Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Türkiye, Arjantin ve Brezilya para birimlerinin dolardaki değer artışı karşısında artan baskı altında olduğunu belirtti. Fitch dün dolardaki değer artışının gelişmekte olan ülkeler, bu ülkelerdeki şirketler ve bankalar üzerindeki etkilerinin değerlendirildiği bir rapor yayınladı. Raporda, “ABD Merkez Bankası’nın (FED) Aralık 2015’te faiz artırma döngüsüne girmesinin ardından dolar şaşırtıcı şekilde zayıf seyretti. Ancak ABD Hazine tahvil getirilerinin nisan sonunda yüzde 3’ü görmesiyle değer kazanmaya başladı. Başta Arjantin, Türkiye ve Brezilya olmak üzere bazı ülkeler para birimleri üzerinde artan baskı hissetti” denildi.

Borç hacimleri ve yatırımcı ilgisi baz alınarak seçilen 20 gelişmekte olan ülkenin değerlendirildiği raporda, para politikasında sıkılaşmanın kamu, bankacılık ve şirketlerde yarattığı kırılganlık ele alındı.

foto

19.3 TRİLYON DOLARLIK BORÇ

En kırılgan ülkelerin Ukrayna, Türkiye ve Arjantin olduğu belirtilirken, analizlerin daha yüksek kredi notuna sahip ülkeler için riskler olduğunu ortaya çıkardığı da vurgulandı. Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Peru ve Kazakistan’ın dış borçlanma araçlarına bağımlılığının yüksek olduğu belirtildi.
Raporda geçen yıl gelişmekte olan piyasalardaki güçlü büyümeyi destekleyen, zayıf dolar ve yükselen emtia fiyatlarının şimdi etkilerini yitirmeye başladığı bildirildi.

Fitch’in raporunda FED’in faiz oranlarını yükseltmesi ve merkez bankalarının gevşek para politikalarını sıkılaştırması ile birlikte gelişmekte olan ülkelerdeki yatırımcıların daha zorlu ekonomik ve finansal şartlarla karşı karşıya kalacağı vurgulandı. Raporda yer alan verilere göre gelişmekte olan ülkelerin ihraç ettiği borçlanma araçları stoku geçen 10 yılda 5 trilyon dolardan, 19.3 trilyon dolara yükseldi.

Gelişen piyasalar 2008’den daha kötü bir durumda


Harvard Üniversitesi ekonomisti Carmen Reinhart, gelişen piyasaların şu an, 2008 finansal krizinde olduğundan daha kötü bir halde olduğunu belirtti. Reinhart, özellikle Arjantin, Endonezya ve Türkiye piyasalarının oldukça sıkıntılı bir dönemden geçtiği bir ortamda, yatırımcıların gelişen piyasalara daha temkinli yaklaşmaya başlamaları durumun daha da vahim bir hal almasına neden oldu. Borçlar, gelişen ülke ekonomileri için en büyük sorunu oluşturuyor. Gelişen ülkelerin kredileri, 2017’nin sonunda 3.7 trilyon dolara ulaştı. Bu rakam, 10 yıl önce, sadece 1.5 trilyon dolarla sınırlıydı. Ancak, gelişen ülke ekonomilerinin henüz 2008 seviyelerinden uzakta olduğu belirtiliyor.

Vatandaş zirveye rağmen dolar aldı


Merkez Bankası’nın dövizdeki yükselişe karşı “gerekli tedbirlerin alınacağı’ yönündeki açıklamasından sonra kısmen gerileyen kurlar beklenen adımların atılmaması ile yeniden hareketlendi. Kurların zirveyi test ettiği günlerde yerli yatırımcıların döviz talebi de devam etti. Yurtiçinde yerleşiklerin yabancı para cinsinden mevduat ve fonları, 11 Mayıs ile biten haftada 1.33 milyar dolar artışla 165.08 milyar dolara yükseldi. Analistlerin bir kısmı Merkez Bankası’nın 7 Haziran’ı bekleyeceğini düşünürken, bir bölümü ise bu tarihi beklemeden olağanüstü toplanabileceğini ifade ediyor. Belirsizliğin etkisi ile dolar gün içinde 4.4602 liraya, Euro ise 5.2757 liraya kadar çıktı. Dolar günü 4.4550, Euro ise 5.2580 liradan tamamladı. Borsa İstanbul günü  yüzde 0.28 kayıpla 101.869 puandan kapattı.