Cazibe merkezleri programı; ilk olarak 22 Kasım 2016 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan KHK/678 sayılı Kararname ile yürürlüğe konulmuş, daha sonra 11 Ocak 2017 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 2016/9596 sayılı Karar ile uygulamasının detayları belirlenmiş, 22 Şubat 2017 tarihli Resmi Gazete’ de yayımlanan 2017/9917 sayılı Karar ile daha avantajlı hale getirilmiştir.
Bu defa 25 Ocak 2018 tarihli ve 30312 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2018/11201 sayılı “Cazibe Merkezleri Programı Kapsamında Yatırımların Desteklenmesi Hakkında Karar ” ile yukarıda bahsi geçen 2016/9596 sayılı Karar ve 2017/9917 sayılı Karar ile 2012/3305 sayılı Karar’a eklenen 23/A maddesi yürürlükten kaldırılarak “Cazibe Merkezleri Programı” yeniden düzenlenmiştir.
DESTEK PROGRAMI HANGİ İLLERDE VE HANGİ YATIRIMLAR İÇİN UYGULANACAK?
Program sadece; Adıyaman, Bingöl, Erzurum, Malatya, Şırnak, Ağrı, Bitlis, Gümüşhane, Mardin, Tunceli, Ardahan, Diyarbakır, Hakkari, Muş, Van, Batman, Elazığ, Iğdır, Siirt, Bayburt, Erzincan, Kars, Şanlıurfa illerinde uygulanacaktır.
Cazibe merkezleri programı; özel sektör tarafından gerçekleştirilecek imalat sanayii yatırımları ile çağrı merkezi ve veri merkezi yatırım projeleri için uygulanacaktır.
PROGRAM KAPSAMINDAKİ DESTEKLER…
Bir önceki program, konularına göre farklı destek unsurları içeren 4 destek paketinden oluşmaktaydı. Bu karar kapsamında ise yatırımcılara; Cazibe Merkezleri Programı Değerlendirme Komitesi tarafından uygun görülecek yatırımlara enerji desteği ile 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı kapsamında sağlanan destek unsurlarından 6’ncı bölge şartlarında, 6’ncı bölgede uygulanan oran ve sürelerde destek sağlanacaktır.
Örneğin, program kapsamındaki 23 il içerisinde yer alan; Elazığ, Erzincan, Malatya illeri 2012/3305 sayılı Kararda 4. Bölge içerisinde yer alsa da, program kapsamında bu illere yapılacak yatırımlara 6. Bölge destekleri uygulanacaktır.
HANGİ YATIRIMLAR KAPSAM DIŞINDA?
Teşvik belgesi kapsamında;
- Hammadde,
- Ara malı ve işletme malzemesi,
- Kullanılmış makine ve teçhizat,
- Karayolu nakil vasıtaları ve
- Her türlü binek araçlar,
değerlendirme kapsamına alınmayacaktır.
Ayrıca, 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının EK-4’ünde yer alan “teşvik edilmeyecek yatırımlar” bu Karar kapsamında da değerlendirmeye alınmayacaktır.
Diğer taraftan, bu karar kapsamındaki destek unsurlarından yararlanan yatırım harcamaları, diğer kamu kurum ve kuruluşlarının desteklerinden yararlanamayacaktır.
PROGRAMDAN YARARLANMANIN ŞARTLARI NELERDİR?
Bu karar kapsamında yatırımlar, aşağıda belirtilen şartları taşımaları ve komite tarafından uygun bulunması kaydıyla desteklenebilecektir.
a) Sabit yatırım tutarı ve asgari kapasite şartları:
Bu karar kapsamında desteklenecek imalat sanayii yatırımları için;
Tunceli, Bayburt, Ardahan, Gümüşhane, Iğdır, Erzincan illerinde 2 milyon Türk Lirası,
Hakkari, Bingöl, Kars, Siirt, Bitlis, Muş, Şırnak illerinde 4 milyon Türk Lirası,
Ağrı, Batman, Elazığ, Adıyaman, Erzurum, Malatya, Mardin, Van, Diyarbakır, Şanlıurfa illerinde 5 milyon Türk Lirası, tutarında asgari sabit yatırım şartı aranmaktadır.
Bu karar kapsamındaki destek unsurlarından yararlanabilmek için;
Çağrı merkezi yatırımlarının asgari 200 kişilik istihdam sağlaması,
ANSI/TIA-942 veya Uptime Institute TİER-3 veya üstü seviyede olan veri merkezi yatırımlarının ise asgari 5.000 m2 beyaz alan ihtiva etmesi gerekmektedir.
b) Enerji desteği şartları:
Komite tarafından desteklenmesi uygun görülen yeni yatırımlardan enerji desteği ihtiva edenlerin, işletmeye geçilmesini müteakip gerçekleşen sabit yatırım tutarının %25’ini aşmamak üzere
aylık elektrik enerjisi giderlerinin azami %30’u üç yıl süreyle işletme bazında 10 milyon Türk Lirası’na kadar Bakanlık bütçesinden karşılanabilecektir.
YATIRIM KARARLARI GÜNDELİK KARARLAR DEĞİLDİR
Ülkemizin çok büyük dış ticaret açığı verdiği ve 100 TL’lik ihracat için 72-TL’lik ara malı ithalatı yapmak durumunda olduğu bir dönemde, cazibe merkezleri gibi programlarla imalat sanayi yatırımlarının teşvik edilmesi son derece önemli projelerdir. Ancak gelin görün ki; kağıt üstünde verilen teşvikler yatımların fiiliyata dökülmesini sağlayamamaktadır. Çünkü yatırım kararları günü birlik kararlar değildir. Yatırım kararlarının verilmesinde birçok değişkenin bir arada değerlendirilmesi gerekmektedir.
Ülkemizin olağanüstü hal koşullarından biran önce kurtulması ve normalleşmesi gerekmektedir. Her gün aksiyon, her gün siyasi polemik ve sürekli kavga ortamı yatırımcıları direkt etkilemektedir. Bu normalleşme sağlanmadan, yapılacak iyileştirmelerin ve yeni cazibe alanlarının hiçbir kıymet-i harbiyesi olmayacaktır.
