Son 15 yılda dev holdinglerin milyar dolarlık yatırımlara imza attığı enerji projeleri, borç batağında. Enerji sektörü, imalat, toptancılık ve inşaattan sonra en çok banka kredisi alan dördüncü sektör konumuna yükselirken, enerji sektörüne 2003’ten bu yana yapılan 95 milyar dolarlık yatırımın 51 milyar doları, hâlâ ödenmesi gereken borçlardan oluşuyor. Uzmanlar, sektörü patlamaya hazır bir bombaya benzetirken, TL’de yaşanan değer kaybının şirketlerin maliyetleri üzerinde büyük bir baskı yarattığına dikkat çekiyor.

MALİYETLERE YETİŞEMEDİLER

Sektörün önde gelen temsilcilerinin görüşlerine yer veren bir analizi web sitesinde yayınlayan  Bloomberg, Türk enerji üreticilerinin bankalar açısından en büyük risklerden birini oluşturduğuna dikkat çekti. Habere göre, enerji üreticileri son 15 yıldır birçok projeye milyarlarca dolarlık yatırım yaparken, liranın değerinin hızla düşmesi ve yaşanan kayıpların elektriğin fiyatının yükseltilerek telafi edilememesi, bazı enerji firmalarının dolar üzerinden olan borç ödemelerinden daha az gelir elde etmelerine yol açıyor. 2010 yılından bu yana Türk Lirası’nın dolar karşısındaki değerinin yüzde 69 oranında azaldığına dikkat çekilirken, TÜSİAD Baş Ekonomisti Zümrüt İmamoğlu, konuyu şöyle değerlendirdi:

YILLIK 4 MİLYAR DOLAR

“Döviz şoku nedeniyle maliyetler yükselirken bir yandan da şirketler buna ayak uydurabilecek şekilde fiyat ayarlaması yapamıyor. Bunun nedeni, mali sorunlara yol açan devlet kısıtlamaları ve fiyat tavanı uygulamaları.” Enerji sektörüne 2003’ten bu yana yapılan 95 milyar dolarlık yatırımın 51 milyar doları, hâlâ ödenmesi gereken borçlardan oluşuyor. Elektrik Üreticileri Birliği Başkanı Cem Aşık, enerji satın alma anlaşmaları olmayan enerji şirketlerinin her yıl bankalara yaklaşık 3 milyar dolarlık borç ödemek zorunda olduğunu, bunun da elde ettikleri nakit gelirden yaklaşık 2.5 milyar dolar daha fazla olduğunu kaydetti.

6.1 milyar dolar yapılandırmada


Elektrik Üreticileri Birliği verilerine göre, satın alma garantileri ya da hükümetle uzun vadeli anlaşmaları olan üreticiler, bankalara yıllık yaklaşık 4 milyar dolarlık ödeme yapmak durumunda. Öte yandan Bloomberg, enerji firmalarının aldığı kredilerin en az 6.1 milyar dolarlık kısmının yeniden yapılandırma içinde olduğunu öne sürdü.

Elektrikte, çark dönmüyor


Bazı elektrik dağıtım şirketlerinin kulislerde, finansman sorunu ve borçlarını çevirme konusunda, büyük sıkıntı yaşadığı konuşuluyor. Dağıtım şirketlerinin, bu hafta içinde yayımlanan kararname ile Elektrik Üretim A.Ş, ile birleştirilen Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş’ye (TETAŞ) olan birikmiş borçlarının 1.3 milyar TL ile tarihi bir düzeye ulaştığı, bazı dağıtım şirketlerinin, döviz kurunun yükselmesi ve işletme maliyetlerinin artması nedeniyle son dönemde TETAŞ’a borçlarını ödeyemediği gelen haberler arasında. Enerji bürokrasisinin ise sektörde daha derin yeni bir soruna yol açmamak için tahsilatı hızlandırmaya çalıştığı belirtiliyor.