Emekli Mülkiye Müfettişi Mahmut Esen, vatandaşa kesilen elektrik, su ve doğalgaz faturalarıyla ilgili ilginç bir araştırma yaptı. Geçmişte kaymakamlık, belediye başkanlığı, vali yardımcılığı, mülkiye başmüfettişliği gibi üst düzey görevlerde bulunan emekli denetim elemanı Esen, Ankara’daki evine 14 yıl boyunca gelen tüm elektrik, su ve doğalgaz faturalarını tek tek biriktirip analiz etti.

DOLAR KURU DA ARTTI

Esen’in aynı dönemdeki dolar kuru ve TÜFE verilerini de değerlendirdiği analiz sonuçlarına göre; 14 yılda elektrik faturaları 3 kat, doğalgaz 3.6 kat, su 4 kat zamlandı. Aynı dönemde kişi başına gelir sadece yüzde 37 arttı, dolar kuru 2.9 kat, enflasyon da 3.17 kat yükseldi. 2006 yılında 15 santim olan elektrik faturalarının uzunluğu 2018’e gelindiğinde iki kat artarak 30 santime çıktı. İşte elektrik, su ve doğalgaz faturalarındaki acı tablo:

ENFLASYONUN ÜSTÜNDE

Ankara Su ve Kanalizasyon İdaresi (ASKİ), 2004 Ocak ayında konutların kullandığı 1 metreküp su için 1,05 lira su bedelinin haricinde 53 kuruş atıksu bedeli, 34 kuruş şebeke yolu bakım ücreti, 28,5 kuruş KDV ve 1 kuruş Çevre Temizlik Vergisi olmak üzere toplam 1 lira 97 kuruş tahsil ediyordu. 2018 yılının ocak ayına gelindiğinde aynı miktardaki suyun bedeli diğer kalemlerle birlikte 4 kat artışla 7 lira 88 kuruşa yükseldi. Aynı dönemde dolar kuru 2.9 kat artarak 1.3 liradan 3.8 liraya çıktı, TÜFE’de de 3.1 kat arttı. 14 yılda su faturalarındaki artış hem dolar kuru hem de enflasyondaki artışın çok üzerine çıktı. Araştırma, 2004’te 10 metreküp su için 15 dolar ödeyen bir ailenin, 2018’de aynı miktar suya 20.6 dolar ödemek zorunda kaldığını ortaya koydu.

EK ÖDEMELER GELDİ

Araştırmaya göre, 2004 yılında 1 kilovatsaat elektrik enerjisi için vatandaştan 12,8 kuruşu enerji bedeli, geri kalanı da TRT payı ve vergiler olmak üzere toplam 15,8 kuruş alınıyordu. 2018 yılına gelindiğinde enerji bedelindeki artış yüzde 79’da kaldı. Ancak faturaya, kayıp kaçaktan sayaç okuma bedeline, dağıtım bedelinden iletim sistem kullanım bedeline kadar bir dizi kalem eklendi. 1 kilovatsaat elektriğin bedeli, yaklaşık 3 kat artarak 15,8 kuruştan 45,8 kuruşa yükseldi.

Böylece evinde ortalama aylık 230 kilovatsaat elektrik tüketen bir aile 2004-2007 yılında enerji bedeli olarak 36,34 lira öderken 2018’de bu tutar 3 kat artarak 103 liraya çıktı. Üstelik su ücretlerinde olduğu gibi elektrik bedellerinin ödenmesi sırasında da vergilerden ayrıca KDV tahsilatı yapıldı.

DOĞALGAZ FATURALARI

2004 yılı ocak ayında her 1 metreküp doğalgaz için vatandaştan 31,2 kuruş para alınıyordu. 2018’in ocak ayında doğalgazın birim fiyatı 3.6 kat birden artarak 1 lira 13 kuruşa yükseldi. Dolayısıyla kış döneminde ısınma ihtiyacı için ayda ortalama 300 metreküp doğalgaz tüketen bir aile 2004 yılında 93,6 lira öderken, 2018 yılında aynı miktar doğal gaz için 338,4 lira ödemek zorunda kaldı.