lisesi kontenjanına göre neredeyse iki katı açılmasına karşın, bu kontenjanların da boş olduğu ortaya çıktı. Bu hafta CHP Bursa Milletvekili Ceyhun İrgil’in soru önergesini yanıtlayan Milli Eğitim Bakanlığı’nın verilerine göre, fen lisesi kontenjanları yüzde 100 doldu. Anadolu lisesi kontenjanı doluluk oranı yüzde 98 olarak gerçekleşirken, Anadolu imam hatip kontenjanlarının yüzde 69’u, meslek liselerinin kontenjanı da yüzde 45 boş.

tablo

YOKSUL ÇOCUKLAR MESLEK YA DA İMAM HATİPLERE, ZENGİNLER ANADOLU LİSESİ’NE


Yeni lise geçiş sisteminde ise adrese dayalı yerleştirme yapılacak. Ancak burada de en büyük sorun her ilçede öğrencilerin isteği doğrultusunda yerleşebilecekleri okul türünün olup olmadığı. İlçelere göre okul türü sayısına bakıldığında çok farklı sonuçlar ortaya çıkıyor. Gelir düzeyi düşük olan ilçelerde meslek ve imam hatip sayısı Anadolu lisesi sayısına göre fazlayken, gelir düzeyi yüksek olan ilçelerde Anadolu lisesi sayısı fazla. Örneğin Türkiye’nin en zengin kesiminin yaşadığı ve nüfusu 919 bin olan Ankara Çankaya’da 30’un üzerinde Anadolu lisesi varken, imam hatip sayısı sadece 3. Meslek lisesi sayısı da 20. İlçede ayrıca 2 fen, 2 sosyal bilimler ve bir de güzel sanatlar lisesi var. Gelir düzeyi düşük olan ve 517 bin kişinin yaşadığı Sincan’da ise toplam 14 meslek, 7 Anadolu ve 6 imam hatip lisesi bulunuyor.
İstanbul’da Kağıthane örneği dışında, sosyoekonomik düzeyi düşük olan ilçelerden 325 bin kişinin yaşadığı Sultanbeyli’de 3 Anadolu lisesi varken, 5 imam hatip, 7 tane de meslek lisesi bulunuyor. Buna karşılık sosyoekonomik durumu yüksek olan 222 bin kişinin yaşadığı Bakırköy’de 9 Anadolu, 5 meslek ve 1 tane imam hatip, 189 bin kişinin yaşadığı Beşiktaş’ta ise 8 Anadolu, 8 meslek ve 2 imam hatip lisesi var.
İstanbul’da sosyoekonomik düzeyi düşük olan ilçelerde 795 bin kişinin yaşadığı Esenyurt’ta 5 Anadolu, 8 meslek, 7 imam hatip lisesi, 452 bin kişinin yaşadığı sosyoekonomik düzeyi yüksek olan Kadıköy’de ise 12 Anadolu, 8 meslek, 4 imam hatip, 1 fen, 1 de güzel sanatlar lisesi var. AKP dönemiyle birlikte oluşan ve 369 bin nüfuslu Başakşehir ilçesinde 4 Anadolu, 7 meslek, 8 de imam hatip lisesi var.

'ÇOCUKLARIMIZIN GELECEĞİ KARARTILACAK'


Eğitimci, Eğitim-Sen Eski Başkanı Kamuran Karaca: 4+4+4 eğitim modeli dayatmasıyla zaten çocukların dinsel eğitime yönlendirilmesi hedefleniyordu. Bu amaçla da özellikle büyük kentlerde, şehir merkezlerinde sayı olarak imam hatip okulları Anadolu liselerinin önüne geçirildi. Ama veli ve öğrencilerin imam hatip okullarını zorla da olsa tercih etmedikleri görüldü. Bunun üzerine 2016’da MEB adrese dayalı kayıt için düzenleme yaptı. Ama çocuklar kayıt yaptıramadı. Çünkü meslek ve imam hatiplere yönlendirilmişlerdi. Bu da büyük tepki almıştı. Okullar dolmayınca bu son düzenleme yapıldı. Dünya başka bir yere giderken, bilimle, fenle geleceği donatmaya çalışırken, bu eğitimde arka bahçe yaratma isteğidir. Hiçbir olumlu yön göremiyoruz. Bu uygulamayla çocuklarımızın ve ülkenin geleceği de karartılmış olacaktır.

DEZAVANTAJLI YOKSUL ÖĞRENCİLERİ ETKİLEYECEK


Eğitimci/Yazar İlhan Sevin: Yeni açıklanan mevcut ortaöğretime geçiş sistemi dezavantajlı ve yoksul öğrencileri olumsuz etkileyecek gibi. Nüfusu yoğun olan bölgelerde okul ve derslik sayısı yeterli değil. Öğrenciler istediği okullara yerleşmediği durumda ne yapacaklar? Sadece “sen şu okula gitmek zorundasın” diyerek, öğrencilerin tercih hakkını ortadan kaldırmanın doğru olmadığını düşünüyorum. Bu durumda olan öğrenciler, kontenjan boşluğu olan meslek lisesi ya da imam hatip liselerine mi gidecekler? Çocuğunu özel okullara gönderemeyen ve sınavla alan liselere yerleştiremeyen aileler için eğitim göçü mü başlayacak? Birde okul başarı puanının devre dışı kalması da ayrıca değerlendirilmesi gerekir diye düşünüyorum. Evine yakın okula yerleştirme yapılırken not kriterinin göz önünde bulundurulması hem öğrencilerin okul derslerine yoğunlaşmalarını sağlardı hem de daha objektif bir yerleştirme süreci sağlanmasına neden olurdu.