Rakam öylesine yüksekti ki, bizzat Cumhurbaşkanı açıkladı (!)
Toplam 135 milyar lirayı bulan teşvikten yararlananlar arasında üç otomotiv firması da vardı.
Vestel’in 28 milyar 396 milyon TL’lik, Oyak Renault’nun 493 milyon TL’lik ve BMC’nin de 1 milyar 900 milyon TL’lik projeleri için ‘destekleyeceğiz’ denildi.
* * *
Bu arada teşvik denince verilmeyenleri yüzünden yerli yabancı birçok yatırımın yapılamadığı ya da başka ülkelere gittiğini de bir anımsatalım istedim. Son yıllarda akılda en çok kalanlardan biri Hyundai idi. 2005-2006 yıllarında ikinci fabrika yatırımı için ‘ağırdan’ alınınca bugün yılda 300 bin araçlık üretim kapasitesine sahip, i30 ve Tucson gibi markanın çok satan modellerinin üretildiği yeni bir fabrika, o zamanki ismiyle Çek Cumhuriyeti’ne deyim yerindeyse ‘kaçmıştı.’…
* * *
Hükümetin yaptığı bu ‘İsteklendirme, özendirme’ neleri kapsıyor isterseniz ona da bir bakalım;…
Gümrük vergisi muafiyeti,
Makine ve teçhizatları ile inşaat harcamaları için KDV istisnası,
10 yıla kadar sigorta primi işveren hissesi desteği,
5 yıl brüt aylık asgari ücretin 20 katına kadar nitelikli personel desteği,
10 yıla kadar gelir vergisi stopajı desteği,
10 yıl boyunca tüketimin yarısı kadar enerji desteği...
* * *
Görüldüğü gibi buraya kadar tüm maddeler herkesin anlayacağı üzere ‘almama’ üzerine sağlanan destekler.…
Ancak bir madde daha var ki, o da ‘Yatırım tutarının yüzde 49’una kadar devlet sermayesi tutarı sağlanabilir’ desteği. İşte burada bir uzmana danışmak kaçınılmaz hale geldi.
* * *
Hemen gazetemizin yazarı ‘Ekonomi Ustası’ Ege Cansen’e döndüm ve genel hatlarıyla hem teşviki hem de bu son madde hakkındaki yorumlarını anladığım kadarıyla aktarmaya çalışayım;
Ege hocam öncelikle teşvik için, bu ‘almama’ durumuna açıklık getirdi ve “İşini ‘yaparsa’ ödemez, ‘yapmazsa’ zaten ödemez olarak nitelendirdi. Böylece vatandaş cephesinin teşvik konusundaki kayıp kazanç durumunu belirledi ve,
Özetle,
“Burada asıl soru finansmanla ilgili bölümdür ki önemli olan firmaların bu ‘projeler’ için kullanacağı ‘Öz kaynak’ ve ‘Borç kaynak’ durumlarıdır. ‘Gerçekleşeceğinden çok da emin olunmadığı’ durumlar için de, işte o son, ‘Yatırım tutarının yüzde 49’una kadar devlet sermayesi tutarı sağlanabilir’ maddesini koyarsınız” dedi ve son noktayı koydu. Sanırım tırnak içleri yeteri kadar anlaşılabilirdir...…
* * *
İsterseniz kısaca şu projelere de bakalım...…
Vestel yani Zorlu Holding, ‘yerli ve milli’ otomobilin beş ‘Babayiğit’inden biri. Dolayısıyla 28 milyar 396 milyon liralık proje tamamen bu yönde atılmış bir pil üretimi adımı. Ancak görüldüğü üzere projeler 10 yıllık. Dolayısıyla bir (p)es verip, 2019’da prototip, 2021 yılında da satışına başlanması öngörülen otomobilin pil yatırımı için tarihsel açıdan biraz manidar duruyor...…
* * *
Her ne kadar Bursalı olsa da Oyak Renault’da bildiğim kadarıyla hisselerin yüzde 51’i Fransızlar’ın. Bu aralar yeni Megane Sedan modelinden sonra Clio’nun 5. nesli için de hummalı bir çalışma yürütülüyor. Teşvik projesi bu yeni aracın ‘hibrit’ versiyonuna. Bursa, halen üretilen her araç başına (Fransız patronun da dediği gibi) 2- 3 bin Euro maliyet avantajı sağlıyor. Hibrit bir model Renault için de bir ilk. Dolayısıyla sunulanların ne kadar ‘teşvik’ar olduğu daha iyi anlaşılabilir.…
* * *
Gelelim BMC’ye...…
Teşvik alan ikinci ‘Babayiğit’... 1 milyar 900 milyon liralık. İçinde dizel motor üretimi de olan 4 projesi var. Bunun için de söylenecekleri tek cümleye sığdırıp, yazıyı sonlandırıyorum.…
Ne yaparsan yap... Ya ‘aşk’ ile yap,…
Ya da teşvikle...
