SAVANT SENDROMU NEDİR?
Savantın kelime anlamı "bilgin" olarak çevrilebilir. Savantlar sadece bir veya birkaç konu üzerine düşünebiliyor ve o konuda ileri derecede başarı gösterebiliyorlar. Savantların bir çoğu engelli. Birçoğu da otizmli veya otizmin daha hafif bir türü olan Asperger sendromundan mustarip. Bazı bilim adamlarının iddiasına göre bu hastalığın belirtilerine Mozart, Beethoven, Newton ve Einstein gibi dâhilerde de rastlanmıştır.
Albert Einstein'ın da savant sendromlu olduğu düşünülüyor19 Aralık 2009 ‘da kalp krizinden 55 yaşında ölen Kim Peek’in doğduğunda beyin kökünde bulunan beyinciği tam gelişmemişti, ayrıca iki beyin lobunu birbirine bağlayan corpus callosum bulunmuyordu. 4 yaşına kadar konuşamayan ve küçüklüğünde özürlü olduğu sanılan Peek, ileriki yaşlarda yetenekleriyle herkesi şaşırtmaya başladı.
"KİM'İN HAFIZASI HARD DİSK GİBİ AMA ONUNKİ ASLA ÇÖKMÜYOR"
Peek, IQ testlerinde vasat sayılacak 87 puana ulaşabiliyor ama bazı alanlarda zirve yaparken bazı alanlarda da hiç performans sergileyemiyor. Gömleğinin düğmelerini bile ilikleyemeyen ancak hafızasına aldığı kitapları, hangi tarihin haftanın hangi gününe denk geldiğini şıp diye söyleyebilen Kim Peek için babası, "Okuduklarının yüzde 98’ini hatırlıyor. Hard diske yazılım kopyalamak gibi ama Kim’in hafızası asla çökmüyor" diyor.
SAVANT SENDROMU OLANLARIN ÜSTÜN YETENEKLERİ NELER?
*Kitabı ters veya düz herhangi bir konumda okuyabiliyor
*Sağ sayfaları sağ, sol sayfaları sol gözüyle okuyabiliyor
*360 sayfalık bir kitabı 1 saatte okuyor
*Hafızasında 12 bin kitap bulunuyor, bu kitaplaın %98ini hatırlayabiliyor.
*Herhangi bir tarihin haftanın hangi gününe denk geldiğini söyleyebiliyor.
*ABD’deki bazı kentlerin haritalarını olduğu gibi hafızasına almış durumda.
*Klasik müziğe özel ilgisi var. Dinlediği parçanın hangi bestekara ait olduğunu, ne zaman yazılmış olduğunu hemen söylüyor.
*Dünya tarihindeki büyük olayları, tarihlerini, aktörlerini hatırlıyor.
*Telefon kodlarını, posta kodlarını ezbere biliyor.
*Filmleri, konuları ve oyuncularıyla hatırlıyor.
Savant sendromu olan kişilerin hafızaları inanılmaz bir düzeydeSavant sendromu, ağır düzeyde gelişimsel ya da zihinsel yetersizliklerin yanında çoğu insanda bulunmayan sıra dışı zihinsel becerileri olan kişileri tanımlamaktadır. Kişinin genel zeka düzeyi ortalamanın altında olmasına karşın bir ya da birden fazla alanda aşırı düzeyde bilgi sahibidir. Savant sendromu olgularının yaklaşık yarısının otizm bozukluğa bağlı, kalan yarısının da diğer tip gelişimsel bozukluklar, zeka geriliği veya merkezi sinir sistemi hastalıkları ya da yaralanmalarına bağlı olduğu kabul edilmektedir.
SAVANT'LAR ÜÇE AYRILIYOR
Erkeklerde kızlara oranla altı kat daha sık görülür. Savant becerileri genellikle beş genel kategori ile sınırlıdır. Bunlar müzik becerileri, sanat becerileri; takvim hesaplama becerisi; matematik becerisi ve mekanik ya da mekansal becerilerdir. Savant olguları parçalı becerileri olan savantlar, yetenekli savantlar ve olağanüstü savantlar olarak üçe ayrılabilir. Savant sendromunda saptanan özgül becerilere hemen her zaman olağanüstü bir bellek eşlik eder. Savant sendromu konjenital ya da edinsel olabilir. Birçok savant becerisi doğumda var olan bazı gelişimsel güçlüklerin üzerine eklenerek çocuklukta ortaya çıkmaktadır. Edinsel savant becerileri sağlıklı gelişim gösteren bireylerde bebeklik, çocukluk ya da erişkinlikte geçirilen kafa travması ya da merkezi sinir sistemi travması sonrası gelişebilir. Savant becerilerinin zaman içinde kaybolması kural olmaktan ziyade istisnadır. Savantların becerileri sadece ezber belleğine dayanmamaktadır. Oldukça organize, alana özgü bilginin temsil edilme ve düzenleme becerisinin gelişmiş olduğu bilinmektedir. Savant sendromundaki nöropsikolojik profili açıklamak için birçok teorik model ortaya konmuştur. Savant olgularına olan ilgi 18. yüzyılda başlamış olmasına karşın halen ilk tanımlandığı dönemdeki gibi gizemini korumaktadır. Savant’a özgü yeteneklerin varlığı ve doğası ile ilgili birçok soru halen yanıtsız olduğundan bu konu ile ilgili araştırmalar artarak devam edecek gibi gözükmektedir.
