Elektrik üretim ve dağıtımında yapılan planların tutmaması, bu sektörde faaliyet gösteren şirketlerin iflasla karşı kaşıya kalmalarına neden oluyor. Yurtdışından aldıkları döviz kredileri ile Türkiye’de elektrik dağıtım işine giren şirketler, hızla artan döviz kurları nedeniyle zor günler yaşıyor. O dönem çok popüler olduğu için yüksek miktarda döviz kredisi alarak sektöre giren birçok girişimci, şimdi borçlarını ödeyebilmek için bankalarda yapılandırmayı bekliyor. Bunların arasında önde gelen grupların da olduğu belirtiliyor.

Kur artışının yanı sıra hedeflenen tüketime ulaşılamaması şirketleri zorlayan faktörler arasında geliyor. Petrol ve doğalgaz fiyatlarının son yıllarda küresel piyasalarda gerilemesi de elektrik fiyatlarında hedeflenen artışın önünü kesti. 2018’de 6-8 sent aralığında olması beklenen kilovatsaat ücretinin 4 sent civarlarında seyretmesi de sektörü zorlayan bir diğer neden olarak dikkat çekiyor.

TALEP DÜŞÜK KALDI

En son Bereket Enerji’nin 4 milyar dolarlık borcunu yapılandırdığı elektrik dağıtım sektöründe çok sayıda şirketin yapılandırmaya gitmesi bekleniyor. Bereket Enerji’nin dağıtım şirketleri Türkiye’nin yüzde 10’nuna elektrik dağıtım hizmeti sunuyor. Bu nedenle yaşanan sorun, sektörün geleceği hakkında endişelere neden oluyor. Sektörün toplam borcu 57 milyar dolar civarında.  Elektrik tüketimi 2016’da yüzde 5.1, 2017’de de yüzde 5.6 arttı. 10. Kalkınma Planı’nda tüketimin yıllık yüzde 6, Türkiye Elektrik İletim AŞ’nin (TEİAŞ) çalışmalarında ise yıllık yüzde 5.8 artacağı açıklandı. Ancak uzmanlar, bu artış planlarının gerçeği yansıtmadığını söylüyor. TEİAŞ’ın, 2016 Aralık’ta yayınladığı 2017-2026 dönemini içeren raporda yıllık talep artışının en fazla yüzde 4.3 olacağı belirtiliyordu. Ancak bu rapor yayınlandıktan sonra Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın (ETKB) uyarısı sonrası TEİAŞ hedefleri revize ederek, yıllık artışın en fazla yüzde 5.5-6 olacağını açıkladı.

Makine Mühendisleri Odası Enerji Çalışma Grubu’na göre, elektrikte talep, sayıları 4 milyona yaklaşan Suriyeliler, AVM’ler ve kış saati uygulaması terk edilmesine rağmen istenilen seviyede artmadı. 2017’de 3 bin 690 kilovatsaat olan kişi başı yıllık enerji tüketiminin, 2020’de 5 bin, 2023’te de 6 bin kilovatsaate çıkması hedefleniyor.

elektrik

Kapasite fazlalığı var


2017 sonu itibarıyla Türkiye’nin toplam kurulu güç kapasitesi 85 bin 200 megavat. Nükleer santraller hariç yapım aşamasındaki projelerin gücü ise 21 bin 257 megavatı buluyor. Lisans almaya hak kazanmış, ön lisans almış ve değerlendirme aşamasındaki projeler de eklendiğinde 2017 yıl sonu itibarıyla toplam proje stoku 127 bin 693 megavata ulaşıyor. 2023 yılı hedefi ise 125 bin megavat. Bu tablo çok ciddi bir kapasite fazlalığı olduğunu gösteriyor. Bu fazlalık varken nükleer gibi yeni yatırımlar ve tüketimin artmaması ile daha fazla arz fazlalığı ortaya çıkacak.