HADİ İPUCU SORUSU: KUDÜM, REBAB VE BENDİR NEDİR?
CEVAP: VURMALI ÇALGI
KUDÜM NEDİR?
Kudüm adı Azerice “uzak yoldan gelme , bir yere ayak basma” anlamına gelir. Dinî ve din dışı musikimizde kullanılan vurmalı sazların en önemlisidir. Biri büyük , diğeri biraz daha küçük olan döğme bakırdan yapılmış bakırdan yapılmış tas şeklinde iki parçadan meydana gelmiştir. Ölçü olarak ; ağız çapı büyükte 32 cm., küçükte 30 cm., yükseklik ise 16 cm. uygun olarak kabul edilir. En iyi ses deve derisinden alındığı için , genellikle bu tür deri kullanılır.
REBAB NEDİR?
Rebap Türkiye, İran, Arabistan, Kuzey Afrika, Afganistan, Pakistan, Hindistan ve Cava gibi ülkelerde çeşitli benzer biçimleri olan mızraplı ya da yaylı çalgıların ortak adıdır. Bunların bazıları hem yayla hem de mızrapla çalınabilme özelliğine sahiptir. Tam olarak ortaya çıkış tarihi bilinmemekle beraber Evliya çelebi ünlü seyahatnamesinde rebabın Süleyman Peygamber huzurunda çalındığını yazmıştır. Bu inanç; rebabın eskiliğini İ.Ö 3800 lerin Sümer topluluğuna kadar götürür. Yine Evliya Çelebi Hz.Muhammed’in ilk eşi Hz.Hatice ile evlenmesinden bahsederken düğününde çalınan çalgılar arasında rebabı da anıyor.
BENDİR NEDİR?
Bendir, Klasik Türk müziğinde kullanılan başlıca vurmalı ritim çalgılarından biridir. Zilsiz büyük def, nakkare ve kudümle birlikte kullanılır. Derisinin iç yüzüne boydan boya gerilen kiriş sayesinde aynı anda iki değişik tını çıkarabilir. Bendir, Klasik Türk müziğinde ve özellikle Mevlevi Türk Tasavvuf Musikisinde daire veya def adıyla bilinen vurmalı çalgının Mağrip ülkelerine (özellikle Fas ve Cezayir'e) özgü biçimidir. Mağrip Arapçasından alınan bendir adı Türkiye'de 1980'lerden sonra yaygın kullanıma kavuşmuştur.
