Fazla çalışma veya halk arasında bilinen adıyla fazla mesai işçi ve işveren arasındaki en önemli anlaşmazlıklardan birisidir. Ve bu konuda açılan davalar oldukça fazladır. Peki fazla mesai nedir? Fazla mesai ücreti nasıl hesaplanır? Bilmek için haberimizi okumanız yeterli...

FAZLA MESAİ NEDİR?

Bir iş yerinde haftalık çalışma süresini aşan çalışmalar fazla mesai anlamına gelmektedir. İş Kanununa göre haftalık çalışma süresi 45 saattir. 45 saati aşan çalışmalar fazla mesai olarak değerlendirilir.

Bir işçi hangi şartlar altında olursa olsun günde 11 saatten fazla çalışılamaz, çalıştırılamaz. İşçinin rızası olsa bile 11 saatten fazla çalışmaya izin verilmez.

18 yaşını doldurmamış, sağlık durumları çalışmaya elvermediği tespit edilen, hamile, yeni doğum yapmış ve çocuk emziren işçiler ve kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçiler fazla mesai yapamazlar.

[old_news_related_template title="İşçi ya da asgari ücretli çalışma saatleri ve haftalık çalışma süreleri..." desc="Çalışan ile işveren arasında ihtilaflara yol açan çalışma süreleriyle ilgili neleri bilmeniz gerekiyor? Haftada kaç saat çalışmalısınız? Tüm yanıtları haberimizde bulabilirsiniz..." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2018/04/iecrop/yaz-saati-1_16_9_1522041407_16_9_1522907743.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2018/ekonomi/isci-ya-da-asgari-ucretli-calisma-saatleri-ve-haftalik-calisma-sureleri-2330886/"]

FAZLA MESAİ İLE İLGİLİ İŞ KANUNU

Fazla mesai 4857 sayılı İş Kanunu’nun 41. maddesinde düzenlenmiştir. Ayrıca kanunun 42. ve 43. maddleri zorunluluk durumları ile ilgili düzenlemeleri içerir.

Ayrıca fazla çalışma ile ilgili detayların bulunduğu; 06.04.2004 tarihli Resmi Gazete’de “İş Kanununa İlişkin Fazla Çalışma Ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği” olarak yayımlanmıştır

İşçi ve işveren işin başladığı dönemde imzaladıkları iş sözleşmesinde işçinin alacağı ücrette karar kılarlar. Bu ücret, İş Kanunu’nda belirtilmiş olan haftalık maksimum çalışma süresine kadar olan çalışmaların karşılığıdır.

İş Kanunu’na göre bir işyerinde haftalık çalışma süresi, en fazla 45 saat olarak belirlenebilir. Dolayısıyla “asıl ücret” ya da “çıplak ücret” sadece çalışma karşılığı alınan ücrettir. Ve bu en fazla 45 saatlik çalışmayı kapsamaktadır. 45 saati aşan çalışmalar, “fazla çalışma” olmaktadır ve fazla çalışma için de, işveren, işçiye ayrıca bir ücret hesaplayarak ödeme yapar.

FAZLA MESAİ ÇALIŞMA ÜCRETİNİN HESAPLANMASI

Haftalık 45 saati aşan çalışmalarda, çalışılan her fazladan saat için ödenecek ücret % 50 zamlı ödenmelidir.

Şimdi bunları örneklerle görelim; Öncelikle fazla mesai yapan işçinin saatlik ücretini bilmek önemlidir. İşçinin asgari ücretle çalıştığını varsayımından yola çıkarsak, asgari ücret 2018 yılında brüt 2.029,50 TL'dir. İşçinin bir aylık kazancı olan asgari ücretin saatlik tutarını bulmak için, 1 aylık çalışmanın saatlik değerini ifade eden 225 saate bölünür

Saatlik Ücret = 2.029,50 / 225 = 9,02 TL'dir

Fazla mesai için ücretin % 50 zamlı halini bulmak gerekir. Bunun içinde yukarıda bulduğumuz saatlik ücreti 1,5 ile çarpmak gerekiyor.

% 50 zamlı ücret = 9,02 x 1,5= 13,53 TL'dir

Fazla mesai ücretini bulmak için 45 saatin üzerinde çalışılan saatleri % 50 zamlı olarak hesaplıyoruz.

Fazla mesai= 50 – 45 = 5 saat

5 saat x 13,53 TL= 67,65 TL fazla mesai ücreti ödenecektir.

Haftalık 45 saatin altında kalan fazladan çalışmalarda ücret % 25 zamlı hesaplanmalıdır.

Örneğin, haftada 40 saat çalışılan bir iş yerinde bir hafta 43 saat çalışmış olan 3.000 TL ücretli işçinin fazla mesai ücretini hesaplamak için yine önce işçinin saatlik ücretini bulup % 25 zamlı hesaplayarak fazla mesai yaptığı süre ile çarpılır.

Burada saatlik ücret bulunurken, haftalık 45 saat çalışan işçilerde olduğu gibi 225 saate bölünmez. Yani işçi, iş sözleşmesi yapılırken ücretini, haftalık 40 saatlik çalışma karşılığında anlaşmış. İş Kanunu’na göre işçi 6 iş günü çalışarak hafta tatilini hak eder. Haftada 5 gün de çalışsa, saatlik ücreti 6 gün çalışmış gibi hesaplanır.

Bu noktadan hareketle, haftalık çalışma süresinden işçinin saatlik ücretini buluruz. İşçinin bir aylık kazancının saatlik tutarını bulmak için 1 aylık çalışmanın saatlik değerini ifade eden saate bölmemiz gerekir.

Günlük çalışma saati = Haftalık çalışma 40 saat / 6 gün = 6,667 saat.

1 aylık çalışma saati = 6,667 x 30 gün = 200 saat

Saatlik ücret = 3.000 / 200 = 15 TL'dir

Fazla mesai için ücretin % 25 zamlı halini bulmak için 1,25 ile çarpıyoruz.

% 25 zamlı ücret = 15 x 1,25 = 18,75 TL'dir.

Fazla mesai ücretini bulmak için 40 saati aşan ama 45 saatin altında kalan saatleri % 25 zamlı hesaplıyoruz.

43 – 40 = 3 saat

3 saat x 18,75 TL= 56,25 TL'dir.

[old_news_related_template title="Yıllık izin süreleri İş Kanunu'nda kaç gündür? SGK izin yönetmeliği" desc="Yaz döneminin yaklaşması ve erken rezervasyon kampanyalarının başlaması ile çalışanlar yıllık izin sürelerini hesaplamaya başladı. Yıllık ücretli izin hakkı İş Kanununa tabi olarak çalışan işçilere uygulanır. Bunun için işçinin iş sözleşmesine dayanarak bir işte ücret karşılığı çalışması gerekir. Yıllık izin nedir? İş Kanunu yıllık izin süreleri ne kadar? Yıllık ücretli izin yönetmeliği ne diyor? Tüm detayları buradan öğrenebilirsiniz" image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2018/03/iecrop/tatil_16_9_1522141881.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2018/ekonomi/yillik-izin-sureleri-is-kanununda-kac-gundur-sgk-izin-yonetmeligi-2313228/"]